Το Κλήμα του Παυσανία είναι το αρχαιότερο κλήμα παγκοσμίως και ένα ζωντανό φυσικό μνημείο, μήκους 100 μέτρων και ηλικίας περίπου 3.000 ετών.
Βρίσκεται κοντά στα Καλάβρυτα και για την ακρίβεια στον οικισμό Σελλά – Παγκρατίου, στα σύνορα των νομών Αρκαδίας-Αχαΐας, στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου.
Το φημισμένο αυτό κλήμα, με την πάροδο των χρόνων, έχει υποστεί φθορές που καθιστούν αναγκαία την κινητοποίηση των αρμόδιων φορέων για την προστασία του.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω του Δασαρχείου Καλαβρύτων ανάθεσε το χειρισμό της υπόθεσης στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Συγκεκριμένα στις 22 Δεκεμβρίου μεταξύ του Δασαρχείου Καλαβρύτων και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών υπογράφτηκε σύμβαση για την υπηρεσία με τίτλο «Βοηθητικές εργασίες για την εκπόνηση μελέτης για την προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση του “Κλήματος του Παυσανία” Τ.Κ. Παγκρατίου, της Δ.Ε. Κλειτορίας του Δήμου Καλαβρύτων».
Η σύμβαση προβλέπει επιμέρους εργασίες πεδίου, εργαστηρίου και γραφείου που απαιτούνται για την καταγραφή, αποτύπωση, συγκέντρωση και ανάλυση στοιχείων για την αποκατάσταση, προστασία, διατήρηση και διαχείριση του “Κλήματος του Παυσανία”, καθώς και για τη συντήρηση, βελτίωση και αποκατάσταση του περιβάλλοντα χώρου στη θέση Παγκράτι, της Δ.Ε. Κλειτορίας του Δήμου Καλαβρύτων και σύμφωνα με τις υποδείξεις του Δασαρχείου Καλαβρύτων.
Θα διενεργηθούν ειδικότερα:
- Καταγραφή, αξιολόγηση και απόδοση της υφιστάμενης κατάστασης του “Κλήματος του Παυσανία” και του περιβάλλοντα χώρου.
- Περιγραφή, ανάλυση, προτάσεις διαχείρισης και διάσωσής του “Κλήματος του Παυσανία”.
- Περιγραφή και ανάλυση των περιβαλλοντικών συνθηκών της περιοχής και της θέσης.
- Προτάσεις διαχείρισης της βλάστησης και ανάδειξης του ιστορικού τόπου.
- Φωτογραφική τεκμηρίωση και απαιτούμενες αποτυπώσεις πεδίου.
Η αποπεράτωση των εργασιών ορίζεται σε 12 μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, ενώ η αμοιβή του αναδόχου είναι αυτή που περιλαμβάνεται στην προσφορά του, δηλαδή 15.000 ευρώ (περιλαμβανομένου ΦΠΑ 24%).
Ζωντανό μνημείο της φύσης
Αναρριχώμενο στα τεράστια, αιωνόβια πουρνάρια, το Κλήμα του Παυσανία αποτελείται από 9 κορμούς που συνθέτουν ένα μοναδικό φυσικό τοπίο.
Ανακηρύχθηκε Διατηρητέο μνημείο της φύσης (έπειτα από ενέργειες του Συλλόγου Παγκρατιωτών Καλαβρυτινών «Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος») με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας το 1976.
Ονομάστηκε «Κλήμα του Παυσανία» προς τιμήν του ιστορικού Παυσανία, που φέρεται να επισκέφτηκε την περιοχή περί το 160 π.Χ., να ξεκουράστηκε στον ίσκιο του και να εντυπωσιάστηκε από το μέγεθος και την ομορφιά του σε τέτοιο βαθμό, ώστε να το αναφέρει στο έργο του «Αρκαδικά» ως «φαινόμενο αξιοπερίεργο».
Σύμφωνα με το θρύλο, ο Παυσανίας ταξιδεύοντας από τον Ορχομενό Μαντίνειας και περιηγούμενος στις όχθες του Αροανίου Ποταμού, στάθηκε για να αφουγκραστεί τους «άδοντες ιχθύες», δηλαδή να διαπιστώσει ο ίδιος εάν ίσχυε η φήμη πως οι πέστροφες κελαηδούσαν, όπως τα πουλιά τσίχλες.
Έκανε, έπειτα, μια στάση να ξεκουραστεί στη σκιά του Κλήματος και εντυπωσιασμένος από αυτό το σπάνιο φυσικό φαινόμενο συνέστησε στους κατοίκους να το περιποιούνται.
Ασφαλώς και μόνο το γεγονός ότι το κλήμα υπήρχε ήδη και μάλιστα μεγάλο από την εποχή που ο Παυσανίας επισκέφτηκε την περιοχή του προσδίδει σπουδαία ιστορική και επιστημονική αξία, ενώ εύλογα προσελκύει και το τουριστικό ενδιαφέρον.
Ωστόσο, παρόλο που ανθίζει κάθε Μάιο δεν έχει πλέον την ικανότητα να παράγει καρπούς. Μάλιστα, σύμφωνα με τους κάτοικους της περιοχής έπεσε μέχρι και αυτό «θύμα» των Γερμανών επί κατοχής καθώς έκοψαν τα παραβλαστήματα του.
Σε κάθε περίπτωση, με την πάροδο των ετών έχει διαπιστωθεί ότι το Κλήμα του Παυσανία κινδυνεύει να αποξηραθεί και να εξαφανιστεί. Για αυτό και απαιτείται ειδική μέριμνα με στόχο την προστασία και αποκατάστασή του.
