Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το πρώτο στάδιο έγκρισης από την Κομισιόν της πρότασης του ΔΕΣΦΑ για τη δημιουργία ενός συστήματος αγωγών μήκους 540 χλμ, που θα διασχίζει το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας και θα μεταφέρει αποκλειστικά «πράσινο» υδρογόνο. Η έγκριση φέρνει ένα βήμα πιο κοντά την ένταξη του mega πρότζεκτ (προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ) στα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) «Υδρογόνο», γεγονός το οποίο θα ανοίξει τον δρόμο για την ευρωπαϊκή χρηματοδότησή του.
Το πρώτο στάδιο αφορά την πρόκριση της πρότασης από την αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή τεχνικής αξιολόγησης των πρότζεκτ που είχαν υποβληθεί. Η επιτροπή έκρινε την πρόταση επιλέξιμη για ένταξη στα IPCEI, δημιουργώντας έτσι ευοίωνες προϋποθέσεις και για τη δεύτερη και τελική βαθμολόγηση των σχετικών υποψηφιοτήτων – από την επόμενη επιτροπή αξιολόγησης, που θα απαρτίζεται από τις εθνικές αρχές των αντίστοιχων κρατών-μελών και εκπροσώπους της Κομισιόν.
Η λίστα των προκριθέντων έργων θα δημοσιευθεί τον Νοέμβριο από τις Βρυξέλλες, με την παρουσία του πρότζεκτ του ΔΕΣΦΑ σε αυτήν να «ξεκλειδώνει» σημαντικά κοινοτικά κεφάλαια για την υλοποίησή του. Το πρότζεκτ βρίσκεται σε συντονισμό με αντίστοιχο έργο που προωθεί ο Διαχειριστής του βουλγαρικού συστήματος μεταφοράς Bulgartransgaz, καθώς τα δύο συστήματα μεταφοράς Η2 θα διασυνδέονται στα σύνορα των δύο χωρών. Και το έργο της Bulgartransgaz «πέρασε» την πρώτη αξιολόγηση.
Την ίδια στιγμή, εξίσου θετικά έκλεισε ο πρώτος κύκλος αξιολόγησης και για το σχέδιο ανάπτυξης αποθήκης διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο, με φορέα υλοποίησης την Energean και την υποστήριξη επίσης του ΔΕΣΦΑ. Το πρότζεκτ, το οποίο έχει υποβληθεί προς ένταξη στα Έργα Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), προκρίθηκε επίσης ως επιλέξιμο, από τη διαδικασία τεχνικής αξιολόγησης. Επομένως, πραγματοποίησε κι αυτό το πρώτο κρίσιμο βήμα, ώστε να εξασφαλίσει κοινοτική χρηματοδότηση.
Δίκτυο αγωγών 540 χλμ.
Αναδεικνύοντας την υποβολή των «συντονισμένων» προτάσεων από τον ΔΕΣΦΑ και την Bulgartransgaz, τα πρότζεκτ των δύο Διαχειριστών αφορούν την κατασκευή εντελώς νέων δικτύων αγωγών (ένα σε κάθε χώρα), με αποκλειστική αποστολή τη διακίνηση 100% υδρογόνου. Το ελληνικό δίκτυο θα συνδέει μεταξύ άλλων την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καταλήγοντας στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, όπου θα «επικοινωνεί» με το βουλγαρικό σύστημα αγωγών, το οποίο θα διασχίζει όλη τη γειτονική χώρα.
Ο ελληνικός «κορμός» θα ξεκινά από το Πάτημα Ελευσίνας και θα φτάνει έως τη Νέα Μεσημβρία, προεκτεινόμενος στη συνέχεια μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία. Το δίκτυο της Βουλγαρίας θα διατρέχει τις δυτικές περιοχές της, ενώ θα φτάνει μέχρι τα βουλγαρορουμανικά σύνορα. Επίσης, ένας κλάδος θα καταλήγει σε περιοχές της βουλγαρικής ενδοχώρας.
Σε σχέση με την αρχική πρόταση του ΔΕΣΦΑ, προϋπολογισμού 1,3 δισ. ευρώ περίπου, η επιτροπή δεν ενέκρινε ένα σκέλος της έργου που θα ξεκινούσε από τη Νέα Μεσημβρία και θα κατέληγε στη σχεδιαζόμενη αποθήκη υδρογόνου στην Καβάλα. Έτσι, το budget του έργου του Διαχειριστή αναπροσαρμόστηκε στα επίπεδα του 1 δισ. ευρώ.
Καταλύτης για την οικονομία υδρογόνου
Ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του ελληνικού δικτύου είναι το 2029. Σε συνδυασμό με άλλα «Hydrogen ready» έργα που σχεδιάζει ο ΔΕΣΦΑ, ή στην ανάπτυξη των οποίων εμπλέκεται, θα δημιουργεί ένα δίκτυο «αρτηριών» μεταφοράς υδρογόνου στην ευρύτερη περιοχή.
Ενδεικτικά, «Hydrogen ready» θα είναι ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, όπως επίσης και ο αγωγός για τη Δυτική Μακεδονία. Το ίδιο ισχύει και για τον νέο αγωγό Κομοτηνή – Καρπερή, που έχει συμπεριλάβει ο ΔΕΣΦΑ στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης.
Ως συνέπεια, χάρις σε αυτή τη «ραχοκοκαλιά» αγωγών, θα μπορεί να διακινείται ανανεώσιμο καύσιμο σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας, από τα κέντρα παραγωγής στα σημεία ζήτησης, αλλά και να εξάγεται εκτός συνόρων. Επομένως, θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας υδρογόνου.
Το πρότζεκτ της αποθήκης CO2
Από την άλλη πλευρά, η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο θα επιτρέψει τη μείωση εκπομπών σε βιομηχανιών με σημαντική παραγωγή αέριων ρύπων (π.χ. τσιμεντοβιομηχανία, μεταλλουργία, ηλεκτροπαραγωγή, διυλιστήρια). Μάλιστα, ενόψει της περαιτέρω αύξησης του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, που αναμένεται τα επόμενα χρόνια, οι βιομηχανίες θα περιορίσουν δραστικά το λειτουργικό τους κόστος.
Σε αυτό το πλαίσιο, το διοξείδιο θα κατακρατείται στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ώστε στη συνέχεια να μεταφέρεται στον Πρίνο, ώστε να εγχυθεί στο υπόγειο εξαντλημένο κοίτασμα και να αποθηκευτεί εκεί επ’ αόριστον. Η υποδομή έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ σε πρώτη φάση θα μπορούν να αποθηκευτούν σε αυτήν 0,5-1 εκατ. τόνοι CO2 ετησίως, και έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι πρώτες τεχνικές μελέτες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ενώ διεξήχθησαν από μεγάλες αμερικανικές εταιρείες, όπως η Halliburton και η Wood plc. Για το έργο έχει υποβληθεί επίσης αίτηση χρηματοδότησης στο Innovation Fund, με την επένδυση στο τελικό στάδιο ανάπτυξής του να εκτιμάται στα επίπεδα του 1 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο της πρότασης που υποβλήθηκε στα έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, ο ΔΕΣΦΑ θα αναλάβει τα έργα για την υγροποίηση του CO2 (εκεί όπου αυτό θα δεσμεύεται) και τη μεταφορά του στην αποθήκη. Το budget των πρότζεκτ του Διαχειριστή ανέρχεται σε περίπου 470 εκατ. ευρώ.
Κώστας Δεληγιάννης
