Πολύμηνη και επίπονη θα είναι η προσπάθεια για την «ανάσταση» των ελληνικών σιδηροδρόμων μετά την τραγωδία στα Τέμπη, όπως ξεκαθάρισε χθες ο υπουργός Επικρατείας και Υποδομών Γιώργος Γεραπετρίτης. Σήμερα θα παρουσιάσει τα πρώτα στοιχεία και το σχεδιασμό για την επόμενη ημέρα στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Ο κ. Γεραπετρίτης, σε μια μαραθώνια συνέντευξη Τύπου, μίλησε για σωρεία λανθασμένων χειρισμών από τους υπευθύνους διαχείρισης του σιδηροδρομικού δικτύου τα οποία θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν λειτουργούσαν επαρκώς τα τεχνολογικά συστήματα. Ο ίδιος εξήγησε πως η επανεκκίνηση των σιδηροδρομικών μεταφορών (εμπορευματικών και επιβατικών) θα γίνει πιθανότατα προς το τέλος του μήνα, αφού εξασφαλιστεί το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας.
Η συζήτηση για τον τρόπο επαναλειτουργίας του σιδηροδρόμου βρίσκεται σε εξέλιξη με την Hellenic Train, τους εργαζόμενους, τον ΟΣΕ και άλλους εμπλεκόμενους. Οι νέοι επικεφαλής των ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ τοποθετούνται τις επόμενες ημέρες. Με διάταξη που θα ψηφιστεί τις επόμενες εβδομάδες αυστηροποιούνται οι ποινές για κλοπές, δολιοφθορές και καταστροφές στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Η δράση παρανόμων κυκλωμάτων ανακύκλωσης είναι μία από τις κύριες αιτίες καταστροφής των σιδηροδρομικών συστημάτων.
«Η τραγωδία αυτή πρέπει να βρει μια κάθαρση» είπε ο κ. Γεραπετρίτης. Παράλληλα με την απόδοση ευθυνών σε διοικητικό και δικαστικό επίπεδο, ο υπουργός θα προχωρήσει μέσα στις επόμενες ημέρες σε ενημέρωση της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής. Νωρίτερα αναμένεται να έχει ανακοινωθεί ένα σχέδιο στήριξης των συγγενών των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών το οποίο θα περιλαμβάνει και αποζημιώσεις.
Η κινητοποίηση σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο αποτυπώνεται και στη συνομιλία που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκη με τη διοίκηση της Alstom Γαλλίας ώστε να επιταχυνθεί η περίφημη σύμβαση 717 για την εγκατάσταση σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε και με τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς ώστε κλιμάκιο ειδικών να έρθει στην Ελλάδα για να συμβάλλει με προτάσεις στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Οι τέσσερις αστοχίες που οδήγησαν στο δυστύχημα
Ο κ. Γεραπετρίτης, αφού ξεκαθάρισε πως η λειτουργία τεχνολογικών συστημάτων θα είχε αποτρέψει την τραγωδία των Τεμπών, υποστήριξε χθες πως «το τοπικό κέντρο τηλεδιοίκησης του σταθμού της Λάρισας λειτουργούσε απόλυτα και αδιαλείπτως». Η πρώτη αστοχία είναι πως «το μοιραίο βράδυ ήταν αναγκαίο και οφειλόμενο να υπάρξει αυτόματη χάραξη πορείας (σ.σ. της επιβατικής αμαξοστοιχίας IC 62) πάνω στον πίνακα τηλεδιοίκησης που δεν συνέβη». Η δεύτερη αστοχία ήταν «η χειροκίνητη αλλαγή του κλειδιού που δεν έγινε και η IC 62 πήγε σε λάθος γραμμή». Τρίτο, «σύμφωνα με το προβλεπόμενο πρωτόκολλο έπρεπε να υπάρξει παρακολούθηση πάνω στον πίνακα ελέγχου του κέντρου τηλεδιοίκησης της Λάρισας και για απόσταση πέντε χιλιομέτρων. Εάν είχε υπάρξει η παρακολούθηση πάνω στον πίνακα μετά την αναχώρηση θα είχε αποφευχθεί το μοιραίο γιατί θα εντοπίζονταν η μετάπτωση στην εσφαλμένη γραμμή». Τέλος, η IC 62 μπήκε στη λάθος γραμμή «χωρίς αντίδραση από την αμαξοστοιχία ώστε να ενεργοποιηθεί κάποιο σύστημα προειδοποίησης που θα απέτρεπε το μοιραίο».
Όπως παραδέχθηκε ο υπουργός «αν είχαμε ένα πλήρες σύστημα τηλεδιοίκησης κατά πάσα πιθανότητα το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί. Πέρα από το ζήτημα του ανθρωπίνου λάθος υπάρχει ένα ζήτημα που συνδέεται με την ολοκλήρωση των απαιτούμενων έργων πλήρους αναβάθμισης των συστημάτων».
Επιταχύνονται προσλήψεις προσωπικού ΟΣΕ και έργα τεχνολογίας
Ο Γ. Γεραπετρίτης είπε χθες πως βρίσκεται σε εξέλιξη η σύνταξη νέου επιχειρησιακού σχεδίου του ΟΣΕ ο οποίος έχει αποψιλωθεί από προσωπικό και παράλληλα επιταχύνονται τα έργα εγκατάστασης σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης μέσω της σύμβασης 717.
Επί της προηγούμενης κυβέρνησης είχαν προκηρυχθεί 35 θέσεις και είχαν προσληφθεί 24. Η σημερινή έκανε προσπάθεια σε τρία επίπεδα: Ο ΟΣΕ προσέλαβε 200 εργαζομένους με μπλοκάκι (61 κλειδούχοι, 73 σταθμάρχες και 60 τεχνικοί), το 2021 προκήρυξε διαγωνισμό για 100 προσλήψεις μονίμων (κατατέθηκαν 11.000 αιτήσεις!) που βρίσκεται σε τελικό στάδιο, ενώ έχουν δρομολογηθεί και άλλες 117 προσλήψεις μέσω διαγωνισμού που προκηρύχθηκε πέρυσι.
Οι υποδομές και η ασφάλεια
Για τις υποδομές ο κ. Γεραπετρίτης υπενθύμισε πως «ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα υφίστατο συνεχή απαξίωση που έχει να κάνει με την απαιτούμενη συντήρηση και οφειλόμενη αναβάθμιση ηλεκτρονικών υποδομών που συνδέονται με την ασφάλεια». Πρόσθεσε, όμως, πως το σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα «λειτούργησε επί μισό αιώνα με έμφαση στη χειροκίνητη λειτουργία της ασφάλειας» χωρίς κάποιο μεγάλο δυστύχημα. Ωστόσο, η χώρα μας είναι πρωταθλητής Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μικρά ατυχήματα και βλάβες στο δίκτυο!
Η σύμβαση 717 του 2014 για σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση μετά τα συνεχή προβλήματα και παρατάσεις είχε προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί στο διάστημα Μαρτίου – Σεπτεμβρίου αλλά πιθανώς θα πάρει μικρή παράταση. Αν δεν εγκατασταθούν αυτά τα συστήματα δε μπορεί να λειτουργήσει το περίφημο ETCS, το σύστημα ασφαλείας των σιδηροδρόμων που, όταν εντοπίζει παραβίαση κόκκινου σηματοδότη ή άλλες ενδείξεις για ατύχημα, φρενάρει αυτόματα και κατεβάζει ταχύτητα στις αμαξοστοιχίες. Αν υπήρχε αυτό το σύστημα, η μοιραία σύγκρουση στα Τέμπη θα είχε αποφευχθεί.
Η σύμβαση προβλέπει την εγκατάσταση των συστημάτων σε 52 σταθμούς και τρία κέντρα τηλεδιοίκησης. Το 2017 είχαν παραδοθεί 17 σταθμοί, αλλά στη συνέχεια έγιναν πρόσθετες εργασίες που ανέτρεψαν όλο το έργο στους μισούς από αυτούς γιατί τα συστήματα δεν «έβλεπαν» το ένα το άλλο! Σήμερα έχει παραδοθεί ένα κέντρο τηλεδιοίκησης και 36 από τους 52 σταθμούς. Όταν λειτουργήσει, περί τα τέλη του χρόνου, θα υπάρχει δυνατότητα πλήρους τηλεδιοίκησης για παρατήρηση σε πραγματικό χρόνο της πορείας κάθε αμαξοστοιχίας και έγκαιρης προειδοποίησης που θα αποτρέπει τα σφάλματα, πάντα υπό την εποπτεία προσώπου. Κάθε αμαξοστοιχία θα αλληλοεπιδρά με τη γραμμή και το συντονιστικό κέντρο ώστε αυτόματα να χαράσσεται η διαδρομή της και να υπάρχει σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης αν κινείται σε διαφορετική γραμμή.
Μετά τις επαφές και του πρωθυπουργού το υπουργείο προωθεί κάθε μέσο ώστε να επισπευθούν οι διαδικασίες ολοκλήρωσης του έργου. «Θα είμαστε σύντομα σε θέση να σας αναφέρουμε τα σχετικά με τους χρόνους αποπεράτωσης» είπε χθες ο Γ. Γεραπετρίτης.
Η επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου
Για την επαναλειτουργία του σιδηροδρομικού δικτύου ο υπουργός Επικρατείας και Υποδομών τόνισε πως «είναι σημαντικό να γίνει το ταχύτερο δυνατό» χωρίς «να αναμένουμε την ολοκλήρωση της αναβάθμισης». Πρόσθεσε πως «πρέπει να στηρίξουμε την εμπιστοσύνη του κοινού απέναντι στο σιδηρόδρομο γιατί είναι λαϊκό και οικονομικότερο μέσο». Ωστόσο «η επανεκκίνηση και μέχρι να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των τεχνολογικών συστημάτων θα γίνει μόνο υπό όρους απόλυτης ασφάλειας». Αυτό μεταφράζεται σε υποχρεωτική τοποθέτηση δύο σταθμαρχών σε κάθε σταθμό στον οποίο γίνονται χειρισμοί (αλλαγές γραμμών στους συρμούς). Ταυτόχρονα μεταφράζεται και σε «μείωση σε ότι αφορά το μεταφορικό έργο γιατί μόνο έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε ικανό αριθμό σταθμαρχών παντού και μεγαλύτερο συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών του ΟΣΕ και της εταιρείας που λειτουργεί το σιδηρόδρομο, της Hellenic Train»
Σήμερα και αύριο έχουν προγραμματιστεί συναντήσεις του κ. Γεραπετρίτη με τους εργαζόμενους στο σιδηρόδρομο με τον υπουργό να επισημαίνει πως η στάση τους «είναι εξαιρετικά δημιουργική και στηρίζουν την άποψη να επανεκκινήσει ο σιδηρόδρομος με μεγαλύτερη ασφάλεια». Τόνισε πως θα μελετηθεί εκ νέου το σύστημα προσλήψεων και εκπαίδευσης αν και το σημερινό π.χ. για τους σταθμάρχες (σ.σ. επειδή έχουν γραφτεί πολλά) είναι «αυστηρό και καθορίζεται από τους κοινοτικούς κανονισμούς».
Οι σχέσεις με Hellenic Train
Για τις σχέσεις με την Hellenic Train που λειτουργεί τους επιβατικούς συρμούς στο ελληνικό δίκτυο και ανήκει στην ιταλική FSI, ο κ. Γεραπετρίτης είπε πως η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις σχετικές συμβάσεις. Ειδικά για την πρόσφατη σύμβαση άγονων γραμμών, που βρίσκεται στο επίκεντρο κριτικής, ο υπουργός είπε πως περιέλαβε αντισταθμιστικά οφέλη για το δημόσιο ενώ θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει. «Μελετώντας τη σύμβαση διαπιστώνω πως το 80% των χρημάτων (σ.σ. περίπου 700 εκατ. για την επόμενη 15ετία) επιστρέφει στις εταιρείες ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ και προβλέπεται για πρώτη φορά πως το ελληνικό δημόσιο λαμβάνει το 20% των κερδών της Hellenic Train». Ο υπουργός Επικρατείας και Υποδομών τόνισε πως «το Δημόσιο πιστεύει πως δεν υπάρξει ζήτημα αποζημιώσεων» από πλευράς Hellenic Train με αφορμή την τραγωδία στα Τέμπη και πως υπάρχει εποικοδομητική συνεργασία με την εταιρεία.
Φώτης Κόλλιας
