Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, Διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ
Εμπειρογνώμων Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Μεταδιδάκτωρ Δικ. Περιβάλλοντος
panagiotisgln@gmail.com
www.pgalanislaw.gr
Το επιτρεπτό των έργων διάθεσης πάσης φύσεως αποβλήτων έχει απασχολήσει με διαφορετικό τρόπο τις επιμέρους αποφάσεις των δικαστηρίων. Αναλυτικότερες ρυθμίσεις δύναται να αναζητήσει ο ενδιαφερόμενος στον Ν. 4042/2012.
Ειδικώς ο σχεδιασμός διαθέσεως στερεών αποβλήτων συνιστά σύνθετη διοικητική ενέργεια, που απολήγει στην πράξη έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του οικείου έργου. Με την ενσωμάτωση των πράξεων στην προσβαλλόμενη ΑΕΠΟ του εκάστοτε έργου διαχείρισης (π.χ. του ΧΥΤΑ), οι προηγούμενες στερούνται εκτελεστότητας.
Για την εγκατάσταση έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων εντός του δικτύου Natura 2000, εφαρμόζεται – μεταξύ άλλων – και το άρθρο 36 Ν. 4280/2014 και συμπληρωματικά η ΓνωμΝΣΚ 136/2009. Ως αναγκαίοι αυτονόητοι όροι που θέτει η νομολογία απαιτείται η εξέταση εναλλακτικών λύσεων, η πρόβλεψη του έργου στο ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων), όπως και η εξειδίκευση εκάστοτε του δημοσίου συμφέροντος, για την προστασία ενός υπέρτερου σκοπού (π.χ. της δημόσιας υγείας) και αποκλείονται εξαρχής ή αντιμετωπίζονται επαρκώς οι συνέπειες στην ακεραιότητα του τόπου.
Κομβική είναι όμως και η σύνδεση της αδειοδότησης των έργων αυτών με τον πρότερο σχεδιασμό. Έτσι, κρίθηκε ότι πράξη χωροθέτησης για εγκαταστάσεις διάθεσης στερεών αποβλήτων, κατ’ εφαρμογή της ΚΥΑ 69728/ 824/16.5.1996, πρέπει να εκδίδεται κατά την προβλεπόμενη από αυτή διαδικασία, ειδάλλως ιδρύεται σχετικός λόγος ακύρωσης.
Ειδικά για τα δάση, με το άρθρο 6 της ΚΥΑ 113944/1997 επιβάλλεται ως τύπος για να αδειοδοτηθεί η λειτουργία μονάδας διαχείρισης αποβλήτων η υποβολή βεβαιώσεως του Δασάρχη για τον χαρακτήρα της περιοχής (δεν θεσπίζεται όμως απαγόρευση εγκατάστασης ΧΥΤΑ σε έκταση που έχει δασικό χαρακτήρα). Κατά συνέπεια, αν από τη βεβαίωση του Δασάρχη προκύπτει ότι η περιοχή κατασκευής του έργου προστατεύεται από τη νομοθεσία περί δασών, δεν κωλύεται η αδειοδότηση, εναπόκειται δε στο όργανο, το οποίο θα εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου, να αποφασίσει με αιτιολογημένη κρίση του ελεγχόμενη από τον ακυρωτικό δικαστή, αν λόγοι υπερτέρου δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν τη μεταβολή της χρήσεως, διότι η δημιουργία ΧΥΤΑ, επιβαλλόμενη για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Με τον Ν. 4014/2011 η προβλεπόμενη στην ΚΥΑ ΗΠ 13588/725/2006 ειδική άδεια διαχείρισης αποβλήτων, όπως ειπώθηκε, καταργήθηκε, απαιτείται δε πλέον ο εφοδιασμός της μονάδας αφενός με ΑΕΠΟ και αφετέρου με άδεια λειτουργίας. Από τις προϋποθέσεις δε και τα στοιχεία, τα οποία όφειλε να εξετάσει και να αξιολογήσει η Διοίκηση για τη χορήγηση της άδειας διαχείρισης κατά την ΚΥΑ ΗΠ 13588/725/2006, ορισμένα, όπως η υποβολή ασφαλιστηρίου συμβολαίου, ελέγχονται κατά την έκδοση της ΑΕΠΟ, ορισμένα άλλα δε στο μεταγενέστερο στάδιο της εκδόσεως της άδειας λειτουργίας. Σαφώς, λοιπόν, πάντοτε προϋπόθεση εκτέλεσης εργασιών επεξεργασίας (ανάκτησης ή διάθεσης) αποβλήτων είναι η προηγούμενη έκδοση απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), το περιεχόμενο της οποίας ρυθμίζεται πλέον από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 36 Ν. 4042/2012 και συμπληρωματικά από τις γενικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Η ΑΕΠΟ εργασιών επεξεργασίας αποβλήτων εκδίδεται σε στάδιο που προηγείται της έναρξης εργασιών. Μάλιστα, η ίδια νομολογία δέχθηκε ότι σε περίπτωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την επιλογή αναδόχου κατασκευής και λειτουργίας έργου επεξεργασίας αποβλήτων με ΣΔΙΤ, η σχετική ΑΕΠΟ πρέπει να εκδίδεται πριν την υπογραφή της σχετικής σύμβασης ανάθεσης επεξεργασίας αποβλήτων. Δεν επιβάλλεται όμως για την έκδοση της πράξης αυτής να έχει προηγηθεί σύναψη σύμβασης αναθέσεως ή πρόταση για σύναψη σύμβασης από τον αρµόδιο Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ).
Για περισσότερα, βλ. https://www.pgalanislaw.gr/blog/ και το βιβλίο μου, Π. Γαλάνης, Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αδειοδότηση, εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, 2022, 337.
