Στον αέρα κινδυνεύουν να μείνουν τελικά εκατοντάδες χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες οικοπέδων μικρότερων των 4 στρεμμάτων σε εκτός σχεδίου περιοχές, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους μόλις 18 ημέρες για να διασφαλίσουν τη δυνατότητα οικοδόμησής τους μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν, δεν έδωσε τελικά οριζόντια παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας της 9ης Δεκεμβρίου 2022 για την έκδοση οικοδομικής άδειας. Προέβη ωστόσο σε μια κίνηση «διευκόλυνσης» των ιδιοκτητών, οι οποίοι θα μπορούν να διατηρήσουν το δικαίωμα οικοδόμησης εφόσον υποβάλλουν εμπρόθεσμα σχετική αίτηση μαζί με τοπογραφικό διάγραμμα και ολοκληρώσουν την υπόλοιπη διαδικασία έκδοσης οικοδομικής άδειας έως το τέλος Σεπτεμβρίου του 2023.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την ισχύουσα διάταξη για να διατηρήσουν την οικοδομησιμότητά τους, γήπεδα κατά παρέκκλιση άρτια θα έπρεπε μέχρι και την 9.12.2022 να έχει εκδοθεί προέγκριση οικοδομικής άδειας.
Η προς θεσμοθέτηση νομοθετική ρύθμιση, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο, θα παρέχει τη δυνατότητα για τις περιπτώσεις γηπέδων κατά παρέκκλιση άρτιων στις εκτός σχεδίου περιοχές για τις οποίες έως και την 9η.12.2022 δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια, να δύνανται να οικοδομηθούν, εάν οι πολίτες μέσω των μηχανικών τους έως και την 9η.12.2022:
- Είτε υποβάλουν αίτηση για έκδοση προέγκρισης οικοδομικής άδειας, εφόσον βεβαίως αυτή έχει πληρότητα ως προς τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και μελέτες, ως αυτά εκ του νόμου καθορίζονται. Διευκρινίζεται ότι για την διάρκεια ισχύος της εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις ως ισχύουν.
- Είτε υποβάλουν αίτηση για έκδοση βεβαίωσης όρων δόμησης συνοδευόμενο από τα αναγκαία δικαιολογητικά. Η εναλλακτική αυτή δυνατότητα προβλέφθηκε δεδομένου, ότι πλέον η προέγκριση οικοδομικής άδειας έχει καταστεί προαιρετική. Ωστόσο για αυτές τις περιπτώσεις χρήση της βεβαίωσης όρων δόμησης που θα εκδοθεί, θα μπορεί να γίνει μόνο μέχρι και την 30.9.2023, καθώς έως και την ημερομηνία αυτή είτε θα πρέπει να υποβληθεί αίτημα για έκδοση οικοδομικής αδείας είτε προέγκρισης.
Το υπουργείο επισημαίνει ότι δεν απαιτείται κατά το στάδιο της προέγκρισης η υποβολή καμίας έγκρισης φορέα, υπηρεσίας ή συλλογικού οργάνου, λόγω της θέσης του έργου, της φύσης του, της χρήσης του ή των τυχόν ειδικών χαρακτηριστικών του. Επίσης σημειώνεται ότι οι όλες οι διαδικασίες για την έκδοση των ως άνω πράξεων εκτελούνται, διεκπεραιώνονται και ελέγχονται ηλεκτρονικά μέσα από το σύστημα e-adeies.
Ομοίως, δεν απαιτείται η υποβολή εγκρίσεων φορέων, υπηρεσιών ή συλλογικών οργάνων για τη λήψη της βεβαίωσης όρων δόμησης. Το σύνολο των απαιτούμενων εγκρίσεων υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα αδειών κατά το στάδιο της έκδοσης της οικοδομικής άδειας.
Οι ιδιοκτήτες σε οικόπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων που με τις ισχύουσες παρεκκλίσεις του Π.Δ. 24/5/1985 (ΦΕΚ 270Δ/85) ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, όπως αυτά που ήταν εντός ζώνης πόλεων και κωμών και αυτά που είχαν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών καθώς και σε σιδηροδρομικές γραμμές), είχαν προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο πλήρους απαξίωσης της περιουσίας που είχαν στο παρελθόν αποκτήσει με άλλους όρους.
Κι αυτό, χωρίς δική τους ευθύνη δεδομένου ότι το ζήτημα της κατά παρέκκλισης δόμησης οφείλεται ξεκάθαρα στην έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού στην Ελλάδα από την Πολιτεία. Επιπροσθέτως στο διάστημα από την ψήφιση του νόμου για την κατάργηση της κατά παρέκκλισης δόμησης συνέπεσε η πανδημία με αποτέλεσμα και οι ούτως ή άλλως υποστελεχωμένες Υπηρεσίες Δόμησης να υπολειτουργούν, ενώ ακολούθησε η ανατίμηση των οικοδομικών υλικών και η ενεργειακή κρίση που εντάθηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία αποθαρρύνοντας τους περισσότερους ιδιοκτήτες από την έκδοση άδειας δόμησης.
Για όλους αυτούς τους λόγους και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) είχε ζητήσει την παράταση της προθεσμίας, ενώ και στο τραπέζι του υπουργείου είχε πέσει πρόταση για διετή παράταση έως το 2025, ώστε η προθεσμία να «κουμπώσει» με την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού.
Η λύση της υποβολής αίτησης και τοπογραφικού, η οποία τελικώς επελέγη από το υπουργείο, δεν ικανοποίησε τους ιδιοκτήτες. Είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του προέδρου της ΠΟΜΙΔΑ, Στράτου Παραδιά στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσης στην Πάτρα όπου και ο αρμόδιος υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς περιέγραψε τη λύση που προκρίθηκε: «Μια τόσο σύντομη προθεσμία δε θα δώσει σε κανέναν το δικαίωμα να μπορέσει να καλυφθεί. Ακόμα και αυτή η λύση που προτείνετε θα πρέπει να έχει έναν ικανό χρονικό ορίζοντα που θα δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να το κάνουν. Ενα τοπογραφικό δεν είναι μια απλή ιστορία. Ο μηχανικός θα πρέπει να λάβει υπόψη του ένα σωρό από παραμέτρους. Βλέπω την καλή σας διάθεση, αλλά ο χρόνος δε θα φτάσει στους πολίτες», είπε απευθυνόμενος στον υφυπουργό.
Αμετακίνητοι στην κατάργηση της κατά παρέκκλισης δόμησης
Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο, η σχετική νομοθετική ρύθμιση θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή για ψήφιση.
«Με την προς ψήφιση διάταξη δεν μεταβάλλεται η ημερομηνία ορόσημο της 9ης Δεκεμβρίου 2022 για τις παρεκκλίσεις δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, καθώς η κυβέρνηση παραμένει αταλάντευτη στην επιλογή της κατάργησης των παρεκκλίσεων δόμησης μετά την ανωτέρω ημερομηνία. Η επιλογή αυτή αποτελεί συμμόρφωση με τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, ενώ παράλληλα εισάγει μια μεταρρύθμιση που άργησε πολύ και την οποία έχει ανάγκη η Ελλάδα, προς αποφυγή δραματικών αλλαγών στον χαρακτήρα του συνόλου του εξωαστικού χώρου και περαιτέρω δυσμενών επιπτώσεων στο φυσικό, οικιστικό και ανθρωπογενές περιβάλλον», σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση.
Η ηγεσία του υπουργείου επισημαίνει ότι η κατάργηση της έννοιας της εκτός σχεδίου δόμησης αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης που υλοποιείται ήδη, μέσω:
- Της κατάργησης των παρεκκλίσεων δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές με τις προβλέψεις του νόμου 4759/2020, από τις 9 Δεκεμβρίου 2022
- Της εφαρμογής για πρώτη φορά σε όλη σχεδόν τη χώρα ενός προγράμματος πολεοδομικού σχεδιασμού, με την ολοκλήρωση του οποίου το 70% σχεδόν της χώρας θα αποκτήσει σχεδιασμό πρώτου επιπέδου με χρήσεις γης, καταργώντας πρακτικά την έννοια της εκτός σχεδίου περιοχής.
Μαρία Λιλιοπούλου
