Ενστάσεις της Ελλάδας σε έναν από τους πυλώνες του οδικού χάρτη της Κομισιόν για την αποκλιμάκωση των τιμών αερίου, «έδειξαν» οι δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου.
Οι ενστάσεις αυτές αφορούν την επιβολή πλαφόν στην τιμή του αερίου που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή, την οποία προτείνουν οι Βρυξέλλες και αναμένεται να επαναδιατυπωθούν σήμερα στην Άτυπη Σύνοδο Κορυφής, όπου θα συζητηθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες ο οδικός χάρτης της Επιτροπής, όπως αποτυπώθηκε στη προχθεσινή επιστολή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Υπενθυμίζεται ότι πλαφόν στην τιμή του αερίου για ηλεκτροπαραγωγή εφαρμόζουν ήδη στην Ισπανία και την Πορτογαλία, εξ ου και το μέτρο έχει πάρει το προσωνύμιο «Ιβηρικό μοντέλο». Στην πράξη, οι δύο χώρες έχουν επιβάλει ανώτερο όριο στην τιμή με την οποία οι ηλεκτροπαραγωγοί προμηθεύονται αέριο, καλύπτοντας από τον κρατικό προϋπολογισμό την «ψαλίδα» ανάμεσα σε αυτό το πλαφόν και την πραγματική τιμή με την οποία αγοράζουν οι ηλεκτροπαραγωγοί το καύσιμο.
Μάλιστα, όπως επισήμανε ο υπουργός, αυτή είναι μία από τις βασικές διαφορές του Ιβηρικού μοντέλου από το ελληνικό σχήμα (για την παρακράτηση των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών). Κι αυτό γιατί την ώρα που οι δύο χώρες επιδοτούν τους ηλεκτροπαραγωγούς με φυσικό αέριο, το ελληνικό σχήμα ανακτά έσοδα από όλες τις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής (άρα και τις μονάδες αερίου), ώστε να περιορίσει τα κρατικά κονδύλια που δαπανώνται για τις επιδοτήσεις των τελικών καταναλωτών.
Προϋπόθεση ένα ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο
Στην περίπτωση της Ιβηρικής, με το πλαφόν μειώνεται το κόστος λειτουργίας των μονάδων αερίου, με συνέπεια να συγκρατούνται οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και, επομένως, να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και οι λιανικές τιμές. Έτσι, στην επιστολή της, η πρόεδρος της Κομισιόν προτείνει την παροδική εφαρμογή του μέτρου σε πανευρωπαϊκή εμβέλεια, έως ότου ενεργοποιηθούν οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις στην αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Σχολιάζοντας πάντως χθες τον συγκεκριμένο «πυλώνα» του οδικού χάρτη που περιγράφεται στην επιστολή, ο κ. Σκρέκας μίλησε για «μια λύση που έχει προβλήματα», όπως το γεγονός ότι η μείωση της τιμής του καυσίμου δημιουργεί προϋποθέσεις για την αύξηση της ζήτησης. «Στην Ιβηρική έχει διπλασιαστεί η κατανάλωση αερίου», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι, όπως συμπλήρωσε ο υπουργός, στην περίπτωση που εφαρμοσθεί πανευρωπαϊκά, θα υπάρξουν χώρες που δεν θα μπορούν να «σηκώσουν» με τους εθνικούς τους προϋπολογισμούς την επιδότηση της διαφοράς ανάμεσα στο πλαφόν και το πραγματικό κόστος που έχει το αέριο για τους ηλεκτροπαραγωγούς. «Επομένως, ένα τέτοιο μοντέλο προϋποθέτει πως η Ευρώπη θα πρέπει να δημιουργήσει ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, ώστε να στηρίξει αυτές τις χώρες», πρόσθεσε.
Παράλληλη λειτουργία των δύο πλαφόν στο αέριο
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Σκρέκας διευκρίνισε ότι το πλαφόν στην τιμή του αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή θα μπορούσε να λειτουργήσει παράλληλα με ένα γενικό πλαφόν στις τιμές εισαγωγής αερίου, οι οποίες συναρτώνται με το TTF. Το γενικό πλαφόν περιλαμβάνεται στον πρώτο «πυλώνα» παρεμβάσεων της Κομισιόν (αν και με μεταβατικό χαρακτήρα), ενώ προσομοιάζει στην πρόταση που ετοιμάζουν η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πολωνία και το Βέλγιο, και την οποία συνυπογράφουν άλλα 10 κράτη-μέλη.
Όπως έγραψε χθες το Insider.gr, περιγράφοντας την πρόταση ο κ. Σκρέκας μίλησε για ένα «δυναμικό πλαφόν» το οποίο θα αυξομειώνεται ανάλογα με τη διακύμανση που θα έχουν οι υπόλοιπες μεγάλες παγκόσμιες πλατφόρμες συναλλαγών, όπως των ΗΠΑ (Henry Hub), της βορειοανατολικής Ασίας (JKM) και της Αυστραλίας. Έτσι, θα προκύπτει ένα ανώτατο όριο που θα διασφαλίζει και την ανταγωνιστική τιμή του καυσίμου στην Ευρώπη, αλλά και τις εισαγωγές επαρκών ποσοτήτων αερίου.
«Παράθυρο» για αλλαγές στις παρακρατήσεις στους ηλεκτροπαραγωγούς
Όσον αφορά το πρόσφατο «πράσινο φως» των υπουργών Ενέργειας για πανευρωπαϊκή εφαρμογή ενός μηχανισμού παρακράτησης των εσόδων των ηλεκτροπαραγωγών, ο κ. Σκρέκας ξεκαθάρισε πως η έγκριση του μηχανισμού δεν σημαίνει ότι η χώρα μας θα χρειαστεί να προχωρήσει σε αλλαγές στο ελληνικό μοντέλο, το οποίο είναι σε λειτουργία από τον Ιούλιο. Έτσι, για παράδειγμα, θα διατηρηθούν τα διακριτά πλαφόν ανά τεχνολογία, όπως και η δυνατότητα καθορισμού του μηνιαίου ανώτατου ορίου για τις θερμοηλεκτρικές μονάδες (π.χ. λιγνίτες) πάνω από το όριο των 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα που θα προβλέπει ο σχετικός κανονισμός.
Την ίδια στιγμή, ο υπουργός άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν τροποποιήσεις στο ελληνικό μοντέλο, αν κριθεί ότι αυτό χρειάζεται για να προσαρμοστεί στις συνθήκες της αγοράς. Μία τέτοια τροποποίηση ενδεχομένως να είναι η άρση του πλαφόν για τις μονάδες αερίου, αν διαπιστωθεί πως έχει πάψει να αποδίδει σε έσοδα για το ΤΕΜ.
Όπως πρόσθεσε, από την άποψη των εσόδων, τη δυνατότητα για άρση του πλαφόν δίνει και η επιβολή του ειδικού τέλους 10 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα στις ποσότητες φυσικού αερίου που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή, που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Παράλληλα, το τέλος θα συμβάλει στο να λειτουργούν λιγότερα τα εργοστάσια αερίου, άρα θα βοηθήσει την Ελλάδα να πετύχει τον στόχο μείωσης της κατανάλωσης αερίου κατά 15%.
Κώστας Δεληγιάννης
