Οι εταιρείες παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ προειδοποιούν την Ευρώπη πως δεν θα καταφέρουν να αυξήσουν την παραγωγή τους σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αναπληρώσουν αυτόν τον χειμώνα ελλείψεις από τον εξοβελισμό του ρωσικού ενεργειακού κλάδου. Η αβεβαιότητα που επικρατεί για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης και την αμεσότητα των μέτρων που ανακοινώθηκαν την Τετάρτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντανακλάται στην αγωνία που εκφράζεται από διαφορετικές πλευρές για το εάν ο χειμώνας θα είναι βαρύς ή ελαφρύς.
Αναγκαία και αναπόφευκτη η μείωση της κατανάλωσης
Με το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο να τίθεται σε εφαρμογή στα τέλη του έτους και τη διακοπή των ροών φυσικού αερίου από τον αγωγό NordStream 1, το μείγμα ανεπαρκούς προσφοράς και υψηλών τιμών ενέργειας θα συνεχίσει να καταδιώκει την ΕΕ και να προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία. Στη Γαλλία, μια χώρα-μέλος της ΕΕ που ηλεκτροδοτείται κυρίως με πυρηνική ενέργεια, η εταιρεία διαχείρισης του δικτύου Reseau de Transport d’ Electricité ανακοίνωσε την Τετάρτη πως θα είναι αναγκαία η μείωση της κατανάλωσης αρκετές φορές μέσα στον χειμώνα προκειμένου να αποφευχθούν διακοπές ρεύματος. Ανάλογη προειδοποίηση εκφράστηκε, επίσης, από τη Φιλανδία.
Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν δήλωσε αυτήν την εβδομάδα πως το ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο εντάχθηκε στο έκτο πακέτο κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, μπορεί να προκαλέσει νέα άνοδο στις διεθνείς τιμές. Μολονότι η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ στο Λονδίνο είναι σήμερα Πέμπτη χαμηλότερη κατά 32% από τα υψηλά επίπεδα του Μαρτίου, οι συνθήκες στις αγορές των ορυκτών καυσίμων είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες. Ταυτόχρονα, η τιμή αναφοράς του φυσικού αερίου στην αγορά TTF ενισχύθηκε κατά 10%, φθάνοντας μέχρι τα 240 ευρώ τη μεγαβατώρα, ενώ τη Δευτέρα κυμαίνονταν στα 192 ευρώ.
Αδυναμία των ΗΠΑ να εξυπηρετήσουν πλήρως την Ευρώπη
«Η πραγματικότητα είναι πως δεν υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο στην Ευρώπη» δηλώνει στο Bloomberg ο Έντ Μπίρκετ, επικεφαλής του τομέα ενέργειας και κλίματος στο κέντρο ερευνών Onward της Ολλανδίας. «Εάν δεν μειωθεί η ζήτηση τότε οι επιχειρήσεις αναγκαστικά δεν θα έχουν σταθερή πρόσβαση στο δίκτυο ηλεκτροδότησης και στο ακραίο σενάριο κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και στα νοικοκυριά» συμπληρώνει. Αναφερόμενος στη αδυναμία των ΗΠΑ να αυξήσει την παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου ο Γουίλ ΒανΛοχ, επικεφαλής της επενδυτικής εταιρείας Quantum Energy Partners, τονίζει πως «αυτή είναι η παραγωγή μας». Σε ερώτηση των Financial Times απαντά πως «δεν βλέπω να έρχεται μια θαυματουργή λύση, ούτε από την πλευρά του πετρελαίου, ούτε από την πλευρά του φυσικού αερίου».
Οι εξαγωγές πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη προσεγγίζουν ήδη το ανώτατο δυνατό όριο, με τους παραγωγούς να μην σχεδιάζουν αύξηση της παραγωγής τους, Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι προβλέψεις για αύξηση των τιμών του πετρελαίου μέσα στον χειμώνα φθάνουν τα 120 δολάρια το βαρέλι.
Ορατές οι επιπτώσεις στην βιομηχανική παραγωγή από τον Ιούλιο
Υψηλοί αξιωματούχοι και οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν πως όχι μόνον αυτός αλλά και οι επόμενοι χειμώνες θα είναι δύσκολοι για την ΕΕ καθώς η Ρωσία, η υπ’ αριθμόν 3 πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο και ο βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, απεδείχθη αναξιόπιστος προμηθευτής. Οι οικονομικές επιπτώσεις αυτής της αναπόφευκτης κατάρρευσης των σχέσεων ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση ήταν ήδη ορατές από την υποχώρηση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωζώνη κατά 2,3% τον Ιούλιο σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση από τον Απρίλιο του 2020, όταν το πρώτο κύμα της πανδημίας είχε κατακυριεύσει την παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως o επικεφαλής της Ένωσης Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI) Ζίγκφριντ Ρούσβουρμ υπογράμμισε τέλη Αυγούστου πως η βιομηχανική κατανάλωση στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης μειώθηκε κατά 21% μέσα στον Ιούλιο, αντανακλώντας έτσι την άμεση σύνδεση της ενεργειακής επάρκειας με την οικονομική ανάπτυξη. Ο ίδιος τόνισε πως το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για το 2023 στην προθεσμιακή αγορά ξεπερνά τα 700 ευρώ τη μεγαβατώρα, δηλαδή είναι 15 φορές υψηλότερο από τα προηγούμενα χρόνια.
Ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ είπε προ ημερών πως δεν θα διστάσει να αξιοποιήσει τα αποθέματα φυσικού αερίου της χώρας, τα οποία καλύπτουν το 84% της συνολικής χωρητικότητας, εάν καταστεί απολύτως αναγκαίο. Σε αυτή τη φάση, η Γερμανία συντάσσεται με την υπόλοιπη Ευρώπη, δρομολογώντας γενναία μέτρα στήριξης της τάξεως των 65 δισ. ευρώ και εξετάζοντας την κρατικοποίηση του ενεργειακού ομίλου Uniper.
Μεταξύ άλλων, η Κομισιόν μελετά ακόμη και τη χαλάρωση των κανόνων διαπραγμάτευσης στην ενεργειακή αγορά προκειμένου να παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στις εταιρείες που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα margin calls από την αλματώδη άνοδο των τιμών. Στην καρδιά όλων αυτών των προβλημάτων φωλιάζουν οι αμφιβολίες για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης.
Ζωρζέτ Ζολώτα
