Τα οφέλη που μπορεί να προσφέρουν τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης τονίζουν στις χθεσινές τους ανακοινώσεις οι διοικήσεις της ιταλικής ENI και της γαλλικής TotalEnergies με αφορμή το νέο, μεγάλο κοίτασμα που ανακάλυψε η κοινοπραξία των δύο εταιρειών στο θαλάσσιο «οικόπεδο» 6 της κυπριακής ΑΟΖ.
Το κοίτασμα «Κρόνος – 1» εκτιμάται στα 70 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου ενώ η κοινοπραξία ξεκίνησε χθες νέα γεώτρηση στο «οικόπεδο» 6 για διερεύνηση τυχόν πρόσθετων ποσοτήτων. Στην ίδια περιοχή είχε βρεθεί το 2018 το κοίτασμα «Καλυψώ» που είναι υπό αξιολόγηση από τους δύο ομίλους.
Η νέα ανακάλυψη στην κυπριακή ΑΟΖ έρχεται σε συνέχεια σειράς εξελίξεων που υπήρξαν τους τελευταίους μήνες και επιταχύνουν το σχεδιασμό για αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Ενισχύει και το σχεδιασμό της ελληνικής πλευράς για τις έρευνες νοτιοδυτικά της Κρήτης όπου πρόσφατα υπήρξε αναδιάταξη της κοινοπραξίας που τις έχει αναλάβει με την αμερικανική ExxonMobil να ελέγχει το 70% και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ) το υπόλοιπο 30%, μετά την αποχώρηση της TotalEnergies.
Οι Γάλλοι, όπως δείχνει και η χθεσινή ανακοίνωση για την ανακάλυψη στην κυπριακή περιοχή 6, δεν αποχώρησαν από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αντίθετα έχουν κυρίαρχη παρουσία στις αντίστοιχες παραχωρήσεις της Κύπρου.
Οι αναλυτές επισημαίνουν πως οι ανακαλύψεις μπορεί να μην αντιμετωπίζουν τις συνεχείς διεκδικήσεις της Τουρκίας στην περιοχή, αλλά ενισχύουν τη θέση της κυπριακής πλευράς αφού πλέον πανίσχυροι διεθνείς όμιλοι έχουν μπροστά τους επιβεβαιωμένα κοιτάσματα. Πλέον στις περιοχές που έχει παραχωρήσει προς έρευνα και εκμετάλλευση η Κύπρος έχουν γίνει τέσσερις ανακαλύψεις («Αφροδίτη», «Γλαύκος», «Καλυψώ» και «Κρόνος – 1») ενώ δραστηριοποιούνται οκτώ παγκόσμιοι κολοσσοί της πετρελαϊκής βιομηχανίας.
Κάθε νέα ανακάλυψη κοιτασμάτων λειτουργεί, κατά τους ίδιους αναλυτές, θετικά και για το σχέδιο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να μεταφέρει αέριο από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Οι τελικές τεχνικοοικονομικές μελέτες για την τύχη του EastMed αναμένονται προς το τέλος του 2022, με το υψηλό κόστος (ειδικά σε περίοδο μεγάλης αύξησης τιμών σε υλικά όπως ο χάλυβας) να θεωρείται σημαντικό εμπόδιο, μαζί με την απουσία επαρκών ποσοτήτων αερίου.
Χθες η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου Νατάσα Πηλείδου επισήμανε πως το σενάριο μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο μέσω αγωγού παραμένει το επικρατέστερο, όπως είπε η κα Πηλείδου, αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα της νέας γεώτρησης και τις τυχόν νέες ανακαλύψεις. Με βάση αυτό το σενάριο, το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα θα μεταφέρεται με αγωγό στους τερματικούς σταθμούς υγροποίησης της Αιγύπτου και από εκεί με πλοία προς την Ευρώπη και τις άλλες διεθνείς αγορές.
Υπενθυμίζεται πως η ΕΝΙ ελέγχει το 50% του αιγυπτιακού τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) Damietta σε κοινοπραξία με τις τοπικές εταιρείες EGAS (40%) και EGPC (10%). Το δεύτερο αιγυπτιακό τερματικό LNG, το Idku, ελέγχεται από την Shell και τη μαλαισιανή Petronas μαζί με τη γαλλική Engie τις EGAS και EGPC.
Ο ιταλικός όμιλος έχει ισχυρή παρουσία στις κυπριακές παραχωρήσεις καθώς είναι επικεφαλής των κοινοπραξιών για έρευνα στις θαλάσσιες περιοχές 2, 3, 6, 8 και 9 ενώ συμμετέχει με ποσοστό στις κοινοπραξίες για τις περιοχές 7 και 11 στις οποίες είναι επικεφαλής οι Γάλλοι της TotalEnergies. Η τελευταία κατέχει ποσοστά και στις κοινοπραξίες των περιοχών 2, 3, 8 και 9 στις οποίες είναι operator η ENI, όπως προαναφέρθηκε.
Ταυτόχρονα και η αμερικανική Chevron που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην κυπριακή ΑΟΖ δεσμεύτηκε πρόσφατα πως μέχρι το τέλος του χρόνου θα παρουσιάσει στην κυβέρνηση το τελικό σχέδιο για την αξιοποίησή του, μετά από νέα γεώτρηση που θα γίνει εντός του 2022.
Κάποιοι αναλυτές θεωρούν πως από το συγκεκριμένο κοίτασμα «Αφροδίτη» θα μπορούσαν να εξαχθούν οι πρώτες ποσότητες φυσικού αερίου (το 2026 / 27) μέσω των σταθμών υγροποίησης της Αιγύπτου, συνεπώς είναι το πιο ώριμο κοίτασμα – αντίδοτο στη ρωσική εξάρτηση της Ε.Ε. Το κόστος εξόρυξης υπολογίζεται στα πέντε δισ. δολάρια περίπου, συν το ένα δισ. που απαιτείται για τον αγωγό σύνδεσης με την Αίγυπτο προκειμένου στη συνέχεια το αέριο να υγροποιείται (LNG) και να εξάγεται. Εκτιμάται πως από το κοίτασμα μπορούν να παράγονται περίπου 6 – 8 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου για τα επόμενα 10 – 15 χρόνια.
Η κοινοπραξία της ExxonMobil με την QatarEnergy διαχειρίζεται το κοίτασμα «Γλαύκος» στο θαλάσσιο «οικόπεδο» 10 της κυπριακής ΑΟΖ και προ εξαμήνου είχε ανακοινώσει την ανακάλυψη «υψηλής ποιότητας αερίου».
Οι εξελίξεις σε Ελλάδα – Ισραήλ
Στην περίπτωση της Ελλάδας και των περιοχών που έχουν παραχωρηθεί σε ExxonMobil και ΕΛΠΕ νοτιοδυτικά της Κρήτης, το πρόγραμμα των δύο εταιρειών προβλέπει τη διενέργεια σεισμικών ερευνών τον φετινό χειμώνα ώστε να αποκτήσουν τρισδιάστατα (3D) δεδομένα που θα τους επιτρέψουν να προσεγγίσουν πιθανούς στόχους για γεώτρηση.
Εξελίξεις υπάρχουν και σε σχέση με τα κοιτάσματα που εκμεταλλεύεται η ελληνικών συμφερόντων Energean στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μαθ. Ρήγας είχε δηλώσει στα τέλη Ιουνίου πως η Energean εξετάζει «το ενδεχόμενο γεωτρήσεων στις περιοχές 21 και 31 ανατολικά του Ταμάρ, που βρίσκονται στην παραχώρησή μας, (…) στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε τα 100 bcm που έχουμε στα κοιτάσματα Καρίς, Βόρειο Καρίς και Τανίν, μαζί με τα 58 στον Όλυμπο, ελπίζουμε για πάνω από 40 ακόμη στα νέα τεμάχια».
Ο κ. Ρήγας είχε υποστηρίξει στην ίδια συνέντευξη πως «δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματικός τρόπος μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες. Ο αγωγός προς την Αίγυπτο φαίνεται πιο εύκολος. Μια άλλη δυνατότητα είναι ο αγωγός για την εγκατάσταση υγροποίησης στην Κύπρο, αλλά αυτό απαιτεί χρόνο». Μια γρήγορη λύση, κατά τον ίδιο, θα ήταν η ανάπτυξη ενός πλωτού τερματικού σταθμού υγροποίησης, εντός της κυπριακής ή της αιγυπτιακής ΑΟΖ.
Φώτης Κόλλιας
