Τη μη εφαρμογή του νέου πλαισίου διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021) που ορίζει την υποχρεωτική διενέργεια διαγωνισμών για τα αξιόλογα έργα που εκτελούν φορείς του δημοσίου στη χώρα μας, κατέγραψε με ερώτηση που κατέθεσαν στη Βουλή, 45 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως επεσήμαναν μεταξύ άλλων οι βουλευτές, το νέο αυτό πλαίσιο δεν εφαρμόστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, με την ανοχή – συμμετοχή – του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην περίπτωση των μελετών «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» και του Μουσείου Ενάλιων αρχαιοτήτων.
Υπενθυμίζουμε πως για το ανωτέρω ζήτημα απέστειλαν ανοιχτή κοινή επιστολή προς τους αρμόδιους Υπουργούς και τα κοινοβουλευτικά κόμματα οι ΣΑΔΑΣ–ΠΕΑ και ΣΕΑ, καθώς επίσης η Διοικούσα Επιτροπή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος εξέδωσε σχετικό ψήφισμα.
Με την παρέμβασή τους οι 45 βουλευτές έθεσαν τα παρακάτω ερωτήματα:
- Θα ακυρώσει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού την ΥΑ 558074/18.11.21 που παραβιάζει το θεσμικό πλαίσιο;
- Ποια μέτρα θα λάβει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ώστε να εφαρμοστεί το «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» και να εξασφαλιστεί η ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων στον διαγωνισμό;
- Θα τροποποιηθεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών ώστε να κλείσουν τα κάθε λογής παραθυράκια που οδηγούν στην εξαίρεση από την εφαρμογή του;
Στην ερώτηση και για τα θέματα που αφορούν το Υπουργείο Πολιτισμού, απάντησε η Υπουργός κα Μενδώνη.
Διαβάστε παρακάτω το περιεχόμενο της απάντησης της Υπουργού:
“Από τον Ιούλιο του 2019, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έθεσε ως στόχο την ανάπτυξη δημοσίων πολιτικών για τον Πολιτισμό συνολικά, σημαντικότερη εκ των οποίων η προστασία και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων, με αξιοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων και συνδυασμό των δυνατοτήτων της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με την τεχνογνωσία και την επιστημονική κατάρτιση των στελεχών του ΥΠΠΟΑ, υπό όρους πλήρους διαφάνειας και νομιμότητας. Στο πλαίσιο αυτό, τα κονδύλια που διατίθενται, αξιοποιούνται πλήρως προκειμένου να υλοποιηθούν έργα υπερεθνικής εμβέλειας, τα οποία είχαν πέσει σε τέλμα κατά την προηγούμενη διακυβέρνηση.
Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 2Α του ν. 3316/2005 (Α΄42) και του άρθρου 48 του ν. 4030/2011 (Α’ 249), προκύπτει ότι οι μελέτες του άρθρου 2Α του ν. 3316/2005 χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς ένταξης έργων σε όλα τα επιδοτούμενα και μη ή επιχορηγούμενα και μη προγράμματα του Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι η υλοποίηση της αναβάθμισης πολιτιστικών υποδομών μέσω ΕΣΠΑ και των όποιων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων δεν υπόκειται σε διαδικασίες αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Εν προκειμένω, επισημαίνεται ότι, τόσο στην περίπτωση του Αρχαιολογικού Μουσείου όσο και του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, τηρήθηκαν επακριβώς οι προβλέψεις του νόμου περί αποδοχής δωρεάς μελέτης (άρθρο 2Α ν. 3316/2005), καθώς και οι απαιτήσεις δημοσιότητας και διαφάνειας, δεδομένου ότι οι σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ. Οι ουσιαστικές ρυθμίσεις των Υπουργικών Αποφάσεων που ενέκριναν τις εν λόγω δωρεές εξυπηρετούν απολύτως τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου και διασφαλίζουν την αξιοπιστία και αρτιότητα του αποτελέσματος των έργων, προκειμένου να ανταποκρίνονται αυτά στις σύγχρονες διεθνείς μουσειακές προδιαγραφές. Όμως, για εσάς, η τήρηση του νόμου και η αναβάθμιση του πολιτιστικού χώρου αποτελούν “μεθόδευση από την πλευρά των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας που απειλεί το δημόσιο συμφέρον”.
Ειδικότερα, αναφορικά με το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων σημειώνεται ότι, η σκοπιμότητα ίδρυσής του στο κτήριο των αποθηκών σίτου (ΣΙΛΟ) στην Ακτή Βασιλειάδη εγκρίθηκε από το ΥΠΠΟΑ το 2010 (αρ. ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΔΜΕΕΠ/Γ1/Φ21- ΕΝΑΛ/55705/8603/23.8.2010 Υ.Α.), κατόπιν πρότασης του ΟΛΠ ΑΕ και στο πλαίσιο του προγράμματος για την ανάδειξη της Πολιτιστικής Ακτής Πειραιά και των μνημείων της ευρύτερης περιοχής. Μάλιστα, η ανάδειξη της Πολιτιστικής Ακτής και η ίδρυση του Μουσείου περιλαμβάνονται στο άρθρο 15 «Προστασία και ανάδειξη των ιστορικών και πολιτιστικών πόρων και των πολιτιστικών υποδομών» του ν. 4277/2014 “Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας Αττικής και άλλες διατάξεις” (Α΄ 156). Το 2011 εγκρίθηκε η μουσειολογική προμελέτη του εν λόγω Μουσείου (αρ. ΥΠΠΟΤ/ΔΜΜΠΚ/84240/1120/6.9.2011 Υ.Α.). Παράλληλα, προκηρύχθηκε από τον ΟΛΠ ΑΕ, στις 30 Μαρτίου 2012, ο αναφερόμενος στην Ερώτηση διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. Η μελέτη που απέσπασε το Α΄ βραβείο στον διαγωνισμό εγκρίθηκε, υπό όρους, το 2014, κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Μουσείων (αρ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΔΜΜΠΚ/ΤΑΜ/77189/8842/544/159/ 26.3.2014 Υ.Α.).
Ακολούθως, η μόνη ενέργεια που πραγματοποιήθηκε ήταν η έγκριση, στις 24.5.2019, του «Αρχικού Αναπτυξιακού Προγράμματος και Μελέτης Διαχείρισης (Master Plan) ΣΤΑΔΙΟ Α΄ και ΣΤΑΔΙΟ Β΄ του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς Α.Ε.», όπου περιλαμβάνεται η Πολιτιστική Ακτή Πειραιώς και η ίδρυση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων (αρ. ΥΠΠΟΑ/ ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΠΚΑΧΜΑΕ/53958/ 36754/996/412/24.5.2019 Υ.Α., ΑΔΑ: 789Φ4653Π4-81Η).
Σήμερα, το έργο της ίδρυσης του Μουσείου Ενάλιων Αρχαιοτήτων έχει πλέον δρομολογηθεί. Ειδικότερα, με άμεσο στόχο την ένταξη του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τέθηκε το θέμα της σύνταξης και επικαιροποίησης των αναγκαίων μελετών. Στο πλαίσιο αυτό, τον Απρίλιο του 2020, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων προχώρησε στη σύνταξη μουσειολογικής μελέτης, στην οποία περιλαμβάνεται το σκεπτικό θεματικών ενοτήτων για τη δημιουργία του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων. Η μελέτη αυτή εγκρίθηκε με την Υ.Α. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΑΜΜΕΠ/9266/11-01-2021 (ΑΔΑ ΨΟΦΖ4653Π4-610), κατόπιν γνωμοδότησης του Συμβουλίου Μουσείων. Στην μελέτη περιελήφθησαν σημαντικά αντικείμενα προς έκθεση, κάποια από τα οποία αποκαλύφθηκαν την τελευταία δεκαετία. Δεδομένου ότι η ανωτέρω μουσειολογική μελέτη αποτελεί προϋπόθεση για την σύνταξη των υπολοίπων μελετών του προς υλοποίηση έργου, είναι σαφές ότι απαιτείται νέα μουσειογραφική μελέτη, που θα τηρεί τους εγκεκριμένους Θεματικούς Άξονες της ανωτέρω μουσειολογικής μελέτης.
Ως εκ τούτου, εκδόθηκε η με αρ. ΥΠΠΟΑ/606689/14.12.2021 Υ.Α. (Β΄ 6034), με τίτλο «Έγκριση εκπόνησης Προμελέτης, μετά των Υποστηρικτικών Μελετών, για την αποκατάσταση του SILO στον Λιμένα Πειραιά και την μετατροπή του σε Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, με δαπάνη του Κοινωφελούς Πολιτιστικού Ιδρύματος “Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη”, προς το σκοπό δωρεάς τους προς το Ελληνικό Δημόσιο», σύμφωνα με το άρθρο 2Α του ν. 3316/2005.
Ως προς τον δήθεν αποκλεισμό των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων από την υποβολή προσχεδίων σχετικά με την αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την με αρ. 558074/2021 Υπουργική Απόφαση (Β’ 5352), τα αρχιτεκτονικά προσχέδια που θα υποβληθούν, πρέπει, υποχρεωτικά, να είναι προϊόν συνεργασίας μεταξύ ξένων και ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων, που δύνανται να συμπράξουν σε οποιοδήποτε σχηματισμό επιλέξουν οι ίδιοι, δηλαδή είτε ως γραφεία είτε ως φυσικά πρόσωπα σε ομάδες. Στην ίδια ως άνω απόφαση περιέχεται η αυστηρή πρόβλεψη ότι τυχόν υποβολή προσχεδίου που δεν προέρχεται από τη ρητά απαιτούμενη συνεργασία Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων, οδηγεί σε εκ προοιμίου αποκλεισμό της σχετικής μελέτης, χωρίς καν εξέταση του περιεχομένου αυτής.
Εν προκειμένω, καθίσταται σαφές ότι, και στις δύο ως άνω περιπτώσεις τηρήθηκαν επακριβώς οι προβλέψεις του νόμου περί αποδοχής δωρεάς μελέτης (άρθρο 2Α ν. 3316/2005), καθώς και η απαίτηση του νόμου να δημοσιευθούν αυτές στο ΦΕΚ. Περαιτέρω και αναφορικά με την Υπουργική Απόφαση έγκρισης δωρεάς για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο επισημαίνεται ότι, οι ουσιαστικές ρυθμίσεις αυτής ρητά προβλέπουν, αλλά και απαιτούν, τη συμμετοχή των Ελλήνων αρχιτεκτόνων, εξυπηρετούν απολύτως τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου και διασφαλίζουν την αξιοπιστία και αρτιότητα του αποτελέσματος του έργου.
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ”
