Μια παρατεταμένη περίοδο ακρίβειας στα καύσιμα αναμένει η αγορά ως αποτέλεσμα των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου αλλά και των χρηματιστηριακών πιέσεων. Η βενζίνη πωλείται άνω των 2 ευρώ το λίτρο ενώ από την προηγούμενη Πέμπτη έχει αυξηθεί κατά 10 λεπτά χωρίς να υπάρχει προοπτική για ανακοπή της ανοδικής πορείας βραχυπρόθεσμα. Το παράδοξο είναι ότι η τιμή στην αντλία είναι σήμερα υψηλότερη από ό,τι σε σχέση με πριν από 10 χρόνια όπου το Brent είχε φθάσει τα 130 δολάρια το βαρέλι.
Παράγοντες της αγοράς αποδίδουν τις υψηλές τιμές σε κερδοσκοπικά παιχνίδια τα οποία δεν υποκινούνται όπως υποστηρίζουν από την εγχώρια αγορά ούτε μπορούν να ελεγχθούν από το ελληνικό σύστημα. Ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Πρατηριούχων και Εμπόρων Καυσίμων Αττικής, κ. Γιώργος Ασμάτογλου, μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό εξήγησε ότι ως χώρα δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τη διαμόρφωση της τιμής του πετρελαίου η οποία δεν εξαρτάται μόνο από την διεθνή τιμή του Brent αλλά και από το Platts και τις χρηματιστηριακές πιέσεις ενώ υποστήριξε ότι οι πρατηριούχοι από την πλευρά τους κάνουν ό,τι μπορούν για να μην μετακυλήσουν την αύξηση στους καταναλωτές, μειώνοντας σημαντικά τα περιθώριά τους. «Πρόκειται για χρηματιστηριακές πιέσεις εκτός Ελλάδος. Δεν μπορούμε να επέμβουμε σε αυτό», υπογράμμισε κληθείς να σχολιάσει για ποιο λόγο ενώ οι διεθνείς τιμές δεν έχουν καταγράψει αξιόλογη άνοδο η τιμή των καυσίμων παραμένει σε πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα.
Εξανεμίζονται εκπτώσεις και επιδοτήσεις – Τι φοβάται η αγορά
Οι επιδοτήσεις στα καύσιμα για ορισμένες κατηγορίες πολιτών ύψους έως και 50 ευρώ για το τρίμηνο Απρίλιος-Ιούνιος και η καθολική έκπτωση που ισχύει για το Μάιο για το πετρέλαιο κίνησης ύψους 15 λεπτών το λίτρο τείνει να απορροφηθεί από τις ανατιμήσεις στα καύσιμα. Η έναρξη της επιδότησης συνέπεσε με συνεχείς αυξήσεις στις τιμές των διυλιστηρίων και κατ’ επέκταση των πρατηρίων με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να μην καθίσταται ευδιάκριτη η διευκόλυνση προς τους πολίτες σε σχέση με τις τιμές που ίσχυαν πριν από τα μέτρα ελάφρυνσης που υιοθέτησε η κυβέρνηση. Ενδεικτικό είναι ότι το πετρέλαιο κίνησης (όπου ο ΕΦΚ είναι σχεδόν ο μισός σε σχέση με τη βενζίνη), προσεγγίζει τα προ επιδότησης επίπεδα ενώ εάν δεν υπήρχε η επιδότηση θα ξεπερνούσε τα 2 ευρώ, τιμή πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα.
Η αγορά φοβάται ότι επιταχύνεται η καταστροφή της ζήτησης η οποία εδώ και μήνες πιέζεται από τις ανοδικές πληθωριστικές τάσεις. Η ίδια ανησυχία καταγράφεται και σε διεθνές επίπεδο ενώ οι έκτακτες συνθήκες του πολέμου στην Ουκρανία και η σφικτή πετρελαϊκή αγορά ασκούν ανοδικές πιέσεις στο Brent.
Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβεβαίωσε τα σχέδια για αυστηροποίηση των κυρώσεων στη Ρωσία με τη Γερμανία να λέει ότι είναι έτοιμη να υποστηρίξει ένα άμεσο εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Την ώρα όμως που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να σταματήσουν την οικονομική υποστήριξη στη Ρωσία, η αντικατάσταση των ρωσικών εισαγωγών εκτιμάται ότι θα είναι δύσκολη και δαπανηρή για τους καταναλωτές. Πρόκειται για μία διεργασία η οποία θα είναι χρονοβόρα και μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις και υψηλότερες τιμές για τη βενζίνη, το ντίζελ, τα καύσιμα αεροσκαφών και άλλα προϊόντα – μια κατάσταση που θα μπορούσε να πλήξει περαιτέρω τους καταναλωτές οι οποίοι πασχίζουν να αντεπεξέλθουν σε μια περίοδο όπου ο πληθωρισμός «αγριεύει» εκτροχιάζοντας τελικά και την οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία.
Πρόκειται για μια περίπλοκη διαδικασία, εκτιμά ο Richard Bronze, επικεφαλής γεωπολιτικής στην Energy Aspects, σημειώνοντας ότι σε αυτή την περίπτωση θα προκύψουν κόστη και διακοπές στον εφοδιασμό.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αποκοπή της από το ρωσικό πετρέλαιο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο την ενεργειακή της ασφάλεια αλλά και τη συνοχή της. Περίπου το 25% του αργού πετρελαίου της Ευρώπης προέρχεται από τη Ρωσία, αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο επίπεδο εξάρτησης μεταξύ των χωρών, με τα κράτη που βρίσκονται γεωγραφικά πιο κοντά στη Ρωσία να είναι περισσότερο μπλεγμένα στον ενεργειακό της ιστό.
Η Βρετανία, η οποία δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει παραγωγή πετρελαίου από τη Βόρεια Θάλασσα, έχει ανακοινώσει ότι θα καταργήσει σταδιακά τη ρωσική ενέργεια. Η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Γαλλία εισάγουν σχετικά χαμηλές ποσότητες πετρελαίου από τη Ρωσία.
Από την άλλη πλευρά, αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας, της Φινλανδίας και της Βουλγαρίας, συνήθως εισάγουν περισσότερο από το 75% του πετρελαίου τους από τη Ρωσία και ενδέχεται να δυσκολευτούν να το αντικαταστήσουν με εναλλακτικές πηγές σύντομα.
Η Ελλάδα εισάγει περίπου το 30% της πετρελαϊκής της κατανάλωσης από τη Ρωσία και επισπεύδει εναλλακτικές λύσεις όπως είναι οι υποδομές και η διεύρυνση χρήσης του LNG.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, οι διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι ευρωπαϊκό ένα εμπάργκο θα μπορούσε να προκαλέσει έναν δαπανηρό ανταγωνισμό για εναλλακτικές πηγές πετρελαίου.
Ο Viktor Katona, από την Kpler, η οποία παρακολουθεί τις ροές ενέργειας, σημειώνει ότι από τα υποκατάστατα που είναι δυνητικά διαθέσιμα για το ρωσικό πετρέλαιο, μόνο η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας είναι συμβατή. Μέχρι στιγμής οι Σαουδάραβες, οι οποίοι θα ηγηθούν της συνεδρίασης του ΟΠΕΚ+ την Πέμπτη, δεν έχουν δείξει ιδιαίτερη διάθεση να προχωρήσουν σε αξιοσημείωτη αύξηση της παραγωγής τους. Ο κ. Katona αναφέρει ότι το ιρανικό πετρέλαιο μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως υποκατάσταστο αλλά οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να περιορίζουν τις πωλήσεις καυσίμων του Ιράν. Το πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, το οποίο επίσης πλήττεται από κυρώσεις, αναφέρεται συχνά ως πιθανό υποκατάστατο του ρωσικού αργού.
Ως εκ τούτου, ένα εμπάργκο «θα προκαλέσει πόνο στο ευρωπαϊκό διυλιστήριο και, κατά συνέπεια, στον Ευρωπαίο πελάτη», εκτιμά ο κ. Katona.
Πένη Χαλάτση
