Από την Πένη Χαλάτση
Με ένα νέο σύστημα καταγγελιών και κατεδαφίσεων αλλά και πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης επιδιώκει πλέον η κυβέρνηση να βάλει σε τάξη το χάος της αυθαίρετης δόμησης. Με το νέο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πριν από λίγο καιρό στην Βουλή αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων ενώ οι πολίτες φαίνεται ότι θα συμμετάσχουν σε μια διαδικασία καταγγελιών οι οποίες, πρόθεση είναι να εξετάζονται ενδελεχώς και εγκαίρως.
Πώς θα γίνονται οι καταγγελίες, ο εντοπισμός των αυθαιρέτων και οι κατεδαφίσεις
Το νέο νομικό πλαίσιο προβλέπει τον άμεσο εντοπισμό αυθαιρέτων με drones και αεροφωτογραφίες και διασταύρωση στοιχείων μέσω του συστήματος οικοδομικών αδειών e- άδειες του ΤΕΕ. Οι πολίτες θα μπορούν επίσης να κάνουν καταγγελία μέσω του Ενιαίου Συστήματος Καταγγελιών (Ε.Η.ΣΥ.ΚΑ.).
Στόχος είναι να κατεδαφίζεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα το σύνολο των νέων χωρίς άδεια αυθαιρέτων κατασκευών που κατασκευάστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2024.Ακολουθεί το σύνολο των αυθαίρετων κατασκευών που κατασκευάστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011, ενώ θα μπορούν προτεραιοποιούνται περιπτώσεις αυθαίρετων κατασκευών, οι οποίες κρίνεται ότι συνεπάγονται σημαντική περιβαλλοντική ζημιά. Οι πολίτες που θα υποβάλλουν καταγγελία θα πληρώνουν παράβολο ύψους 150 ευρώ (μέσω της εφαρμογής «e-paravolo» της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης), το οποίο θα επιστρέφεται στον καταγγέλλοντα εάν η πληροφορία επαληθευθεί από τους ελεγκτές δόμησης.
Σε περίπτωση εντοπισμού ύστερα από έλεγχο των κλιμακίων ελέγχου αυθαιρέτου κτίσματος ή κατασκευής ο φερόμενος ιδιοκτήτης οφείλει να υποβάλει στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα ημερών από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας, στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται η νομιμότητα του κτίσματος, της κατασκευής ή της αλλαγής χρήσης, συμπεριλαμβανομένης της άδειας νομιμοποίησης. Κατά της έκθεσης αυτοψίας, ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης θα μπορεί να ασκήσει προσφυγή στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Β’ εντός 30 ημερών από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας στο ακίνητο. Η προσφυγή θα πρέπει να συνοδεύεται από αποδεικτικό καταβολής υπέρ του «Πράσινου Ταμείου» παραβόλου, το οποίο θα επιστρέφεται σε περίπτωση που η προσφυγή γίνει δεκτή, εν όλω ή εν μέρει. Το συγκεκριμένο παράβολο ορίζεται στα 200 ευρώ για παραβάσεις επιφανείας έως 30 τετραγωνικών μέτρων, 500 ευρώ για παραβάσεις έως 80 τετραγωνικών μέτρων και 1.000 ευρώ για παραβάσεις άνω των 80 τετραγωνικών μέτρων.
Σε περιπτώσεις όπου εκδίδεται τελικά πρωτόκολλο κατεδάφισης (το οποίο τοιχοκολλάται στο ακίνητο από την αρμόδια αστυνομική αρχή), η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και του Υπουργείου Περιβάλλοντος κατεδαφίζει το αυθαίρετο μέσα σε διάστημα ενός μηνός. Σημειώνεται ότι, όπως προβλέπεται, θα δίνεται δυνατότητα προσφυγής και κατά του πρωτοκόλλου κατεδάφισης στο Εφετείο.
Οι νομιμοποιήσεις και τα πρόστιμα
Εκτός από την κατεδάφιση της αυθαίρετης κατασκευής ο ιδιοκτήτης θα βρίσκεται αντιμέτωπος και με πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης, τα οποία θα υπολογίζονται βάσει της αξίας του αυθαιρέτου επί το συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Ειδικότερα, όσον αφορά στα κατεδαφιστέα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά από τις 28.7.2011, προβλέπεται ότι εάν ο ιδιοκτήτης προβεί στη νομιμοποίησή τους επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 20% του προστίμου ανέγερσης.
Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης κυμαίνεται από 250 έως 1.500 ευρώ ανάλογα με την περίπτωση ενώ σε περίπτωση οικειοθελούς κατεδάφισης θα διαγράφεται το 50% του προστίμου ανέγερσης ενώ θα παύει και η ποινική δίωξη.
Όσον αφορά στις ποινικές κυρώσεις ιδιοκτήτες ή εντολείς κατασκευής ή εγκατάστασης αυθαιρέτων κατασκευών ή αλλαγών χρήσεως αντίστοιχα και οι εργολάβοι κατασκευής τους τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή από 5.000 ευρώ έως 50.000 ευρώ. Με την ίδια ποινή τιμωρούνται και οι μηχανικοί που εκπόνησαν τις μελέτες ή έχουν την επίβλεψη του έργου, αν διαπιστωθεί ότι οι μελέτες δεν εκπονήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την εκπόνησή τους ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης ή αν διαπιστωθεί ότι οι εργασίες δόμησης δεν εκτελέστηκαν σύμφωνα με τις μελέτες που υποβλήθηκαν ή σύμφωνα με τα εγκεκριμένα στοιχεία του τοπογραφικού διαγράμματος και του διαγράμματος κάλυψης.
Ταυτόχρονα, σε περιπτώσεις εντοπισμού αυθαιρέτων κτισμάτων και κατασκευών και αυθαιρέτων αλλαγών χρήσεως, αν πρόκειται για χώρο στον οποίο ασκείται οικονομική δραστηριότητα επιβάλλεται προσωρινή αφαίρεση της άδειας ή της έγκρισης λειτουργίας ή εκδίδεται απόφαση προσωρινής διακοπής της λειτουργίας για τις περιπτώσεις άσκησης οικονομικής δραστηριότητας με γνωστοποίηση.
