Το πρώτο βήμα για τη μετατροπή της Ελλάδας σε κόμβο φυσικού αερίου της νοτιοανατολικής Ευρώπης αποτελεί ο πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, η επίσημη έναρξη εργασιών του οποίου γίνεται την Τρίτη παρουσία των πρωθυπουργών Ελλάδας, Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και του προέδρου της Σερβίας.
Με την ολοκλήρωση του FSRU Αλεξανδρούπολης, που προωθεί η Gastrade, το 2023 η Ελλάδα σχεδόν διπλασιάζει τη δυναμικότητα διακίνησης / αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου από τα επτά δισ. κυβικά μέτρα (bcm) σήμερα, σε άνω των 13 δισ. κυβικών μέτρων.
Οι δυνατότητες της Ελλάδας μπορούν να ξεπεράσουν τα 30 bcm ετησίως στην περίπτωση που ολοκληρωθούν όλα τα σχεδιαζόμενα FSRU όπως του ομίλου Motor Oil στους Αγ. Θεοδώρους, το δεύτερο FSRU της Gastrade επίσης στην Αλεξανδρούπολη, το σχέδιο των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) για FSRU στη Θεσσαλονίκη και της Mediterranean Gas στον Βόλο.
Τότε θα αποτελεί πράγματι κύριο κόμβο για την τροφοδοσία ενός κάθετου διαδρόμου που ξεκινά από τη χώρα μας και θα φτάνει μέχρι την Ουγγαρία με φυσικό αέριο που δεν θα προέρχεται από τη Ρωσία.
Μετά τις εξελίξεις της προηγούμενης εβδομάδας και την ανακοίνωση της Μόσχας για διακοπή της παροχής φυσικού αερίου προς Βουλγαρία και Πολωνία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σπεύδει να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται. Αντίστοιχη κινητοποίηση υπάρχει και στην Ελλάδα όχι μόνο για την εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας, αλλά και για την κάλυψη τυχόν αναγκών γειτονικών χωρών όπως η Βουλγαρία.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη επιταχύνονται οι επενδύσεις για τη δημιουργία υποδομών που θα επιτρέπουν την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης. Η διοίκηση της Gastrade προσπαθεί να επιταχύνει την επένδυση των 364 εκατ. ευρώ τουλάχιστον κατά έξι μήνες, ενώ όπως είναι γνωστό προωθεί την κατασκευή ενός δεύτερου FSRU με δυναμικότητα 5,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.
Μέτοχοι της Gastrade είναι η οικογένεια Κοπελούζου, η Gaslog Investments, n ΔΕΠΑ Εμπορίας, η βουλγαρική Bulgartransgaz και ο ΔΕΣΦΑ.
Με τη λειτουργία του FSRU της Αλεξανδρούπολης η Ελλάδα θα διαθέτει δυνατότητες εισαγωγής LNG που θα μπορούν να καλύψουν πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού αερίου. Ήδη κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου η Ρεβυθούσα κάλυψε σχεδόν το 43% των εισαγωγών φυσικού αερίου ενώ και το 2021 υποδέχθηκε σχεδόν ένα δισ. κυβικά μέτρα (bcm) LNG μέσω 21 δεξαμενοπλοίων, ποσότητα που ήταν σχεδόν διπλάσια από τα 0,56 bcm του 2020.
Αυτές τις ημέρες βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία ενίσχυσης των δυνατοτήτων αποθήκευσης και αεριοποίησης της Ρεβυθούσας, αρχικά με την προσθήκη πλωτής δεξαμενής που θα ενισχύσει τη χωρητικότητα κατά σχεδόν 80%.
Σήμερα τις μεγαλύτερες υποδομές αεριοποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει η Ισπανία (60 bcm ετησίως με υποδομές για επιπλέον 7 bcm να έχουν κατασκευαστεί χωρίς να λειτουργούν), ενώ ακολουθεί η Γαλλία με 33 bcm ετησίως και τρίτη είναι η Ιταλία (16 bcm σε λειτουργία και άλλα 19 bcm υπό σχεδιασμό).
Η Γερμανία που δεν διαθέτει σήμερα υποδομές αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG σχεδιάζει την κατασκευή τεσσάρων τερματικών συνολικής δυναμικότητας 32 bcm. Μεγάλες υποδομές αεριοποίησης έχουν και η Τουρκία (44 bcm ετησίως) και η Βρετανία (48 bcm ετησίως).
Οι 21 μεγάλοι τερματικοί σταθμοί της Ε.Ε. έχουν σήμερα δυνατότητα εισαγωγών περίπου 200 bcm αερίου ετησίως με υποδομές για πρόσθετα 20,5 bcm να βρίσκονται υπό κατασκευή και υποδομές για περίπου 122 bcm να σχεδιάζονται ώστε να λειτουργήσουν μέχρι το 2030.
Στη νοτιοανατολική Ευρώπη, η Βουλγαρία και η Ρουμανία δεν διαθέτουν σήμερα τερματικά LNG.
Για τη διαφοροποίηση από το ρωσικό αέριο η Σόφια περιμένει την ολοκλήρωση του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB) στα μέσα του φετινού καλοκαιριού, έπειτα από σοβαρές καθυστερήσεις.
Ο IGB θα μεταφέρει τουλάχιστον 1 bcm ετησίως αζέρικου αερίου στην Βουλγαρία μέσω του αγωγού ΤΑΡ που διασχίζει ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα.
Ο ΔΕΣΦΑ προωθεί, επίσης, τον αγωγό σύνδεσης της Ελλάδας με την Βόρεια Μακεδονία, ενώ εδώ και χρόνια σχεδιάζεται επέκταση του ΤΑΡ ώστε από το Φιέρι της Αλβανίας να φτάνει μέχρι την Κροατία καλύπτοντας και τις ανάγκες της μικρής αγοράς του Μαυροβουνίου.
Μέσω των FSRU που προωθούνται αυτή την περίοδο και των αγωγών διασύνδεσης με τις γειτονικές χώρες, η Ελλάδα μετατρέπεται σε μια από τις ισχυρότερες πύλες της Ε.Ε. για την είσοδο αερίου που δεν θα προέρχεται από τη Ρωσία.
Φώτης Κόλλιας
