Έντονη κινητικότητα παρατηρείται στους δήμους για την περιβαλλοντική τους αναβάθμιση καθώς αίρονται σταδιακά τα εμπόδια που είχαν τεθεί τα τελευταία χρόνια στην εκπόνηση ολοκληρωμένου πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας και τη διασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει αρνητική πρωτιά όσον αφορά στην έλλειψη κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου, ένα πρόβλημα το οποίο οφειλόταν κυρίως στην έλλειψη κονδυλίων και στην αδυναμία απαλλοτριώσεων.
Παράλληλα, με ρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν καταργήθηκαν σημαντικά εργαλεία, όπως η εισφορά σε γη και χρήμα, η οποία εξασφάλιζε τη δημιουργία κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων σε αντάλλαγμα της ένταξης στο πολεοδομικό σχέδιο.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, σε κάθε κάτοικο του Λεκανοπεδίου αντιστοιχούν περί τα 2,5 τετραγωνικά μέτρα αστικών ή περιαστικών υπαίθριων χώρων πρασίνου. Ακόμη και αν προστεθούν οι ελεύθεροι χώροι (πεζοδρόμοι κ.ά.) τα τετραγωνικά ελάχιστα αυξάνονται, φτάνοντας μόλις τα 2,95 ανά κάτοικο.
Η περιβαλλοντική αναβάθμιση των πόλεων έχει αρχίσει ωστόσο να απασχολεί έντονα την τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία πλέον μπορεί να αξιοποιήσει προγράμματα του Πράσινου Ταμείου ανοίγοντας ταυτόχρονα το δρόμο για τα Τοπικά Χωρικά-Πολεοδομικά Σχέδια. Όπως είναι γνωστό, το Ταμείο με ειδική του πρόσκληση χρηματοδοτεί με συνολικά κεφάλαια 9 εκατ. ευρώ τους Δήμους όλης της χώρας, προκειμένου να καταρτίσουν Επιχειρησιακό Σχέδιο, στο οποίο καταγράφονται, ανά δήμο ή δημοτική ενότητα ή δημοτική κοινότητα, οι χαρακτηρισμένοι από το σχέδιο πόλης κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι (ΕΣΕΚΚ). Όπως προβλέπεται, οι χώροι για τους οποίους δεν έχει συντελεστεί η απαλλοτρίωση ιεραρχούνται βάσει κριτηρίων ως προς την αναγκαιότητα απόκτησής τους για τον ευρύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό του Δήμου λαμβάνοντας υπόψη και το χρόνο που έχει παρέλθει από την επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.
Με τον τρόπο αυτό οι ελληνικές πόλεις θα έχουν μια ευκαιρία να εξασφαλίσουν ελεύθερους χώρους, χώρους πρασίνου οι οποίοι θα αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής των τοπικών κοινωνιών και θα ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα (αυξάνεται η αξία των ακινήτων κλπ). Μέχρι στιγμής, οι δήμοι δείχνουν θερμό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο πρόγραμμα καθώς ήδη κατά τους πρώτους δύο μήνες που έχει δημοσιευθεί η πρόσκληση έχουν υποβληθεί αιτήσεις ενώ 14 δήμοι έχουν ήδη αξιολογηθεί και ενταχθεί.
Κάνοντας μια πρώτη αποτίμηση της δράσης, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Πράσινου Ταμείου Στάθης Σταθόπουλος μιλώντας στο Insider.gr σημειώνει ότι:
«Με μια ακόμα πρωτότυπη ενέργειά μας, την πρόσκληση για τα ΕΣΕΚΚ των Δήμων όλης της Ελλάδας, ανοίγουμε το δρόμο στον ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας, βάζουμε τις βάσεις για τα Τοπικά Χωρικά-Πολεοδομικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ.) και χρηματοδοτούμε τα Επιχειρησιακά τους Σχέδια για την εξασφάλιση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Η πρόσκληση είναι μια ευχάριστη έκπληξη για εμάς, καθώς ήδη με το καλημέρα και μέσα στον μήνα Αύγουστο, μάλιστα, 14 Δήμοι έχουν ήδη αξιολογηθεί θετικά και ενταχθεί, ενώ εκείνοι που έχουν απευθυνθεί για πληροφορίες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα ή στην υπηρεσία του Πράσινου Ταμείου είναι περίπου 100. Θα συνεχίσουμε με τους ίδιους έντονους ρυθμούς, ώστε ως τον Ιούνιο 2022 να έχουμε καλύψει χρηματοδοτικά όλη τη χώρα».
Σημειώνεται ότι δυνητικοί Δικαιούχοι της δράσης εκπόνησης του Ε.Σ.Ε.Κ.Κ. είναι όλοι οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της χώρας και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα υποβολής προτάσεων του Πράσινου Ταμείου μόνο ένα αίτημα για το σύνολο της χωρικής τους αρμοδιότητας. Η πρόσκληση θα παραμείνει ανοιχτή από 1η ΙΟΥΛΙΟΥ 2021 έως και την 30η ΙΟΥΝΙΟΥ 2022, που είναι καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προτάσεων
Πένη Χαλάτση
