Εκτίναξη των τιμών των κατοικιών στο σύνολο σχεδόν των μεγαλύτερων οικονομιών σημειώνεται μετά την πανδημία του κορονοϊού.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησής τους στις χώρες του ΟΟΣΑ έφθασε στο 9,4% – το υψηλότερο επίπεδο 30 ετών – στο πρώτο τρίμηνο του 2021, ενώ μόνο τρεις από τις 40 κατέγραψαν μειώσεις στις πραγματικές τιμές των ακινήτων.
Στην Ελλάδα, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν επίσης, αλλά λιγότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Συγκεκριμένα, η αύξησή τους στο πρώτο τρίμηνο ήταν 3,3% σε ετήσια βάση και 1,9% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2020
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, οι αναλυτές εκτιμούν ότι το ράλι στη στεργαστική αγορά τροφοδοτείται από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια, τις αποταμιεύσεις που συγκεντρώθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, όταν τα καταστήματα ήταν κλειστά, και την επιθυμία του κόσμου να έχει περισσότερο χώρο καθώς αυξήθηκε ο αριθμός όσων εργάζονται από το σπίτι.
Παράλληλα, υπάρχουν και προσωρινής φύσης παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη αυτή, όπως τα φορολογικά κίνητρα που έχουν δώσει κυβερνήσεις και η αποδιάρθρωση της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω της πανδημίας.
Βραχυπρόθεσμα, η αύξηση των τιμών των κατοικιών μπορεί να είναι «θετική για την οικονομία, επειδή όσοι έχουν δική τους κατοικία αισθάνονται πλουσιότεροι και ξοδεύουν περισσότερο», δήλωσε ο Claudio Borio, επικεφαλής του Τμήματος Νομισματικών και Οικονομικών Υποθέσεων της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS). Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι αν συνεχισθεί μπορεί να μετατραπεί σε ένα μη βιώσιμο μπουμ που θα μπορούσε τελικά να μειώσει την οικονομική δραστηριότητα, ιδιαίτερα αν η αύξηση των τιμών συνοδεύεται από ισχυρή πιστωτική επέκταση.
Περαιτέρω αύξηση τιμών στο δεύτερο τρίμηνο
Τα στοιχεία από διάφορες χώρες δείχνουν ότι η γενική τάση αύξησης των τιμών συνεχίστηκε και στο δεύτερο τρίμηνο. Στις ΗΠΑ, οι τιμές αυξήθηκαν με τον ισχυρότερο ετήσιο ρυθμό σχεδόν 30 ετών τον Απρίλιο. Ισχυρή αύξηση σημειώθηκε, μεταξύ άλλων, και στη Βρετανία, τη Νότια Κορέα, τη Νέα Ζηλανδία, τον Καναδά και την Τουρκία.
Ορισμένες χώρες δείχνουν σημάδια «στεγαστικού πυρετού», σύμφωνα με τον Enrique Martínez-García, υψηλόβαθμο αναλυτή της Federal Reserve Bank του Ντάλας. Ο ίδιος απέδωσε την εξέλιξη αυτή στη δημοσιονομική και νομισματική στήριξη κατά την πανδημία.
Γιατί ανεβαίνουν οι τιμές
«Οι ακραία χαλαρές χρηματοδοτικές συνθήκες» με τα χαμηλά επιτόκια – ρεκόρ συνέβαλαν στην αύξηση των τιμών με ασυνήθιστα υψηλό ρυθμό σε μία περίοδο αδύναμης οικονομικής δραστηριότητας, σημείωσε ο Borio.
Το χαμηλό κόστος δανεισμού καθιστά την αγορά κατοικίας πιο προσιτή από το ενοίκιο ή άλλες επενδύσεις. Επιπλέον, πολλά νοικοκυριά βρέθηκαν με σημαντικές αποταμιεύσεις μετά την έναρξη της πανδημίας καθώς τα lockdown περιόρισαν τις δαπάνες τους ενώ τα εισοδήματά τους προστατεύτηκαν. «Μεγάλο μέρος αυτού του πρόσθετου εισοδήματος τοποθετήθηκε στη στεγαστική αγορά», σύμφωνα με τον Martínez-García.
Ταυτόχρονα, όλο και περισσότερα άτομα αποφάσισαν να μετακομίσουν, συχνά σε μεγαλύτερες κατοικίες σε πιο ήσυχες τοποθεσίες, καθώς περνούσαν πολλές ώρες στο σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η κατάσταση διογκώθηκε από την έλλειψη προσφοράς και την αύξηση των τιμών οικοδομικών υλικών, σύμφωνα με τον Mathias Pleissner, οικονομολόγο του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Scope Ratings. Τα αποθέματα οικοδομικών υλικών – όπως του χάλυβα και του χαλκού – μειώθηκαν λόγω της πίεσης στις εφοδιαστικές αλυσίδες, με αποτέλεσμα το κόστος τους να αυξηθεί πολύ.
Οικονομολόγος της Scotiabank του Καναδά προειδοποίησε ότι η διαρθρωτική ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης (στο απόθεμα κατοικιών)… θα ενταθεί» τους επόμενους μήνες.
Πρόκειται για φούσκα;
Οι τιμές των κατοικιών στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξάνονται ταχύτερα από τα εισοδήματα και από τα ενοίκια.
Σύμφωνα με τον Adam Slater, επικεφαλής οικονομολόγο της Oxford Economics, τα ακίνητα στις προηγμένες οικονομίες είναι σχεδόν 10% υπερτιμημένα σε σύγκριση με τις μακροπρόθεσμες τάσεις. Με βάση αυτό, πρόσθεσε, έχουμε μία από τις μεγαλύτερες εκτινάξεις τιμών από το 1900, αν και απέχει πολύ από αυτή πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση.
Η πιστωτική επέκταση είναι χαμηλότερη από ότι ήταν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση , υποδηλώνοντας «έναν μικρότερο κίνδυνο κατάρρευσης σε σύγκριση με το 2006-2007», είπε. Η αύξηση των στεγαστικών δανείων κατευθύνεται κυρίως σε όσους έχουν οικονομική δυνατότητα και, στις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες, τα νοικοκυριά είναι λιγότερο χρεωμένα σε σχέση με πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση, σύμφωνα με στέλεχος του ΔΝΤ.
Βασικό είναι, επίσης, ότο οι κεντρικές τράπεζες είναι σήμερα σε μεγαλύτερη εγρήγορση από ότι πριν από 15 χρόνια.
