spot_img
Civiltech
Civiltech
spot_img

Το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων από την πλευρά των μελετητών & της Δημόσιας Διοίκησης

Nanodomi
Bosch
Ariston

Στο webinar που διοργάνωσε το ΤΕΕ με θέμα “Νέα εποχή για τον τοπικό χωρικό σχεδιασμό. Συζήτηση με αφορμή το επικείμενο πρόγραμμα εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων“, βγήκαν πολλές ειδήσεις, με κυριότερες εξ αυτών τις παρουσιάσεις των 5 δράσεων του ΥΠΕΝ που αφορούν στα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια, τις ζώνες μεταφοράς συντελεστή δόμησης κλπ.

- Advertisement -

Πέρα από τις ειδήσεις όμως, κατά γενική ομολογία ξεχώρισε η ομιλία του κ. Λάμπρου Κίσσα, Μηχανικού Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Εκπροσώπου του Συλλόγου Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Ο κ. Κίσσας ακούστηκε ως η φωνή της λογικής, όπου με νηφαλιότητα ανέπτυξε τους προβλημτισμούς του και τις προτάσεις του επί του Ν.4759/2020 “Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις”.

- Advertisement -

Παρουσιάζουμε παρακάτω το πλήρες κείμενο της εισήγησής του (που λόγω περιορισμένου χρόνου κατά την εκδήλωση δεν παρουσιάστηκε σε όλη της την έκταση), η οποία έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον:

Εισήγηση με θέμα: Οι επιχειρούμενες θεσμικές αναμορφώσεις και το πρόγραμμα εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων από την πλευρά των μελετητών και της Δημόσιας Διοίκησης.

Εισηγητής: Λάμπρος Κίσσας, ΠΕ Χωροτάκτης-Πολεοδόμος Μηχανικός, MSc, 123kissas@gmail.com

Είναι αλήθεια, πως μετά την ψήφιση του Ν.4759/2020, βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα θεσμική αναμόρφωση,  μπαίνουμε σε μια νέα φάση, μια  δημιουργική πρόκληση για όλους.

Για να δούμε, όμως,  το  νέο πρόγραμμα εκπόνησης  T.Π.Σ. και τις σύγχρονες προκλήσεις, από την πλευρά των Μελετητών, αλλά και της Δημόσιας Διοίκησης.

Ο Μελετητής, μέχρι σήμερα, προσέγγιζε την εκπόνηση ενός ΤΠΣ από την ανάλυση κάποιων δεδομένων, προκειμένου να αρχίζει την σύνθεση της πρότασή του, στην Α` Φάση της μελέτης και πιο συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Α.6 (συνήθως), μαζί με κάποια σενάρια (προκαταρτικές προτάσεις).

Η ανάλυση και κυρίως οι προτάσεις, είχαν σαν βάση, εδράζονταν δηλαδή στα Πολεοδομικά Σταθερότυπα (Υ.Α. 10788/5.3.2004 με θέμα «Έγκριση  πολεοδομικών σταθεροτύπων (standards) και ανώτατα όρια πυκνοτήτων…», ΦΕΚ 285/5.3.2004).

Τα σταθερότυπα είχαν, μια βασική θεωρητική προσέγγιση που κυριάρχησε στον σχεδιασμό και αυτήν ενστερνίστηκε η Πολιτεία.

Αυτή η θεωρητική προσέγγιση, προέκρινε τον σχεδιασμό  της  Συμπαγούς Πόλης, των Διπόλων ανάπτυξης, των καθαρών χρήσεων γης, κλπ.

Φαίνεται όμως, πως με την νέα θεσμική αναμόρφωση υπάρχει μια, ¨προς το παρόν¨ σύγχυση!

Το ¨προς το παρόν¨, εξηγείται γιατί ακόμη δεν υπάρχουν οι σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις που θα πληρώσουν το Ν.4759/20.

Οι νέες σχετικές Υπ. Αποφάσεις, όπως, οι προδιαγραφές εκπόνησης ΤΠΣ / ΕΠΣ, διαδικασίες έγκρισης, Πολεοδομικά Σταθερότυπα, κλπ, θα πρέπει να  ξεκαθαρίσουν την θεωρητική προσέγγιση.

Η  τωρινή ¨σύγχυση¨, εξάγεται ή καλύτερα ερμηνεύεται από διάφορα άρθρα του Ν.4759/20 (π.χ. 102,106,115, κλπ).

Όπως, π.χ. από το 102, όπου ενθαρρύνεται η μείωση της κάλυψης του οικοπέδου με αντίστοιχη αύξηση της δόμησης και του ύψους.

Δεν κρίνουμε την διάταξη, εάν είναι καλή ή όχι.

Έχει πλεονεκτήματα, καθόσον στο επίπεδο 0 του σχεδιασμού, ο πολίτης καταλαβαίνει την ¨άνεση¨ του χώρου, δημιουργείται οπτική φυγή στους περιπατητές, ο μελετητής σχεδιάζει διαφορετικά τους ΚΧ ή τους ΚΦ, κλπ.

Φαίνεται, όμως, πως δεν είναι καθαρή η θεωρητική προσέγγιση του χωρικού σχεδιασμού.

Ο μελετητής όμως ή ο επιβλέπων, συνεπώς, διακατέχεται από δικαιολογημένη σύγχυση, με την έννοια ότι θα πρέπει να σχεδιάσει ή να ελέγξει με έναν τρόπο που είναι ¨διαφορετικός¨, αν όχι αντίθετος με αυτά που έχει μάθει.

Η ξεκάθαρη στόχευση στην θεωρητική προσέγγιση, είναι δηλαδή το ζητούμενο.

Ένα πολύ βασικό κομμάτι της δουλειάς μας, στηρίζεται στα πολεοδομικά πρότυπα, στην Υ.Α. 10788/5.3.2004 με θέμα «Έγκριση  πολεοδομικών σταθεροτύπων (standards) και ανώτατα όρια πυκνοτήτων…» (ΦΕΚ 285/5.3.2004), και είναι αλήθεια πως όλοι ανατρέχουμε πολύ συχνά σε αυτά (κι ας έχουν τις…¨αστοχίες¨τους).

Αν και στο άρθρο 2, παρ.δ., της παραπάνω Υπ. Απόφασης ορίζεται πως, «Η παρούσα απόφαση δύναται να αναπροσαρµόζεται µέχρι την 31.3 εκάστου έτους, βάσει των τεκµηριωµένων προτάσεων των αρµοδίων υπηρεσιών, κατόπιν της έρευνας ή της εµπειρίας εφαρμογής των δεικτών και προτύπων» ποτέ δεν αναθεωρήθηκαν, όταν έπρεπε (λ.χ. μετά την απογραφή του 2011).

Απόδειξη του πόσου σημαντικά είναι τα Πολεοδομικά Σταθερότυπα, αποτελεί το γεγονός, πως και η απόφαση σταθμός του ΣτΕ με αρ.3661/2005, τα αναφέρει, εδράζεται και σε αυτά (βλέπε Σκ. 7).

Προκειμένου να ξεκαθαρίσουμε την στόχευση μας, ως μελετητές, πρέπει να διευκρινήσουμε το εξής:

Θα συνεχίζουμε να αναγνωρίζουμε και να προκρίνουμε, ως μοντέλο  βέλτιστης ανάπτυξης αυτό της ¨συμπαγούς πόλης¨ ή όχι (θεωρητική προσέγγιση);

Η συμπαγής πόλη, όπως γνωρίζουμε, ήρθε ως απάντηση στο φαινόμενο της αστικής διάχυσης, και ήταν το θεωρητικό μέσο για την κατάκτηση της αστικά βιώσιμης πόλης, που θα έβαζε όρια στην περιφερειακή αστική ανάπτυξη, δίνοντας έμφαση στις χρήσεις γης, την επανάχρηση μη χρησιμοποιούμενων οικοπέδων, την πύκνωση περιοχών, κλπ.

Σήμερα, που υπάρχουν πιο πυκνά και πιο ολοκληρωμένα δίκτυα υποδομών (ΜΜΜ, δίκτυα βιολογικής επεξεργασίας, ασύρματες παροχές, κλπ) το μοντέλο της αστικής διάχυσης, πόσο πιο ¨χειρότερο¨ είναι σήμερα;

Θα πρέπει δηλαδή, να αξιολογηθεί το πολεοδομικό μοντέλο της συμπαγούς πόλης.

Κι αυτό  επιβάλλεται να γίνει, ώστε να προσανατολιστεί εγκαίρως η πολεοδομική πολιτική και η εξακρίβωση της δυνατότητας συνέχισης της εφαρμογής του, ως καθολικού αστικού μοντέλου ανάπτυξης. Ζούμε στην εποχή της ταχύτητας, αλλά πρέπει να εισέλθουμε και στην εποχή της αξιολόγησης, συνάδελφοι!

Θέλουμε μια συγκριτική ανάλυση, δηλαδή, για τη διεξαγωγή πιο καθολικών και αντικειμενικών συμπερασμάτων, με στόχο την ορθολογική αξιολόγηση των διαφόρων αστικών μοντέλων, με κριτήριο τα αντικειμενικά παραγόμενα αποτελέσματα (π.χ. κατανάλωση ενέργειας, κοινωνική συνοχή, ρύπανση, μετακινήσεις, βαθμό ικανοποίησης των πολιτών, κ.λπ.), για ένα πιο σύγχρονο και ¨αξιολογημένο¨, μοντέλο αστικής βιώσιμης ανάπτυξης, για μια πιο φρέσκια πολεοδομική πολιτική.

Ας έχουμε υπόψη, πως, τα βασικά µεγέθη του σχεδιασµού, δηλαδή τον πληθυσµό, τη χωρητικότητα/φέρουσα ικανότητα, την πυκνότητα, το συντελεστή κορεσµού και την κατοικία, θα πρέπει, ενδεχομένως, να τα ¨δούμε¨ υπό το πρίσμα, α) νέων δεδομένων, που θα φέρουν τα κατ`αρχήν προσωρινά δεδομένα της απογραφής της ΕΣΥΕ (2021), β) νέων εννοιών, όπως π.χ. αυτό της ανθεκτικής πόλης, που σαφώς θα πρέπει να ελαττώσει τον (λ) συντελεστή κορεσμού, γ) νέων κοινωνικών συνθηκών, λόγω π.χ. των μεταναστευτικών ροών, δ) της τεχνολογικής εξέλιξης που δίνει νέες δυνατότητες, όπως e-υπηρεσίες, e-εργασία, κλπ και ότι αυτό συνεπάγεται, στις μεταφορές, τον κορεσμό, κλπ.

Όλα τα παραπάνω, τα αναφέρονται, προκειμένου να εξετάσουμε με τα νέα δεδομένα, την εθνική αστική πολιτική μας, και το πώς αυτή θα εξυπηρέτηση μια κοινή συναντίληψη για τον σχεδιασμό των πόλεων.

Αναμένουμε λοιπόν….πρωτοβουλίες από το Υπ.Εν., αφού,

  • Το εύρος της επιχειρούμενης παρέμβασης, μέσω του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας, προϋποθέτει τους επόμενους μήνες την έκδοση ενός αυξημένου αριθμού συμπληρωματικής νομοθεσίας (Προεδρικά Διατάγματα & Υπ. Αποφάσεις), η οποία και θα ξεκαθαρίσει τα παραπάνω.
  • Είναι αναγκαίο, όμως, σε αυτή τη φάση, να «βγουν» έγκαιρα σε διαβούλευση, τα προσχέδια και οι σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις που θα «πληρώσουν» το Ν.4759/20.
  • Στο στάδιο νομοτεχνικής επεξεργασίας των εξουσιοδοτικών διατάξεων, είναι κρίσιμο και απαραίτητο να ενδυναμωθούν οι μηχανισμοί διαβούλευσης.
  • Οι μηχανισμοί διαβούλευσης είναι αυτοί, που εμπνέουν εμπιστοσύνη και εμπεδώνουν τον σχεδιασμό ως έννοια και πρακτική στους πολίτες.

Στελέχωση και θωράκιση του δίπολου ¨Επιβλέπων – Μελετητής¨

Το επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό, που ειδικεύεται στον σχεδιασμό του χώρου και μπορεί να αντιμετωπίσει τις χωρικές προκλήσεις, ΥΠΑΡΧΕΙ.

Είναι όμως ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΑ και η στελέχωση της διοίκησης, η επιχειρησιακή ενδυνάμωση της, σε όλα τα επίπεδα με εξειδικευμένο προσωπικό προκειμένου αυτή να ανταπεξέλθει στο εύρος των αρμοδιοτήτων που της ανατίθενται αλλά και των προσδοκιών που γεννώνται, από τη νέο νόμο.

Η διοίκηση θα χρειαστεί βοήθεια για να καλύψει ένα τέτοιο τιτάνιο πρόγραμμα.  Και για τον λόγο αυτό, προβλέφθηκε στο  άρθρο 95, η σύσταση του Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών (ΜΑΧΜ), προκειμένου να συνεπικουρήσουν οι ιδιώτες και να  αναλάβουν την αξιολόγηση των χωρικών μελετών.

Είναι απαραίτητος, όμως,  ο σχεδιασμός ενός συνεκτικού πλαισίου και μηχανισμού (οργάνωση, διαδικασίες, κριτήρια, κ.α.), που να συμπεριλαμβάνει έναν ισχυρό μηχανισμό διασφάλισης ανεξαρτησίας και επαγγελματικό κώδικα δεοντολογίας, ώστε να μην προκύπτει σύγκρουση συμφερόντων των επιλεχθέντων κάθε φορά πιστοποιημένων αξιολογητών τουλάχιστον σε σχέση με το συγκεκριμένο αντικείμενο εργασίας τους.

Ειδικότερα, θεωρείται ότι με δεδομένο πως οι χωρικές ρυθμίσεις επηρεάζουν καταλυτικά τις αξίες γης, θα πρέπει να διαμορφωθούν κατάλληλοι όροι και τα σχετικά εργαλεία τεκμηρίωσης, της μη σύγκρουσης συμφερόντων, με ισχύ ικανό διάστημα πριν και μετά την ολοκλήρωση της εργασίας αξιολόγησης και επίβλεψης, για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος αλλά και της απαραίτητης διαφάνειας.

Η αξιοπιστία και το αδιάβλητο του συστήματος, θα κρίνει την θεσμική αναμόρφωση και στην συνείδηση των πολιτών. Η αξιοπιστία του σχεδιασμού και η αποδοχή του από την κοινωνία είναι πάνω από τις διαδικασίες.

To ανθρώπινο μελετητικό δυναμικό προς τη νέα πρόκληση

Είναι μια μοναδική ευκαιρία, αυτές οι 200 μελέτες αρχικά και οι 1.000 περίπου μελέτες ΤΠΣ, στο σύνολό τους, όχι απλώς να προσφέρουν εργασία σε νέους μελετητές, αλλά να τους κάνουν κοινωνούς της νοοτροπίας του πολεοδομικού σχεδιασμού, να τους κάνουν μέρους μιας περιφερειακής αναγέννησης, που προσδοκά η κοινωνία και έχει ανάγκη η χώρα.

Να νιώσουν ότι είναι σημαντικοί στην νέα εποχή, ότι σχεδιάζουν οι ίδιοι το μέλλον τους.

Για την διασφάλιση της ίσης και δίκαιης συμμετοχής του συνόλου του μελετητικού δυναμικού στο πρόγραμμα, θα πρέπει κατά την φάση της σύνταξης των προκηρύξεων, να βρεθεί τρόπος για την συμμετοχή και των μικρών ή και μεσαίων γραφείων (μελετητών), προκειμένου να ξεπεραστούν προβλήματα που σχετίζονται,με την κάλυψη του κριτηρίου επιλογής, της οικονομικής & χρηματοοικονομικής ικανότητας, όπως προβλέπεται  από το Νόμο περί Δημοσίων Συμβάσεων.

Εισαγωγή στην εξίσωση του σχεδιασμού…η εκπόνηση των  Ρυμοτομικών Σχεδίων Εφαρμογής.

  1. Να προχωρήσει η Πολιτεία στον ¨επανασχεδιασμό¨ των προκηρύξεων, των αναγκαίων μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), βάζοντας στην εξίσωση και την εκπόνηση των Ρυμοτομικών Σχεδίων Εφαρμογής.
  2. Θα πρέπει να υπάρξει ένα συνολικό μίγμα, σε συνεργασία με τους Δήμου, που θα περιλαμβάνει τόσο τα ΤΠΣ όσο και τα Ρυμοτομικά Σχέδια Εφαρμογής, δεδομένου ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός, ας μην ξεχνάμε πως, ολοκληρώνεται με την εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου και της Πράξης Εφαρμογής.
  3. Η εκπόνηση κάποιων εκατοντάδων ΤΠΣ, από μόνη της δεν είναι πανάκεια. Οι οικιστικές περιοχές θωρακίζονται από τις συνοδές μελέτες των Ρυμοτομικών Σχεδίων και όχι από τις συνοδές των ΤΠΣ που είναι γενικότερες.
  4. Μπορεί πράγματι, ο εγκεκριμένος χωρικός σχεδιασμός να καλύπτει περίπου το 20-25%, πλην όμως, σε αυτό το ποσοστό γης αντιστοιχεί περίπου το 60-65% του πληθυσμού.
  5. Πολλές περιοχές με εγκεκριμένο χωρικό σχέδιο, π.χ. ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ δεκαετίας, έχουν επιτακτική ανάγκη για ΡΣΕ.
  6. Δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν προβλήματα που σχετίζονται με τα δεκάδες σχέδια διανομών, των τέως Υπουργείων Γεωργίας ή Πρόνοιας, χρήζει άμεσης επέμβασης με την εκπόνηση και έγκριση μελετών ΡΣΕ. Σε τμήματα πόλεων ή σε ολόκληρα χωριά δεν βγαίνουν οικοδομικές άδειες λόγω της ασυμφωνίας επί του εδάφους, μεταξύ των διανομών και της υφιστάμενης κατάστασης. (Δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν, οι δυσκολίες για την υπαγωγή ή τα σχετικά πρόστιμα αυθαιρέτων στις περιοχές διανομών.)
  7. Η εκπόνηση των Τ.Π.Σ. και Ρ.Σ.Ε., θα πρέπει να γίνει με βάση το Προεδρικό Δ/γμα 99/2018. Είναι κρίμα, να βρίσκονται συνάδελφοι και Ειδικότητες στα δικαστήρια, αφού υπάρχουν και οι σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ.

Σαφήνεια στο περιεχόμενο των προγραμμάτων Ζωνών Υποδοχής Σ.Δ.

  1. Τα Προγράμματα Ζωνών Υποδοχής Συντελεστής Δόμησης, τα οποία καταρτίζονται και εγκρίνονται με Απόφαση του Υπουργού Π.Εν., επιβάλλεται να διακρίνονται για την σαφήνειά τους.
  2. Ποια η σχέση τους σε σχέση με τα Τ.Π.Σ. / Ε.Π.Σ.
  3. Υπάρχει κάποιου τύπου ώσμωση μεταξύ των ΖΥΣΔ και των ΤΠΣ/ΕΠΣ, και σε ποιον βαθμό;
  4. Οι ΖΥΣΔ ¨υπερτερούν¨ έναντι των ΤΠΣ, όπως τα ΕΠΣ, ή όχι;
  5. Να εξετασθεί η διεύρυνση των δυνατοτήτων εφαρμογής του Μ.Σ.Δ. και για ακίνητα εκτός Δήμου, αλλά εντός της ίδιας περιφερειακής ενότητας, μέσα από κάποιους τυχόν περιορισμούς. Παραδείγματος χάρη, όταν πρόκειται για μεταφορά σε ΟΤΑ με στάσιμους οικισμούς.

Προσοχή στους οικισμούς!

  1. Χρειάζεται προσεκτική ανάγνωση της 1268/19 Απόφασης του ΣτΕ, που αφορά την οριοθέτηση των οικισμών με απόφαση Νομάρχη. Υπάρχουν διαφορετικά θεσμικά καθεστώτα δόμησης, Άλλο το θεσμικό καθεστώς του οικισμού προ του `23, που απλώς κατατάχθηκε ως τέτοιος, άλλο του οικισμού που οριοθετήθηκε με το διάταγμα των οικισμών προ του `23, και άλλο του οικισμού κάτω των 2.000 κατοίκων.
  2. Άλλο το θεσμικό καθεστώς του οικισμού που υπάγεται σε ειδικό καθεστώς δόμησης, π.χ. διάταγμα Πηλίου, άλλο  των οικισμών που υπάγονται σε εγκεκριμένα ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ/ΤΧΣ και οι οποίοι πρέπει να προχωρήσουν σε πολεοδόμηση, σύμφωνα με το Π.Δ/γμα του `85 (ΦΕΚ 414/Δ`/85), κλπ.
  3. Για την συμμετοχή του ΤΕΕ στη διαδικασία νέων οριοθετήσεων, ως αναθέτουσα αρχή, προκειμένου να έχουμε τάχιστα λύση στο φλέγον πρόβλημα, θα πρέπει να αναλυθεί προσεκτικά το πώς θα γίνει, για να μην ¨κωλύσει¨ σε κάποια σχετική διάταξη.  Υπενθυμίζω, πωςι σύμφωνα με το νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις η αναθέτουσα αρχή δεν περιορίζεται στην προκήρυξη των διαγωνισμών αλλά έχει και την ευθύνη ολόκληρης της διαδικασίας, μέχρι την ολοκλήρωση των μελετών.

Σαφήνεια στα Προγράμματα Αναγνώρισης Οδών

  1. Τα Προγράμματα Αναγνώρισης Οδών, τα οποία καταρτίζονται και εγκρίνονται με Απόφαση του Υπουργού Π.Εν., επιβάλλεται να διακρίνονται για την σαφήνειά τους.
  2. Πρέπει με σαφήνεια να ορίζονται τουλάχιστον οι προϋποθέσεις, π.χ. της αφετηρίας και του τερματισμού των οδών, και οι όροι, π.χ. γεωμετρικά χαρακτηριστικά, των οδών ανά κατηγορία.
  3. Με σχετική διάταξη, να ξεκαθαρίσει το καθεστώς των υφισταμένων δημοτικών (κοινοτικών) με Απόφαση (τέως) Νομάρχη σε σχέση με τις νέες αναγνωρίσεις οδών.
  4. Να ληφθεί μέριμνα για τα κτίσματα, που ανεγέρθησαν με παρεκκλίσεις, ως έχοντα πρόσωπο σε μοναδική (δια)δημοτική οδό, καθόσον τα περισσότερα από αυτά είναι βιοτεχνικά.

T.Π.Σ., Ρυμοτομικές Απαλλοτριώσεις, Κ.Χ. και Κ.Φ.

Η αναγραφή στο άρθρο 88 πως, η απαλλοτρίωση, ¨αίρεται αυτοδικαίως εάν παρέλθουν…..¨, προβληματίζει, αυτοδικαίως, και τους μελετητές αλλά και τους επιβλέποντες.

Και αυτό γιατί τινάζει στον αέρα τα Κ.Φ. & Κ.Χ. των υφισταμένων σχεδίων, δημιουργώντας πολλά κενά στον αστικό σχεδιασμό.

Ουσιαστικά, ο μελετητής, προκειμένου να δημιουργήσει ένα ΤΠΣ, πριν σχεδιάσει το οτιδήποτε, θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων,  πρώτα από όλα δηλαδή, ποια ακίνητα μπορούν αυτοδικαίως να άρουν την απαλλοτρίωση τους. Και εδώ προκύπτουν ένα σωρό ζητήματα, σχετικά με το ιδιοκτησιακό, των προγραμματισμό των ΚΧ, ΚΦ, κλπ.

Πράγματι το άρθρο 88,  έρχεται να λύσει προβλήματα χρόνων που έχουν δημιουργηθεί με απαλλοτριωμένες ιδιοκτησίες που δεν έχουν αποζημιωθεί.

Θεωρώ όμως, πως, η προϋπόθεση για την άρση της απαλλοτρίωσης, προϋποθέτει και σχετική αίτηση από τον θιγόμενο ιδιοκτήτη.

Διαφορετικά, αφενός μεν σχεδόν το σύνολο των μη συντελεσμένων απαλλοτριώσεων κοινοχρήστων χώρων θα βρεθούν σε καθεστώς άρσης, αφετέρου δε το σύνολο σχεδόν των πράξεων αναλογισμών/πράξεων εφαρμογής θα καταστούν ανεφάρμοστες. Ας μην ξεχνάμε πως, ένας χώρος, όπως π.χ. μια Πινακοθήκη, μπορεί να ανήκει χωρικά, ως ΚΦ, σε έναν δήμο, πλην όμως την ¨απολαμβάνουν¨ και μη δημότες. Όπως ένα πάρκο, που είναι ΚΧ, κλπ.

Θα πρέπει να καθορίζονται ρητά τα δικαιολογητικά και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την εκκίνηση της διαδικασίας, όπως τίτλοι ιδιοκτησίας, η προβλεπόμενη έκθεση ελέγχου τίτλων του άρθρου 32 του Ν.4067/2012, καθώς και τοπογραφικό διάγραμμα, στο οποίο θα απεικονίζεται η πολεοδομική και νομική κατάσταση της υπό άρση ιδιοκτησίας και το οποίο θα συνοδεύει την προβλεπόμενη συνοπτική περιγραφή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.

Η παραπάνω ρύθμιση του άρθρου 88, δεν είναι καθαρή ή καλύτερα θα πρέπει να την προσέξουμε και σε σχέση με το άρθρο 92, παρ.2.γ. και το επιχειρησιακό σχέδιο του Δήμου, όπως αυτό προβλέπετε από το νόμο.

Επίσης, θα πρέπει για τις εισφορές σε χρήμα, των σχετικών άρθρων του Ν. 1337/83 (όπως ισχύει), να προβλεφθεί, με ξεκάθαρο και σαφή τρόπο, η δημιουργία ενός ιδιαίτερου ταμείου σε κάθε ΟΤΑ (η οποία και προβλέπονταν, αλλά σχεδόν σε κανέναν ΟΤΑ δεν συστήθηκε), για την υλοποίηση των πολεοδομικών σχεδίων, την δημιουργία κοινόχρηστων χώρων (ΚΧ), κλπ, στην Πολ. Ενότητα για την οποία εισπράττονται. Συνήθως, οι εισφορές μιας Π.Ε. καταλήγουν να γίνονται …ασφαλτοστρώσεις ή παιδικές χαρές, σε άλλες Π.Ε.

Τέλος, προτείνω να εξεταστεί, σε συνεργασία με τους ΟΤΑ, η δυνατότητα δανειοδότησης των ΟΤΑ, εάν έχουν κυρωμένη πράξη εφαρμογής, πριν παρέλκει η δεκαπενταετία από την έγκριση του σχεδίου, προκειμένου να υπάρξει προγραμματισμός για τη χρηματοδότη των απαλλοτριώσεων.

Πράγματι….

  1. Η συγκρότηση της θέσης του Συντονιστή, είναι καταλυτικής σημασίας και έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην νέα εποχή του πολεοδομικού σχεδιασμού.
  2. Όμως, θεωρώ πως, το πολύ σημαντικό και κρίσιμο, το έργο που θα παραχθεί από τον Συντονιστή και την Τεχνική Γραμματεία του, με κάποιο τρόπο να συνδέεται με τις κεντρικές Υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, προκειμένου συν τοις άλλοις, η γνώση, το αρχείο και η προστιθέμενη αξία αυτής, να μείνει και να στηρίξει τη δημόσια διοίκηση. Δηλαδή, να οργανωθεί ένας μηχανισμός κεντρικής διαχείρισης, αυτός ή άλλος, για να υποστηρίξει στην παρούσα φάση τη δημόσια διοίκηση αλλά ταυτόχρονα να προβλεφθεί η αξιοποίηση αυτής της τεχνογνωσίας και σε βάθος χρόνου, μονιμότερο στην πορεία, ώστε η παραγόμενη γνώση να μπορεί να συνεχίσει να διαχέεται με συγκροτημένο τρόπο προς όλους τους εμπλεκόμενους, τώρα και στο μέλλον.
  3. Για αποφόρτιση του επιτελικού ρόλου του Συντονιστή, λόγου της ποσότητας και του όγκου των μελετών, να εξεταστεί η δυνατότητα για την  αποκέντρωση κάποιου μέρους της Τεχνικής Γραμματείας ή να αποδοθούν  αρμοδιότητες στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι οποίες έχουν την γνώση, καθόσον μέχρι τώρα είχαν την αρμοδιότητα προώθησης & έγκρισης (κατά κανόνα) του σχεδιασμού, χωρίς όμως χαθεί ο συντεταγμένος βηματισμός, προκειμένου να τηρηθούν τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα.

Χρήσεις Γης – Κ.Α. Δραστηριότητας

Ένα από τα καινοτόμα θεσμικά εργαλεία του νέου νόμου είναι η Εθνική Ονοματολογία Χρήσεως Γης.

Η αντιστοίχιση των χρήσεων γης της Εθνικής Ονοματολογίας Χρήσεων Γης με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ), είναι γεγονός που έρχεται να διασαφηνίσει τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες και να λύσει χρόνιες αγκυλώσεις στην περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Πλην όμως, θεωρώ πως, με βάση τη νέα Εθνική Ονοματολογία Χρήσεων Γης,  θα πρέπει να υπάρξει κεντρικά και οριζόντια παρακολούθηση της αντιστοίχισης και των «παλαιών» χρήσεων, από όποιο νομοθετικό πλαίσιο κι αν προήλθαν, με τις «νέες», ώστε τα ίδια προβλήματα να υπάρχουν οι ίδιες λύσεις παντού.

Κι αυτό γιατί, παρατηρήθηκε, σε πολλές περιπτώσεις, ότι οι αντιστοιχήσεις αυτές, από το παλαιό καθεστώς χρήσεων προς τα νέο,  να είχαν σημαντικές διαφορές ακόμη και μεταξύ Δήμων της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας (δηλαδή του ιδίου ΣΥΠΟΘΑ!).

Κίνητρα & Αντικίνητρα για την εφαρμογή του σχεδιασμού

Ο Νόμος 4759/20 εισάγει, και ορθώς, την υποχρέωση παρακολούθησης και αξιολόγησης των Τ.Π.Σ..

Η υποχρέωση, όμως,  θα πρέπει να συνοδεύεται από σαφή εργαλεία εφαρμογής δηλαδή κίνητρα, κυρώσεις, αντικίνητρα και εναλλακτικές.

Σε κάθε περίπτωση θα ήταν σκόπιμο να τεθούν ορισμένοι στόχοι για τη “μεταρρύθμιση”, ώστε να καταστεί εφικτή στο μέλλον η αξιολόγηση του βαθμού επίτευξής τους και εν τέλει του ρυθμιστικού πλαισίου συνολικά.

Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της χωρικής μεταρρύθμισης, μόνο θετικά συμπεράσματα μπορεί να εξάγει και μόνο προς όφελός της θα λειτουργήσει.

Όμως…

Η αλήθεια είναι, πως στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης, θα πρέπει να δούμε και πολλά άλλα θέματα, που αγγίζουν ή επηρεάζουν τον σχεδιασμό.

Πλην όμως, λόγω έλλειψης χρόνου, δεν μπορούμε να επεκταθούμε.

Είναι όμως θέματα, που αξίζουν την προσοχή μας και ενδεχομένως αποτελέσουν την αφορμή,  για κάποια άλλη εσπερίδα, ας ελπίσουμε δια ζώσης κι όχι ψηφιακή.

Όπως… Τα Τ.Π.Σ και οι ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση

Η κατάργηση των παρεκκλίσεων για οικόπεδα εντός 500 μέτρων από τη ζώνη των οικισμών θα πρέπει να επανεξεταστεί και ενδεχομένως να διατηρηθεί ως έχει σήμερα καθότι, οι περιοχές αυτές αποτελούν συνέχεια των σχετικών οικισμών. Πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, οι οικισμοί αυτοί δεν  επεκτάθηκαν έως σήμερα, παρ’ όλη την αύξηση του πληθυσμού και την συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για ανέγερση κτιρίων με χρήση κατοικίας. Άλλωστε τα χρήματα για πολεοδομικές μελέτες επεκτάσεων (μικρών ως επί τω πλείστων οικισμών), δεν υπάρχουν και το μικρό εύρος των ζωνών (500μ) συν το ικανό μέγεθος των γηπέδων (2.000τμ) δεν εμποδίζουν επ’ουδενί των μελλοντικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Απεναντίας, λειτουργούν ως βαλβίδα οικιστικής εκτόνωσης, χωρίς να επηρεάζουν ουσιαστικά μελλοντική πολεοδόμηση αυτών των επαρχιακών οικισμών.

Χρειάζονται διορθώσεις ή συμπληρώσεις, όπως στην παρ. 2, όπου θα πρέπει να προστεθούν (εκτός των οικισμών με σχέδιο και των οικισμών προ του `23) και οι οριοθετημένοι οικισμοί με τα ορισθέντα του Π.Δ/τος της 24 Απρ./3 Μαΐου 1985 (ΦΕΚ –181 /Δ’/85).

Τέλος, θεωρούμε πως στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης, θα πρέπει να ληφθεί πρόνοια για τα εκτός σχεδίου ακίνητα που διαθέτουν άδεια δόμησης σε ισχύ, με την οποία δεν εξαντλείται ο ΣΔ. Για το υπόλοιπο του ΣΔ προτείνουμε να εξεταστεί η δυνατότητα να αδειοδοτείται βάσει των όρων που ίσχυσαν εξ αρχής της δόμησης του ακινήτου, ακόμη και εάν οι όροι αυτοί είναι ευνοϊκότεροι του παρόντος, στο πλαίσιο της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου προς τη διοίκηση.

Λοιποί προβληματισμοί

  • Ο “εμπλουτισμός” των προδιαγραφών εκπόνησης των ΤΠΣ και η εισαγωγή της έννοιας της “ανθεκτικής πόλης”,
  • Η λειτουργία των Παρατηρητηρίων Δόμησης,
  • Οι περισσότερες από 200 άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις,
  • Οι περιοχές αναπλάσεων, αλλά και νέες έννοιες όπως, η τρωτότητα του κτιρίου.
  • Περιοχές επεκτάσεων εντός ΖΟΕ, χαρακτηρισμένες (από τις ΖΟΕ) ως Γη Υψηλής Παραγωγικότητας,
  • Όσον αφορά τα ΕΠΣ, είναι γνωστό ότι θεσπίστηκαν για τη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών για τις οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης, αλλά και την ανάγκη ταχείας ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού πρώτου επιπέδου από την πολιτεία, για διάφορους λόγους.

Με την ολοκλήρωση λοιπόν του Προγράμματος εκπόνησης Τ.Π.Σ. στην επικράτεια, και στο πλαίσιο του ορθολογικού σχεδιασμού, είναι σκόπιμο να επανεξεταστεί το εύρος του πεδίου εκπόνησης των ΕΠΣ. Εφόσον, δηλαδή, θα καλύπτεται όλη η χώρα από ΤΠΣ, εκλείπει η ανάγκη για ΕΠΣ, παρά μόνο αν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι, όπως φυσικές καταστροφές αλλά ακόμα και μια μεγάλης σημασίας επένδυση.

Συνεπώς, στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης και για την αποφυγή συγκρούσεων θα  πρέπει στην περίπτωση που οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του ΕΠΣ, τροποποιούν ρυθμίσεις εγκεκριμένου οικείου ΤΠΣ, να προηγηθεί γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ.

Ικανή & Αναγκαία συνθήκη για την πλήρωση της θεσμικής αναμόρφωσης

  • Η ικανή & αναγκαία συνθήκη, για να ισχύσει ο Ν.4759/20 είναι να εγκριθούν, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, τα περισσότερα ΤΠΣ. Δηλαδή, να υπάρχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κάλυψη του χώρου από τον πολεοδομικό σχεδιασμό, του πρώτου επιπέδου. Έτσι ώστε, μέσα από τα ΤΠΣ, να έχουν ορισθεί και οι όροι και περιορισμοί δόμησης, με σαφήνεια , μέσω Π. Δ/των για τον αστικό αλλά και τον εξωαστικό χώρο.

  Θα πρέπει να μην ξεχνάμε πως…

  • Όσο επιτακτικό είναι, να προχωρήσει η Πολιτεία στην προκήρυξη των αναγκαίων μελετών Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) αλλά τόσο είναι και η εκπόνηση των Ρυμοτομικών Σχεδίων Εφαρμογής.
  • Θα πρέπει να υπάρξει ένα συνολικό μίγμα που θα περιλαμβάνει τόσο τα ΤΠΣ όσο και τα Ρυμοτομικά Σχέδια Εφαρμογής, δεδομένου ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός ολοκληρώνεται με την εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου και της Πράξης Εφαρμογής.

Τα θέματα που άπτονται του χωρικού- πολεοδομικού σχεδιασμού, τα γνωρίζουμε, είναι πολλά, δεν λύνονται σε 2-3 ώρες, όμως, να`μαστε καλά…

Έχουμε την θέληση και την γνώση να τα δούμε, δημιουργικά.

Ας γίνει αυτή η ψηφιακή εσπερίδα, η αφορμή και για άλλες με στόχο την κατανόηση και την εμπέδωση της αναγκαιότητας του σχεδιασμού εις όφελος του πολίτη.

Λάμπρος Ν. Κίσσας, Π.Ε. Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Μηχ/κός, ΜSc. / 123kissas@gmail.com

Fibran
Katoikia.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΡΟΗ ΑΡΘΡΩΝ

3ο Συνέδριο Πυροπροστασίας Κατασκευών
Verde.Tec 2024
13ο ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Newsletter

Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την πολιτική cookie.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις απορρήτου

When you visit any web site, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. Control your personal Cookie Services here.

Τα λειτουργικά cookies παρακολουθούν την σωστή λειτουργία του ιστότοπου μας και επιτρέπουν στον ιστότοπο να θυμάται τις επιλογές που κάνετε (π.χ. προτιμήσεις γλώσσας ή περιοχής). Παρέχουν χαρακτηριστικά, τα οποία σας βοηθούν έτσι ώστε να μη χρειάζεται να καθορίζετε τις επιλογές σας κάθε φορά που επισκέπτεστε τον ιστότοπο. Οι πληροφορίες που συλλέγουν αυτά τα cookies είναι ανώνυμες και δεν είναι δυνατόν να παρακολουθήσουν την δραστηριότητα της περιήγησής σε άλλους ιστότοπους.

Preferences
Τα λειτουργικά cookies παρακολουθούν την σωστή λειτουργία του ιστότοπου μας και επιτρέπουν στον ιστότοπο να θυμάται τις επιλογές που κάνετε (π.χ. προτιμήσεις γλώσσας ή περιοχής).
  • _at_cm_hide

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες