Από τη Μαρία Καλούδη
Στα 100 εκατ. ευρώ έφτασαν οι επενδύσεις στα εμπορικά ακίνητα στην Ελλάδα το α’ τρίμηνο του 2024, την ώρα που «βυθίστηκαν» σε ευρωπαϊκό επίπεδο, φτάνοντας τα 32,7 δισ. ευρώ, γεγονός που αντιπροσωπεύει μείωση 10% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο επενδύσεων στην Ευρώπη τα τελευταία δεκατρία χρόνια, δηλαδή από το πρώτο τρίμηνο του 2011.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του ομίλου BNP Paribas Real Estate, τα deals το α΄τρίμηνο του έτους στον χώρο των γραφείων μειώθηκαν κατά 27%, λόγω κυρίως των υψηλών ενοικίων, της υβριδικής εργασίας και της αναγκαστικής συμμόρφωσης των εταιρειών στα νέα πρότυπα βιωσιμότητας για τα κτίρια. Μειωμένες κατά 21% ήταν και οι επενδύσεις στο λιανεμπόριο, ενώ μόλις κατά 4% μειώθηκαν τα deals στον τομέα των logistics. Οι χώρες, μάλιστα, που «χτυπήθηκαν» περισσότερο το εν λόγω διάστημα, υλοποιώντας αισθητά λιγότερες επενδύσεις στα εμπορικά ακίνητα, ήταν η Ιρλανδία, που σημείωσε μείωση κατά 60%, η Πολωνία κατά 51%, η Γαλλία κατά 40%, η Δανία κατά 28% και το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 23%.
Η Ελλάδα μέχρι στιγμής συνεχίζει να έχει έντονη επενδυτική δραστηριότητα στα εμπορικά ακίνητα, παρά το γεγονός ότι οι ισχυρές εταιρείες του κλάδου ακολουθούν πλέον μια συντηρητική πολιτική, χωρίς να προχωρούν σε πολύ μεγάλες επενδύσεις. Ωστόσο, αρχίζουν και στη χώρα μας να εμφανίζονται τα πρώτα ευρωπαϊκά συμπτώματα. Συγκεκριμένα, τους πρώτους μήνες του έτους υλοποιήθηκαν επενδύσεις της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ. Ο τομέας μάλιστα των ακινήτων που ξεχώρισε ήταν τα γραφεία, καθώς συνεχίστηκαν οι επενδύσεις για σύγχρονους πράσινους χώρους γραφείων, λόγω της ιδιαίτερα υψηλής ζήτησης και του εξαιρετικά μικρού αποθέματος. Σε αυτήν τη φάση υπάρχει και ένα ανεκτέλεστο υπόλοιπο νέων έργων για πιστοποιημένους χώρους πράσινων γραφείων, που θα ικανοποιήσουν εν μέρει το μεγάλο κενό που υπάρχει στην αγορά την επόμενη πενταετία.
Μια διαφορετική πραγματικότητα υπάρχει, βέβαια, στην υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς η αγορά γραφείων συνέχισε την υποτονική της πορεία και το πρώτο τρίμηνο του 2024. Στις 18 κύριες ευρωπαϊκές αγορές ο όγκος των μισθώσεων κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 ανήλθε περίπου στα 1,82 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα, σημειώνοντας μείωση 5% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023. Πολλές ευρωπαϊκές αγορές παρουσίασαν νέες μειώσεις στους όγκους, όπως η Ρώμη (-64%), το Δουβλίνο (-39%), το Άμστερνταμ (-38%), το Αμβούργο (-21%) και το Κεντρικό Λονδίνο (-17%). Σε αντιπαράθεση με αυτήν την τάση, παρατηρήθηκε αύξηση στη Βαρκελώνη (+61%), τη Φρανκφούρτη (+28%), το Μόναχο (+17%), τη Λιόν (16%) και το Κεντρικό Παρίσι (+14%). Το συνολικό επίσης ποσοστό κενών χώρων γραφείων στην Ευρώπη παρέμεινε σταθερό στο 7,6% στο πρώτο τρίμηνο του 2024, σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023.
Ανοδικά κινήθηκαν και οι τιμές των ενοικίων τόσο στους κύριους εμπορικούς δρόμους όσο και στα δευτερεύοντα σημεία προβολής, με τη ζήτηση να φτάνει στα ύψη, κυρίως για χώρους γραφείων Α+ κατηγορίας. Η Ελλάδα, ωστόσο, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες συνεχίζει να έχει τα φθηνότερα ενοίκια στην αγορά γραφείων, με τη μέση τιμή του ενοικίου να ανέρχεται στα 372 ευρώ ανά τ.μ. τον χρόνο. Στο Άμστερνταμ, το Κεντρικό Παρίσι, το Κεντρικό Λονδίνο και στη Βαρσοβία έχουν σημειωθεί οι πιο μεγάλες αυξήσεις στις αξίες. Ωστόσο, οι ακριβότερες αγορές γραφείων εξακολουθούν να είναι το Λονδίνο, το Παρίσι, το Λουξεμβούργο, το Δουβλίνο και το Μιλάνο, όπου οι τιμές ξεπερνούν τα 600 ανά τετραγωνικό μέτρο τον χρόνο, ενώ στις αγορές των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών ο μέσος όρος των ενοικίων κυμαίνεται μεταξύ 400 έως 600 ευρώ ανά τ.μ. τον χρόνο.
Σε ό,τι αφορά τις ξένες επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων σε ευρωπαϊκό έδαφος, ήταν ιδιαίτερα υψηλές κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2022, φτάνοντας στα 158 δισ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο. Στη συνέχεια παρουσίασαν απότομη πτώση από το τέταρτο τρίμηνο του 2022, φτάνοντας τα 60 δισ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2024 (μείωση 62%).
Συγκεκριμένα, οι Αμερικάνοι επενδυτές έδειξαν ξαφνικό ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή αγορά (+63% έναντι του πρώτου τριμήνου του 2023), με το μερίδιό τους να αυξάνεται από το 22% στο τέταρτο τρίμηνο του 2023 στο 42% των ξένων επενδύσεων στο πρώτο τρίμηνο του 2024.
Οι επενδύσεις από Ασία – Ειρηνικό συνεχίζουν να μειώνονται στο πρώτο τρίμηνο του 2024, με το μερίδιό τους να αντιπροσωπεύει μόνο το 9% τους τελευταίους 12 μήνες. Με μόλις 580 εκατομμύρια ευρώ που επενδύθηκαν (-57%) στο πρώτο τρίμηνο του 2024, το μερίδιο των Ασιατών επενδυτών αντιπροσωπεύει το 4% των ξένων επενδύσεων.
Οι επενδυτές από τη Μέση Ανατολή έδειξαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Ευρώπη κατά το 2023, αλλά επενδύθηκαν μόνο 340 εκατομμύρια ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2024 (-79% έναντι του πρώτου τριμήνου του 2023).
