Από τη Μαρία Λιλιοπούλου
Νέο μοντέλο ρύθμισης της αυθαίρετης δόμησης σε δάση και των οικιστικών πυκνώσεων σχεδιάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με στόχο να δημιουργήσει ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να κάμψουν τις αντιδράσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) δεδομένου ότι και η τελευταία απόπειρα τακτοποίησης στέφθηκε από παταγώδη αποτυχία, καθώς τελικώς στη σχετική πλατφόρμα δηλώθηκαν λιγότερα από 3.000 αυθαίρετα από το σύνολο του περίπου 1 εκ. που εκτιμάται ότι υφίστανται.
Η θέση του υπουργείου
Αν και ο υπουργός, Θόδωρος Σκυλακάκης, άνοιξε ο ίδιος το ζήτημα στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου γα τη διαχείριση δασών, δε θέλησε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις. Από τα λεγόμενά του, πάντως, προκύπτει ότι η τακτοποίηση των δασικών αυθαιρέτων θα περάσει μέσα από τη διαχείριση των υφιστάμενων δασών και τη δημιουργία νέων.
Στο υπουργείο, πάντως, αναγνωρίζουν ότι η λύση της κατεδάφισης εκατοντάδων χιλιάδων ιδιοκτησιών, είναι μάλλον ανεφάρμοστη: «Το υπουργείο θα είναι έτοιμο τους επόμενους μήνες να φέρει ρύθμιση για τις οικιστικές πυκνώσεις αλλά με δεδομένο ότι τα δασικά αυθαίρετα είναι χιλιάδες, καταλαβαίνετε ότι δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα κατεδαφίζουμε όλα. Μέλημα μας είναι η όποια ρύθμιση κατατεθεί, να είναι σύμφωνη με το Συμβούλιο της Επικρατείας και για αυτό αποτελεί προτεραιότητα μας η πολιτική για τα δάση».
Για το λόγο αυτό προκρίνουν τη διαχείριση των δασών και τη δημιουργία νεων ως ένα είδος πράσινου ισοζυγίου, γνωρίζοντας πως – όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης – «η σημερινή πραγματικότητα ύπαρξης διαδοχικών οικισμών μέσα σε αδιάσπαστα δάση δεν είναι βιώσιμη», καθώς ενέχει τον κίνδυνο «να χάσουμε και τους οικισμούς και το δάσος από μεγάλες πυρκαγιές στο βάθος του χρόνου».
Η λύση
Η λύση, την οποία επεξεργάζεται το υπουργείο αναλύεται σε τρία βήματα – προτεραιότητες, όπως τα εξήγησε ο υπουργός:
- Πρώτη μας προτεραιότητα είναι να βάλουμε όσο γίνεται περισσότερα δάση υπό διαχείριση και στο τέλος όλα τα δάση της χώρας υπό διαχείριση ώστε να πείσουμε το Ανώτατο Δικαστήριο ότι υπάρχει μια σοβαρή αλλαγή στη δασική πολιτική».
- Δεύτερη προτεραιότητα είναι αφού αρχίσουμε να βάζουμε αυτά τα δασικά οικοσυστήματα υπό διαχείριση, να ενθαρρύνουμε και να μετράμε τη δημιουργία καινούργιου δάσους μέσω του εθελοντικού συστήματος εμπορίας ρύπων, το οποίο έχουμε δρομολογήσει και θα ανακοινώσουμε προσεχώς, ώστε να έχουμε πειστικά εργαλεία ότι δημιουργούμε καινούργιο δάσος, το οποίο ήρθε για να μείνει και δεν είναι σκόρπια δεντράκια που μαράθηκαν.
- Ως τρίτο βήμα αφού μπορέσουμε να πείσουμε ότι αξιόπιστα δημιουργούμε και διατηρούμε καινούργιο δάσος, τότε θα δούμε τι θα κάνουμε με τις οικιστικές πυκνώσεις.
Ο κ. Σκυλακάκης παραδέχτηκε ότι η έως σήμερα πολιτική για τις οικιστικές πυκνώσεις δεν έφερε αποτελέσματα, συμπληρώνοντας πως μπορεί να υπάρχει μια καταγραφή τους μέσω των δασικών χαρτών, όμως «δεν έχει υπάρξει καταγραφή αυθαίρετο – αυθαίρετο, δηλαδή τι συμβαίνει εντός των οικιστικών πυκνώσεων. Προφανώς χρειάζεται μια νέα πολιτική για αυτό».
Αναφορικά με την αντιμετώπιση του δάσους έως τώρα, ο υπουργός Περιβάλλοντος προσέθεσε ότι «η Ελλάδα έπαιξε σε σχέση με το δάσος θα λέγαμε κατενάτσιο. Δηλαδή λέγαμε, θέλουμε να υπερασπιστούμε και την τελευταία σπιθαμή δάσους και όπου υπήρχε δάσος πρέπει να παραμείνει δάσος και όπου παλαιότερα υπήρχε δάσος που έχει πάψει να είναι δάσος να εξακολουθήσει να είναι δασικό. Και είχε και πολύ ισχυρές Συνταγματικές διατάξεις για αυτό το σκοπό. Αυτό ίσχυσε νομικά αλλά δεν ίσχυσε στην πραγματική ζωή. Στην πραγματικότητα έχουμε όμως δεκάδες χιλιάδες σπίτια μέσα στο δάσος, κάποια από αυτά είναι νόμιμα και πάρα πολλά από αυτά όχι».
Η ιστορία των οικιστικών πυκνώσεων
Υπενθυμίζεται ότι το ζήτημα της καταγραφής και τακτοποίησης των οικιστικών πυκνώσεων απασχολεί τη δημόσια σφαίρα και βεβαίως τους ιδιοκτήτες των κτισμάτων που τις απαρτίζουν από το 2016.
Τελευταία προσπάθεια ρύθμισης είχε γίνει στα τέλη του 2022, όταν είχε ανοίξει η πλατφόρμα στο Κτηματολόγιο, στην οποία οι ιδιοκτήτες μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση πληρώνοτας παράβολο ύψους 250 ευρώ προκειμένου να «παγώσουν» τα διοικητικά πρόστιμα και να επιτύχουν εξαίρεση από την κατεδάφιση έως την οριστική λύση.
Παρά τις προσδοκίες, όμως, από τα περίπου 1 εκ. δασικά αυθαίρετα, το πρώτο τρίμηνο είχαν δηλωθεί μόλις 620, ενώ ο συνολικός αριθμός αιτήσεων στο κλείσιμο της πλατφόρμας μετά την τρίμηνη παράταση της προθεσμίας έφτασε τις 2.772 δηλώσεις. Αυτές αντιστοιχούν σε 382.653 τετραγωνικά μέτρα, με τις περισσότερες εξ αυτών να έχουν υποβληθεί στην Αττική (2.094 δηλώσεις και 301.353 τ.μ. αυθαιρέτων), την Κορινθία με 253 δηλώσεις και 29.226 τετραγωνικά και την Εύβοια με 106 δηλώσεις και 15.964 τ.μ. αυθαιρέτων.
Βάσει της ρύθμισης, και εφόσον το κτίσμα κρινόταν ότι μπορεί να τακτοποιηθεί, θα μορούσε να διατηρηθεί με την καταβολή προστίμου, το ύψος του οποίου θα προέκυπτε συνυπολογίζοντας την αντικειμενική αξία, την παλαιότητα, το εμβαδό και την κατηγορία του.
