Από τη Μαριάννα Τζαννε
Μέτωπο κατά των υπεράκτιων αιολικών ανοίγει και στο εσωτερικό της κυβέρνησης, την ώρα που το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιδιώκει να κλείσει τις εκκρεμότητες και να προχωρήσει στα επόμενα βήματα του εθνικού σχεδιασμού. Το κύμα αντιδράσεων που εκδηλώνεται κατά των θαλάσσιων αιολικών δυσκολεύει και την έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία θα καθορίσει τις περιοχές που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν τα νέα πάρκα.
Για σήμερα μάλιστα είναι προγραμματισμένη σύσκεψη μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων), προκειμένου να τεθούν επί τάπητος οι προβληματισμοί και να οριστικοποιηθούν πιθανές αλλαγές με μείωση των προτεινόμενων εκτάσεων ή ακόμη και περιορισμό στην ισχύ των έργων.
Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην Κρήτη από την οποία στο στάδιο της διαβούλευσης της ΣΜΠΕ, προήλθαν και οι μεγαλύτερες διαφωνίες από την περιφέρεια, τουριστικούς και ξενοδοχειακούς φορείς.
Η νέα μορφή ενέργειας που αποτελεί ένα νέο πεδίο δράσης για Έλληνες και ξένους επενδυτές και ήδη έχει κινητοποιήσει τα πρώτα επιχειρηματικά deal και στη χώρα μας (πώληση της άδειας του ομίλου Κοπελούζου στην ΔΕΗΑΝ) έχει οξύνει τα πνεύματα και έχει βάλει στο κάδρο ακόμη και υπουργούς της κυβέρνησης.
Τις προηγούμενες μέρες, θέση κατά του σχεδιασμού για την ανάπτυξη των off shore αιολικών πήρε η κ. Όλγα Κεφαλογιάννη. Η υπουργός Τουρισμού απαντώντας σε ερώτηση στην βουλή δήλωσε ότι είναι αναγκαία η εξαίρεση των περιοχών Κρήτη 2α και Κρήτη 2β (ευρύτερη περιοχή Ελούντα) από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.
Η κ. Κεφαλογιάννη επικαλέστηκε λόγους προστασίας του τουριστικού προϊόντος και του πολιτιστικού πλούτου της περιοχής και εκτίμησε ότι οι αλλαγές αυτές δεν δημιουργούν πρόβλημα στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος.
Η συζήτηση αφορά το νησί της Σπιναλόγκας, το οποίο τυχαίνει βρίσκεται νοτιοανατολικά από τις δύο ζώνες χωροθέτησης των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων Κρήτη 2α / 2β και 1 ναυτικό μίλι από τη φυσική ακτογραμμή που κατά την υπουργό, θα δημιουργήσει οπτική όχληση. Τόνισε μάλιστα ότι ο προτεινόμενος σχεδιασμός μπορεί να έχει επιπτώσεις και στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής αποθαρρύνοντας νέες τουριστικές επενδύσεις.
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος τονίζουν ότι οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν εφόσον αξιολογηθούν τα σχόλια και οι παρατηρήσεις από το στάδιο της διαβούλευσης. Τονίζονται επίσης τα ανταποδοτικά τέλη που θα καρπωθούν οι τοπικές κοινωνίες από την φιλοξενία των υπεράκτιων αιολικών που μεταφράζονται σε φθηνότερο ή ακόμη και σε δωρεάν ρεύμα.
Η αντίδραση της Περιφέρειας
Κατά της ΣΜΠΕ έχει ταχθεί και η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας Κρήτης, η γνωμοδότηση της οποίας δημοσιεύτηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 2023.
Η Επιτροπή έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά για το σύνολο των περιοχών που αναφέρονται στην ΣΜΠΕ για την εγκατάσταση και λειτουργία θαλάσσιων αιολικών στο νομό Λασιθίου. Απαιτεί την ενεργή συμμετοχή της Περιφέρειας Κρήτης, των Δήμων και των τοπικών Φορέων στους χωροταξικούς σχεδιασμούς που αφορούν την Κρήτη τόσο για τη Θαλάσσια Χωροταξία όσο και το χωροταξικό των ΑΠΕ, και την εξασφάλιση ικανών αντισταθμιστικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
Το σκεπτικό της Επιτροπής στηρίζεται στο ότι η ΣΜΠΕ παραβλέπει τις ιδιαίτερες ανάγκες και χαρακτηριστικά των τοπικών κοινοτήτων, όπως πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, καθώς και δημογραφικά στοιχεία.
Ιδιαίτερα για τις περιοχές της Ανατολικής Κρήτης η οποία έχει τον τουρισμό ως βασικό άξονα ανάπτυξης, η προτεινόμενη τοποθέτηση υπεράκτιων αιολικών θέτει κατά την Περιφέρεια σε κίνδυνο τον τουριστικό τομέα. Στα υπόλοιπα επιχειρήματα αναφέρονται:
– Δε λαμβάνονται υπόψη οι αλιευτικές δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές της Ανατολικής Κρήτης, όπως στην περιοχή του Αφορεσμένου και τον «ρωσικό πάγκο» βόρεια του Αθερινόλακκου, και τις διαταραχές που θα προκληθούν σε πιθανή χωροθέτηση των ΥΑΠ.
-Η ΣΜΠΕ αγνοεί τις τοπικές πολιτιστικές πρωτοβουλίες, όπως η υποβολή αιτήματος ένταξης της νήσου Σπιναλόγκας στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, και η αλλοίωση του εξωτερικού περιβάλλοντος από την χωροθέτηση των ΥΑΠ θα καταστίσει απαγορευτική την επανυποβολή αιτήματος.
– Δε λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη πολύπλοκων και ευαίσθητων οικοσυστημάτων στις περιοχές ως κριτήρια αποκλεισμού.
-Η οπτική ρύπανση θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στις παράκτιες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για τις ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές.
-Δεν λαμβάνονται υπόψη η απώλεια θέσεων εργασίας από τον κλάδο της αλιείας.
– Δεν έχει εντάξει στα κριτήρια αποκλεισμού τη διέλευση του αγωγού EASTMED από το ΠΟΑΥΑΠ «Κρήτη 4». – Η ΣΜΠΕ παραβλέπει σημαντικές Ευρωπαϊκές Συμφωνίες για τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα εφόσον το ΕΠΑΥΑΠ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε 89 περιοχές NATURA.
-Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο και αναλυτικό πλάνο αντισταθμιστικών και ανταποδοτικών οφελών για τις τοπικές κοινωνίες.
