Ο ΣΕΠΟΧ, έχοντας στις βασικές του αρχές την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και του πρασίνου στην Αθήνα και γενικά σε πυκνοδομημένες αστικές περιοχές, παρακολουθεί τον μακρόχρονο αγώνα των τοπικών συλλογικοτήτων της Ακαδημίας Πλάτωνος.
Οι κινητοποιήσεις του τοπικού κινήματος εντάθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα με στόχο να αποτραπεί η καταστροφή της ακεραιότητας του Αρχαιολογικού Άλσους με την ανέγερση -εντός αυτού- του Μουσείου της πόλης των Αθηνών, σε υλοποίηση απαράδεκτης για τα σημερινά δεδομένα της κλιματικής κρίσης χωροθέτησης του 2002.
Με αφορμή και πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για αναστολή των εργασιών επί του άλσους, στην πρόσφατη ετήσια ΓΣ της 5ης Φεβρουαρίου 2024 ο ΣΕΠΟΧ εξέδωσε σχετικό ψήφισμα, το οποίο και μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:
ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΕΠΟΧ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΑΛΣΟΣ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
Το Άλσος της Ακαδημίας Πλάτωνος, με έκταση περίπου 130 στρεμμάτων, είναι ο μεγαλύτερος πνεύμονας πρασίνου σε μια περιοχή με πολλά πολεοδομικά προβλήματα, στην 4η δημοτική κοινότητα του Δήμου Αθηναίων, κοινότητα με τη 2η χειρότερη αναλογία πρασίνου/κάτοικο σε επίπεδο Δήμου και μια από τις χειρότερες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ευρύτερη περιοχή του άλσους σημαδεύεται από την ύπαρξη χρήσεων ασύμβατων με την κατοικία, εκτάσεων εγκαταλελειμμένων και εν μέρει εκτός σχεδίου (πρώην ΒΙΟΠΑ), με αδιάνοιχτες οδούς και έλλειψη δικτύου ομβρίων και αποχέτευσης, που είναι διαρκές και ανεκπλήρωτο αίτημα των κατοίκων.
Η προηγούμενη δημοτική διοίκηση σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ εξήγγειλαν την κατασκευή του «Αρχαιολογικού Μουσείου των Αθηνών» εντός του Άλσους, σε υλοποίηση μιας χωροθέτησης που έγινε το 2002 ενόψει τότε των επερχόμενων Ολυμπιακών Αγώνων, η οποία στηρίχθηκε σε σημειακή τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της Αθήνας με Νόμο και όχι με ΠΔ. Σήμερα, πάνω από είκοσι χρόνια αργότερα, αντί της άρσης της αντικανονικής έως απαράδεκτης αυτής ρύθμισης, όπως επισημαίνει και ο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ-Τμήμα Αττικής στο από 4.4.2023 ψήφισμά του, προωθείται νέο πρόγραμμα παρεμβάσεων που αναγγέλθηκε το 2021 και επρόκειτο να υλοποιηθεί με βάση Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ Δήμου, ΥΠΠΟΑ, Περιφέρειας Αττικής και ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΕ (υπεγράφη στις 4.1.2022).
Εξαιτίας της συνολικής «ανάπλασης» του χώρου προβλέπεται η κοπή εκατοντάδων δέντρων, δέντρων που αποτελούν τον αρχαίο βιότοπο μέσα στον οποίο βρίσκονται τα ερείπια της Ακαδημίας του Πλάτωνα. Πρακτικά με την υλοποίηση του προγράμματος εκτιμάται ότι το Πάρκο θα μικρύνει κατά τουλάχιστον 30%, χάνοντας ζωτικές λειτουργίες από την καθημερινή χρήση του καθώς και την οικολογική του ισορροπία. Ας σημειωθεί ότι το αρχαιολογικό άλσος Ακαδημίας Πλάτωνος, που αποτελεί έναν από τους πολύτιμους ελεύθερους δημόσιους χώρους που σπανίζουν στην αθηναϊκή πρωτεύουσα, χρησιμοποιείται εντατικά από τους κατοίκους τόσο των γύρω περιοχών όσο και από κατοίκους λοιπών Δήμων της Αττικής.
Από το 2008, οπότε είχε διαφανεί η εγκατάλειψη του προγράμματος Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων στο σκέλος της που αφορά στην Ακαδημία Πλάτωνος και αντί αυτού η χωροθέτηση μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων στον περιβάλλοντα χώρο, δημιουργείται η «Επιτροπή κατοίκων Ακαδημίας Πλάτωνος», και άλλες συλλογικότητες, στη δράση των οποίων συμπυκνώνονται οι αγώνες της τοπικής κοινωνίας για την προάσπιση του αρχαιολογικού πάρκου, των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και του πράσινου και εντέλει στην αναζήτηση ενός διαφορετικού αναπτυξιακού οράματος διαχείρισης του πολιτισμού, της φύσης και του ανθρώπου.
Ο ΣΕΠΟΧ, συνεπής με τις καταστατικές του αρχές για προώθηση της ολοκληρωμένης θεώρησης και διαχείρισης του χώρου σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, οι οποίες περιλαμβάνουν ως υψηλή προτεραιότητα την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς και του πράσινου, θεωρεί ότι:
- Το «Αρχαιολογικό άλσος» (αρχαιολογικός χώρος και πάρκο) θα πρέπει να διατηρήσει τον διττό χαρακτήρα του – όπως άλλωστε και στην αρχαιότητα- και να συνεχίσει να αποτελεί «ανοιχτό» αρχαιολογικό χώρο ως τόπο προβολής πολιτισμικής/ιστορικής κληρονομιάς και συγχρόνως χώρο πρασίνου και αναψυχής με ελεύθερη πρόσβαση, μεταξύ άλλων και για την θωράκιση της ευρύτερης περιοχής έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
- Το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών θα πρέπει να αναζητηθεί εκτός του Αρχαιολογικού Άλσους. Προτείνεται η αναζήτηση εναλλακτικής χωροθέτησης του μουσείου – σύμφωνα και με τις αντίστοιχες προτάσεις του ΣΑΔΑΣ, των τοπικών συλλογικοτήτων καθώς και επώνυμες προτάσεις ειδικών που έχουν δει το φως της δημοσιότητας – με δεδομένο ότι η γύρω περιοχή προσφέρει σημαντικό αριθμό κτιρίων που αποτελούν βιομηχανική κληρονομιά της πόλης, ιδανικά για να στεγάσουν ένα τέτοιο Μουσείο σύμφωνα και με αντίστοιχα επιτυχημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα.
- Οι όποιες παρεμβάσεις τόσο στο αρχαιολογικό Άλσος όσο και στον περιβάλλοντα αστικό ιστό θα πρέπει να καλύπτουν, παράλληλα με το ρόλο της περιοχής σε μητροπολιτικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, πρωτίστως τις ανάγκες των κατοίκων και σημερινών χρηστών του άλσους. Ως εκ τούτου απαραίτητο στοιχείο του όποιου σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων είναι η ουσιαστική διαβούλευση και συμμετοχή του κοινού.
Ο ΣΕΠΟΧ συμπαραστέκεται στις κινητοποιήσεις των κατοίκων της περιοχής και της «Πρωτοβουλίας αγώνα για το πάρκο Ακαδημίας Πλάτωνα» ενάντια στην υλοποίηση της ανεπίκαιρης χωροθέτησης του Μουσείου εντός του αρχαιολογικού άλσους, ώστε το «σώμα» της Πλατωνικής Ακαδημίας ως εδαφικής οντότητας – που διατηρεί μνήμες 2.500 ετών – να μην απωλέσει την ακεραιότητά του. Συντάσσεται με το μήνυμα του Γάλλου φιλοσόφου Alain Badiou «να μην γίνουν ενέργειες που θα μπορούσαν να τραυματίσουν για οποιοδήποτε λόγο την ακεραιότητα του χώρου».
Ειδικότερα, συμπαραστέκεται και στηρίζει τον δικαστικό αγώνα τους ενάντια στα σχέδια καταστροφής του Άλσους και την κοπή 580 μεγάλων δέντρων, σύμφωνα με δημόσια έκκλησή τους που γνωστοποιήθηκε στον ΣΕΠΟΧ στις 16.1.2024, η οποία κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική λαμβάνοντας υπόψη και την πρόσφατη έκδοση προσωρινής διαταγής του Συμβουλίου της Επικρατείας για αναστολή των εργασιών επί του άλσους.
