Από την Πένη Χαλάτση
Εν αναμονή του πορίσματος της HVA International για τις πλημμύρες που σημειώθηκαν το φθινόπωρο του 2023 στην Θεσσαλία και ενώ έχει ολοκληρωθεί η δεύτερη αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής (ΣΔΛΑΠ), οι αγρότες της Θεσσαλίας μετράνε ακόμη τις πληγές τους, με πολλούς από αυτούς να βρίσκονται σε απόγνωση.
Το κράτος συνεχίζει την καταβολή των αποζημιώσεων ενώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός και κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν κάνει κατ’ ιδίαν ελέγχους και συζητήσεις με την τοπική κοινωνία και τις αρμόδιες αρχές σε μια προσπάθεια να συντονιστεί η αποκατάσταση των ζημιών και των επαγγελματιών αγροτών/κτηνοτρόφων. Περί τα 120.000 στρέμματα βρίσκονται ακόμη βυθισμένα κάτω από τα νερά της λίμνης Κάρλας, οι αγρότες της περιοχής αδυνατούν να απομακρύνουν μπάζα και φερτά υλικά ώστε να δρομολογήσουν νέες καλλιέργειες ενώ εκτιμάται ότι σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστούν μέχρι και 2 χρόνια για κάποιους αγρότες προκειμένου να καταφέρουν και πάλι να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους.
Ο κ. Κώστας Γκούμας, γεωπόνος, πρώην Διευθυντής Εγγείων Βελτιώσεων Λάρισας και πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδος μιλώντας στο Insider.gr αναλύει την τρέχουσα κατάσταση στην Θεσσαλία και υποστηρίζει ότι εξακολουθεί να λείπει από την εξίσωση, ο βασικότερος παράγοντας, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο να τεθεί άμεσα σε εφαρμογή.
«Το 2023 αποδεικνύεται η χειρότερη χρονιά για την Θεσσαλία με πολλές ανθρώπινες απώλειες και ανυπολόγιστες καταστροφές τόσο στις ιδιωτικές περιουσίες όσο και στις δημόσιες υποδομές. Σήμερα που είμαστε στις αρχές του 2024, αν σκεφτούμε τα βήματα που έχουν γίνει για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, δεν μπορώ να είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος. Παρ’ότι υπήρξε γρήγορη ανταπόκριση από την πλευρά της Πολιτείας για την άμεση οικονομική ενίσχυση των πλημμυροπαθών (αγροτών, κτηνοτρόφων κλπ), θα αργήσει ακόμη η αποκατάσταση των ζημιών τόσο στις εγκαταστάσεις και μηχανήματα, σε αρδευτικά δίκτυα και εξοπλισμό αλλά και στο ζωικό και φυτικό κεφάλαιο. Πολλοί αγρότες σήμερα βιώνουν τις δυσκολίες αυτές και μάλιστα η προσπάθειά τους να ξαναφέρουν τα χωράφια σε κατάσταση ικανή να καλλιεργηθούν είναι αρκετά δύσκολη γιατί έχουν επιμέρους προβλήματα όπως είναι η απομάκρυνση των φερτών υλικών.
Την ίδια στιγμή που γίνονται αυτές οι προσπάθειες, η Θεσσαλία δέχεται και έναν ασύμμετρο εξωγενή πόλεμο. Κάποιοι πολεμούν με πάθος τα φράγματα και τα υδροηλεκτρικά έργα θεωρώντας ότι το νερό δεν είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Επιχειρούν να ακυρώσουν το μοντέλο της μέχρι τώρα αγροτικής ανάπτυξης της περιοχής το οποίο κατάφερε όλα τα προηγούμενα χρόνια να δώσει δουλειά σε πολλές αγροδιατροφικές μικρές επιχειρήσεις και όλοι αυτοί είχαν ισχυρή συμμετοχή στο ΑΕΠ και μάλιστα έτσι μπόρεσε να παραμείνει και ένα μεγάλο μέρος των νέων ανθρώπων στον τόπο του. Όσοι κάνουν αυτή την επίθεση, επικαλούνται την μείωση της βιοποικιλότητας, την υπερθέρμανση και τα συνδέουν με τις διαχρονικές παθογένειες της ελληνικής γεωργίας, οι οποίες δεν εξαρτώνται από όλα αυτά τα φαινόμενα που προαναφέρθηκαν.
Αυτή τη στιγμή απέχουμε πολύ από την συγκρότηση ενός εφαρμοστικού σχεδίου που θα συνδυάζει τόσο την έγκριση από την κυβέρνηση και θα έχει και την αποδοχή από την τοπική κοινωνία. Με όλα αυτά και εν αναμονή της παράδοσης του πορίσματος από την ολλανδική HVA, βρισκόμαστε σε ένα αχαρτογράφητο περιβάλλον.
Θεωρώ ότι προτεραιότητα είναι να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να βασίζεται στο πόρισμα. Βραχυπρόθεσμα, προτεραιότητα είναι να λυθούν τα προβλήματα που βιώνουν τα νοικοκυριά στις παρακάρλιες περιοχές. Μακροπρόθεσμα θα πρέπει να γίνουν έργα και υποδομές, να εφαρμοστούν τα ΣΔΛΑΠ και ΣΔΚΠ, και να οριστεί βέβαια ένα συγκεκριμένο σχέδιο με συγκεκριμένες κατευθύνσεις το οποίο θα αρχίσει να εφαρμόζεται άμεσα (καθώς μέχρι στιγμής ακούγονται απόψεις από διάφορες πλευρές, οι οποίες παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο) και επικρατεί μια σύγχυση.
Υπάρχει όμως και ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα. Σε πάρα πολλές της Θεσσαλίας (εκτός της λίμνης Κάρλας) και μέσα στα όρια της περιμέτρου των Τοπικών Οργανισμών Εγγύων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ υπήρχαν διάφορα έργα (αγροτικοί δρόμοι, αναχώματα, στραγγιστικά δίκτυα, αρδευτικά δίκτυα). Από όπου πέρασε το νερό έχει αφήσει πολλές ζημιές και για τις οποίες είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το ακριβές ποσό (το έχουμε προσδιορίσει ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ). Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως, οι οποίες αφορούν σε περίπου 500.000 στρέμματα, για να γίνει η αποκατάσταση και να καταφέρουν να προσεγγίσουν οι αγρότες τα χωράφια τους, θα απαιτηθούν μελέτες και έργα, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν γίνει τους προηγούμενους μήνες. Μάλιστα, ακόμη και εάν υπήρχαν τα λεφτά, και ακόμη και εάν είχαμε έτοιμες τις μελέτες, οι επόμενοι 2-3 μήνες που απομένουν είναι πολύ βραχύ χρονικό διάστημα για να αποκατασταθούν και να αξιοποιηθούν εκ νέου οι εκτάσεις αυτές με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να μείνουν ανεκμετάλλευτες. Από την άλλη θα μπορούσαν να λειτουργούν μηχανισμοί σε πλήρη ετοιμότητα όπως ήταν οι Υπηρεσίες Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ) καθώς οι διαγωνισμοί και οι εργολαβίες δεν είναι πάντα η ενδεδειγμένη λύση ειδικά όταν δεν υπάρχουν πολλοί εργολάβοι και όταν τα προβλήματα έχουν επείγοντα χαρακτήρα. Προφανώς και εάν δεν αρδευτούν αυτά τα 500.000 στρέμματα θα υπάρχουν αρνητικές συνέπειες και για την τοπική και για την εθνική οικονομία», σημείωσε ο κ. Γκούμας.
Σταύρος Κελέτσης: Να πορευθούμε με σχέδιο
Πάντως, με την ιδέα ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον αγροδιατροφικό τομέα και το περιβάλλον αναφέρθηκε και ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Σταύρος Κελέτσης, μιλώντας πριν από λίγες ημέρες στο «1st Agrofuture Summit: Αγροτική Οικονομία – Η επόμενη μέρα: Ευκαιρίες, προκλήσεις και νέα δεδομένα» που διοργάνωσαν η Liquid Media με το insider.gr και η Tourism Media Events.
Ο υφυπουργός σημείωσε ότι το ερώτημα που τίθεται καθημερινά είναι το αν έχει μέλλον η αγροτική οικονομία στην Ελλάδα και τόνισε την σημασία του αγροδιατροφικού τομέα, ιδιαίτερα ύστερα από τις δύο κρίσεις που βίωσε η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια, την υγειονομική κρίση του COVID19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μιλώντας για το μέλλον του κλάδου, ανέφερε ότι προκλήσεις και το πλαίσιο που θέτει η νέα εποχή είναι περίπου δεδομένα. Το ένα έχει να κάνει με την βιωσιμότητα και την αειφορία, οι οποίες είναι οι στόχοι που έχει θέσει η νέα ΚΑΠ. «Η παραγωγική διαδικασία πρέπει να λαμβάνει υπόψη την αρχή της αειφορίας όπως και την επίδραση της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον. Εκτός από την βιωσιμότητα που είναι στόχος της ΚΑΠ, έχουμε και την κλιματική αλλαγή. Ζήσαμε έντονα αυτές τις συνέπειες σε δυο διαφορετικές και αντιφατικές περιπτώσεις, από τη μία τις πυρκαγιές στον Έβρο με τις συνέπειές της και από την άλλη τις πλημμύρες στην Θεσσαλία. Οι συνέπειες είναι τεράστιες. Προσπαθούμε να επουλώσουμε τις πληγές, αλλά η επούλωση είναι κάτι πρόσκαιρο. Πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός για το μέλλον γιατί η κλιματική αλλαγή ήρθε για να μείνει και οι συνέπειες θα είναι μακροπρόθεσμες», σημείωσε ο υφυπουργός.
«Όλες οι κοινωνίες, όλες οι οικονομίες, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν την κλιματική αλλαγή στο θέμα της οργάνωσης τους και της αντιμετώπισης κινδύνους. Πρέπει να πορευτούμε με σχέδιο και όχι με τη συνήθη πρακτική και λογική ‘μια στο καρφί και μια στο πέταλο’ για να έχουν μέλλον στη χώρα η γεωργία μας, η κτηνοτροφία μας, η μελισσοκομία μας, η αλιεία μας» είπε κλείνοντας ο κ. Κελέτσης.
