Από τον Γιώργο Λιάλιο
Ανοιχτό αφήνει το υπουργείο Υποδομών το ενδεχόμενο κατασκευής των πλευρικών διοδίων σε Βαρυμπόμπη και Αγιο Στέφανο, καθώς και των μετωπικών διοδίων στην έξοδο προς Χαλκίδα, αλλά μόνο εφόσον δημιουργηθούν «υβριδικά» διόδια.
Οπως προκύπτει, το υπουργείο έχει ήδη καταβάλλει σε αποζημιώσεις στη Νέα Οδό 91,6 εκατ. ευρώ για τη μη λειτουργία των τριών σταθμών. Το «πάγωμα» των τριών σταθμών αποφασίστηκε το 2017 με μυστική συμφωνία ανάμεσα στον παραχωρησιούχο και το Δημόσιο, η οποία ανανεώθηκε το 2021 έως το τέλος του 2024.
Τα ενδιαφέροντα στοιχεία έρχονται στο φως από την απάντηση του υπουργείου Υποδομών σε ερώτηση που κατέθεσαν στη Βουλή βουλευτές του ΚΚΕ. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την ανακατασκευή της γέφυρας, «στον βασικό σχεδιασμό του έργου προβλέπεται η ανακατασκευή του τεχνικού (γέφυρα Βαρυμπόμπης) με διεύρυνση του πλάτους της υφιστάμενης γέφυρας με εξυπηρέτηση των κινήσεων αυτής, καθώς και αναμόρφωση του κόμβου Βαρυμπόμπης. Η έναρξη και ολοκλήρωση των εργασιών είναι στον άμεσο σχεδιασμό του υπουργείου Υποδομών», αναφέρει έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου (Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Εργων με σύμβαση παραχώρησης). Οπως διευκρινίζει, οι εργασίες μπορούν να ξεκινήσουν μετά την ενημέρωση των κατοίκων και την εφαρμογή κυκλοφοριακών μέτρων.
Οσον αφορά τα διόδια, η απάντηση της Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Υποδομών του υπουργείου αποκαλύπτει τόσο το σύνολο των αποζημιώσεων που έχουν καταβληθεί όσο και το πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργήσουν οι υπολειπόμενοι σταθμοί.
Η καταβολή των αποζημιώσεων κατέστη δυνατή χάρη σε συμφωνία που έγινε τον Απρίλιο του 2019 (δηλαδή επί υπουργίας Χρήστου Σπίρτζη) και αφορούσε την αποζημίωση της Νέας Οδού έως το τέλος του 2021, η οποία ανανεώθηκε τον Οκτώβριο του 2021 (από υπουργίας Κώστα Καραμανλή) έως το τέλος του 2024.
Μέσω αυτών των συμφωνιών, η παραχωρησιούχος Νέα Οδός έχει λάβει συνολικά 91,6 εκατ. ευρώ για το διάστημα από τον Απρίλιο του 2017 μέχρι το καλοκαίρι του 2023. «Η προθεσμία ολοκλήρωσης των απαραίτητων εργασιών παρατάθηκε μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024, ημερομηνία η οποία συμφωνήθηκε ότι αποτελεί και τη νέα ημερομηνία κατά την οποία θα δικαιούται ο παραχωρησιούχος να θέσει σε λειτουργία και εκμετάλλευση τους πλευρικούς σταθμούς Βαρυμπόμπης και Αγίου Στεφάνου και τον μετωπικό σταθμό διοδίων Χαλκίδας, υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης εγκατάστασης και θέσης σε λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος αναλογικής χρέωσης διοδίων τελών με οπτική αναγνώριση», αναφέρεται.
Οπως εξηγεί η υπηρεσία, ο παραχωρησιούχος έχει υποβάλει σχετική μελέτη (για τη δημιουργία υβριδικού συστήματος χρέωσης, όπως αυτό που λειτουργεί σήμερα η Ολυμπία Οδός) από τον Μάρτιο του 2017.
Τι συνεπάγονται όλα αυτά; Από τη σύμβαση παραχώρησης, η Νέα Οδός δεν έχει υποχρέωση να εγκαταστήσει υβριδικό σύστημα, παρά μόνο να καταθέσει την προαναφερθείσα μελέτη. Αυτό σημαίνει ότι, για να εφαρμοστεί αυτό το σύστημα, θα πρέπει το Δημόσιο να επωμιστεί το κόστος (και βέβαια ο παραχωρησιούχος να πάρει την έγκριση των δανειστριών τραπεζών του). Επομένως το Δημόσιο σήμερα βρίσκεται μεταξύ δύο δύσκολων επιλογών: ή θα συνεχίσει να καταβάλλει αποζημιώσεις στη Νέα Οδό για τα διαφυγόντα έσοδα, ή θα πληρώσει τη Νέα Οδό για να εγκαταστήσει το προαναφερθέν σύστημα και τους σταθμούς διοδίων που υπολείπονται.
Ο λαβύρινθος αυτός είναι αποτέλεσμα του κακού αρχικού σχεδιασμού του έργου παραχώρησης. Η παραχώρηση της Νέας Οδού ξεκινάει από το ύψος της Μεταμόρφωσης και η αρχική σύμβαση προέβλεπε πλευρικά διόδια στους κόμβους Πύρνας (Λυκόβρυσης), Καλυφτάκη, Κηφισιάς, Βαρυμπόμπης κ.ο.κ., δηλαδή μέσα σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές. Οι αντιδράσεις προφανώς είναι τεράστιες, γιατί οι πολίτες θα καλούνταν να πληρώσουν (έστω ένα μικρό ποσό) για έναν ήδη κατασκευασμένο δρόμο που χρησιμοποιούν καθημερινά, κάτι που προφανώς δεν έχει καμία λογική.
Με την αναθεώρηση των συμβάσεων παραχώρησης το 2013, τα πλευρικά διόδια στους κόμβους Πύρνας και Καλυφτάκη απαλείφθηκαν – παρέμεινε όμως η υποχρέωση για τα υπόλοιπα. Τελικώς, πλευρικοί σταθμοί στην Αττική δημιουργήθηκαν μόνο στο Καπανδρίτι και στη Μαλακάσα, ενώ το Δημόσιο ανέλαβε να αποζημιώνει τον παραχωρησιούχο για τους υπόλοιπους.
