Δυνατότητα αποζημίωσης από το Δημόσιο για μη συντελεσμένη ρυμοτομική απαλλοτρίωση

Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, Διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ
Εμπειρογνώμων Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, Μεταδιδάκτωρ Δικ. Περιβάλλοντος,
info@pgalanislaw.gr
www.pgalanislaw.gr

Η ύπαρξη ρυμοτομικών ή εν γένει πολεοδομικών βαρών, μολονότι είναι επιτρεπτή γενικώς, εντούτοις η μη προσήκουσα εκτέλεση των διαγραφόμενων σε επίπεδο νομοθεσίας διαδικασιών δύναται να αποβεί σε βάρος του ιδιοκτήτη (ή και του ίδιου του δημοσίου συμφέροντος).

Η ίδια η νομολογία των διοικητικών δικαστηρίων έχει καταπιαστεί εκτενώς με το ζήτημα αυτό, παρέχοντας χρήσιμα πορίσματα για τις δυνατότητες των ιδιοκτητών που θίγονται.

Είναι καταρχήν γεγονός πως από την εφαρμογή εκ μέρους των οργάνων ν.π.δ.δ. διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας, που θεσπίζουν γενικώς τους όρους και τις προϋποθέσεις ανέγερσης των οικοδομών και κατά τούτο εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, αλλά, παραλλήλως, παρέχουν και σε κάθε ενδιαφερόμενο το δικαίωμα να λάβει άδεια οικοδομής υπό τις προϋποθέσεις και όρους που τάσσουν οι διατάξεις αυτές, γεννάται αξίωση σε βάρος του ν.π.δ.δ. προς αποκατάσταση της ζημίας που προκαλείται στο δικαιούχο από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του που αντιβαίνουν στις ως άνω διατάξεις (ΣτΕ 1011/2008, 1047/2007, 2829/2005, κλπ.), υπό τους γενικούς όρους των άρθρων 105-6 ΕισΝΑΚ.

- Advertisement -

Περαιτέρω, από τις διατάξεις της νομοθεσίας περί σχεδίων πόλεων και περί του τρόπου και της διαδικασίας έκδοσης οικοδομικών αδειών, προκύπτει ότι με αυτές, πέραν της προστασίας του γενικού συμφέροντος, προστατεύονται και ατομικά δικαιώματα και, ιδίως, το δικαίωμα σε ανέγερση οικοδομής που πληροί τις προϋποθέσεις ασφαλούς διαβίωσης έναντι κινδύνων από φυσικά ή γεωλογικά φαινόμενα. Εξαιτίας δε του προστατευτικού σκοπού των διατάξεων αυτών, η τήρηση των κανόνων που τίθενται με αυτές δεν εναπόκειται μόνο στη βούληση και την τεχνική επάρκεια των ιδιωτών μελετητών, αλλά εντάσσεται στη σφαίρα ευθύνης και των αρμόδιων πολεοδομικών υπηρεσιών, που στελεχώνονται από προσωπικό που διαθέτει τις κατάλληλες τεχνικές γνώσεις, για να ελέγξει την επακριβή τήρησή τους (ΣτΕ 4409/2015, 1397/2014 7μ.).

Με την αγωγή στο Δημόσιο, ο ενάγων δύναται να ζητήσει να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Δήμου που επέβαλε τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση, να του καταβάλει ένα ποσό, ως αποζημίωση, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, προς αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη λόγω μη συντέλεσης ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης (όμορης) ιδιοκτησίας, εξαιτίας της  μη καταβολής της σχετικής αποζημίωσης, με αποτέλεσμα την αδυναμία αξιοποίησης του ως άνω ακινήτου του κατά τον προορισμό του.

Το ποσό αυτό θα συνιστά διαφυγόντα κέρδη του. Δύναται, βεβαίως, να αιτηθεί και ηθική βλάβη, αν αποδείξει τον ψυχικό του ταλανισμό από τα συμβάντα αυτά, κατά περίπτωση, φυσικά.

Για περισσότερα βλ. https://www.pgalanislaw.gr/blog/