Από την Πένη Χαλάτση
Έκκληση για αλλαγές στην πρόταση του Συμβουλίου για τη νομοθεσία για την ανακύκλωση συσκευασιών που συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 κάνει συνασπισμός οργανισμών από ευρωπαϊκές χώρες. Με επιστολή που απέστειλαν πρόσφατα στις Βρυξέλλες, οι επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι η πρόταση έρχεται σε αντίθεση με την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε προηγούμενες μεταρρυθμίσεις.
Η ένσταση έγκειται στην λειτουργία του φορέα διευρυμένης ευθύνης το παραγωγού που αναλαμβάνει τη νομική, οικονομική και πρακτική ευθύνη για λογαριασμό των παραγωγών που είναι εγγεγραμμένοι στο σύστημα. Οι εταιρείες που υπογράφουν την επιστολή ζητούν την αφαίρεση των αναφορών σε «κρατικές οργανώσεις ευθύνης παραγωγού» (PROs) από βασικά τμήματα του σχεδίου της οδηγίας για τα απόβλητα συσκευασίας (PPWR). Το σκεπτικό είναι ότι η προτεινόμενη συμπερίληψη τέτοιων διατάξεων θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες, εμποδίζοντας την πρόοδο και υπονομεύοντας την παγκόσμια ηγεσία της ΕΕ όσον αφορά την εκτεταμένη ευθύνη του παραγωγού (EPR).
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η ιδέα ότι οι PRO θα λειτουργούσαν χωρίς εντολή εκπροσωπούμενου παραγωγού και θα δραστηριοποιούνται ουσιαστικά ως (αμιγώς φοροεισπρακτικές) οντότητες που είναι αποκλειστικά υπεύθυνες για τη συλλογή φόρων βοηθώντας τα κράτη μέλη στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων.
Επιπλέον, τονίζουν ότι οι προβλεπόμενες αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση των ποσοστών ανακύκλωσης συσκευασιών, παρεμποδίζοντας την ικανότητα των παραγωγών να ανταπεξέλθουν τις υποχρεώσεις τους και να εκπληρώσουν τις ελάχιστες απαιτήσεις για τη διάθεση συσκευασιών στην αγορά.
Τέτοιες συνέπειες, προειδοποιούν, θα υπονόμευαν άμεσα τους βασικούς στόχους ανακύκλωσης συσκευασιών και θα θέσουν σε κίνδυνο τις δεσμεύσεις της ΕΕ για την Πράσινη Συμφωνία, συμπεριλαμβανομένου του στόχου για επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2050.
Η βιομηχανία προτρέπει τη διαγραφή των αναφορών σε «κρατικούς» φορείς υποστηρίζοντας ότι αυτό το βήμα είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της ακεραιότητας των συστημάτων EPR, την προστασία των επιτευγμάτων προηγούμενων νομοθετικών αναθεωρήσεων και τη διασφάλιση της συνεχούς προόδου προς τους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για την ανακύκλωση και τη βιωσιμότητα.
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση που υιοθέτησε το Συμβούλιο εξετάζει τον πλήρη κύκλο ζωής της συσκευασίας και θεσπίζει απαιτήσεις που διασφαλίζουν ότι η συσκευασία είναι ασφαλής και βιώσιμη, απαιτώντας όλες οι συσκευασίες να είναι ανακυκλώσιμες και να ελαχιστοποιείται η παρουσία ανησυχητικών ουσιών. Καθορίζει απαιτήσεις επισήμανσης για τη βελτίωση της πληροφόρησης των καταναλωτών ενώ σύμφωνα με την ιεραρχία των αποβλήτων, η πρόταση αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της παραγωγής απορριμμάτων συσκευασίας θέτοντας δεσμευτικούς στόχους επαναχρησιμοποίησης, περιορίζοντας ορισμένους τύπους συσκευασιών μιας χρήσης και απαιτώντας από τους οικονομικούς φορείς να ελαχιστοποιήσουν τη χρησιμοποιούμενη συσκευασία.
Μόλις η συσκευασία γίνει απόβλητο, η πρόταση στοχεύει να διασφαλίσει ότι οι συσκευασίες συλλέγονται, ταξινομούνται και ανακυκλώνονται με τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα. Για το σκοπό αυτό, θέτει κριτήρια για τα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού και θεσπίζει διατάξεις για τη διαχείριση των αποβλήτων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα κράτη μέλη έχουν επαρκή ευελιξία για τη διατήρηση των υφιστάμενων συστημάτων που λειτουργούν σωστά.
Οι αλλαγές που προωθεί ο κανονισμός για τα απόβλητα συσκευασίας
Το Συμβούλιο διατήρησε το πεδίο εφαρμογής της πρότασης της Επιτροπής, και έτσι συμπεριλαμβάνονται όλες οι συσκευασίες, ανεξάρτητα από το χρησιμοποιούμενο υλικό, και όλα τα απορρίμματα συσκευασίας, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους (συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας, της μεταποίησης, του λιανικού εμπορίου, των νοικοκυριών). Παράλληλα, καλείται η Επιτροπή επικουρούμενη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων, να εκπονήσει έως το 2026 έκθεση έ σχετικά με την παρουσία επικίνδυνων/ύποπτων ουσιών στις συσκευασίες, προκειμένου να προσδιορίσει εάν επηρεάζουν αρνητικά την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση ή την ασφάλεια χρήσης.
Μία από τις αλλαγές που εισήχθησαν είναι ότι το Συμβούλιο τροποποίησε την πρόταση για τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες. Ενώ είχε υποστηριχθεί ότι όλες οι συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά πρέπει να είναι ανακυκλώσιμες όπως προτείνει η Επιτροπή, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι οι συσκευασίες θα θεωρούνται ανακυκλώσιμες όταν σχεδιάζονται για ανακύκλωση υλικών και όταν τα απορρίμματα συσκευασίας μπορούν να συλλεχθούν χωριστά, να ταξινομηθούν και να ανακυκλωθούν σε μεγάλη κλίμακα. Η γενική προσέγγιση διατηρεί τους πρωταρχικούς στόχους του 2030 και του 2040 για ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε πλαστικές συσκευασίες και έως το 2034, η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει την υλοποίηση των στόχων του 2030 και να αξιολογήσει τη σκοπιμότητα των στόχων του 2040.
Το Συμβούλιο συμφώνησε επίσης ότι τα φακελάκια τσαγιού και οι κολλώδεις ετικέτες στα φρούτα και τα λαχανικά πρέπει να είναι κομποστοποιήσιμα, εισάγοντας τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να απαιτούν άλλες συσκευασίες.
Στόχος είναι να μειωθούν περιττές συσκευασίες απαιτώντας από τους κατασκευαστές και τους εισαγωγείς να διασφαλίζουν ότι το βάρος και ο όγκος της συσκευασίας ελαχιστοποιούνται, εκτός από τα προστατευόμενα σχέδια συσκευασίας.
