Από την Πένη Χαλάτση
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η επισιτιστική ανασφάλεια, οι συγκρούσεις και οι εκτοπισμοί που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια οδηγούν σε βαθύτερες και ολοένα πιο περίπλοκες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ολόκληρα κράτη.
Το νερό, ένα αγαθό το οποίο τα αναπτυγμένα κράτη θεωρούσαν δεδομένο και τα υπανάπτυκτα ως έναν πολύτιμο πόρο στον οποίο δεν έχουν πρόσβαση τείνει να καταστεί το μήλον της έριδος τα επόμενα χρόνια. Εκτός από την κάλυψη των βιολογικών αναγκών, το νερό συνδέεται και με την παγκόσμια υγεία με τις πλημμύρες και τις ξηρασίες να θέτουν σε κίνδυνο την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων ενώ η μόλυνση των υπόγειων υδάτων αποτελεί τη νέα κρυφή απειλή. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε για άλλη μια φορά έκκληση για περισσότερη χρηματοδότηση προκειμένου να υποστηριχθούν δράσεις καταπολέμησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την κάλυψη έκτακτων αναγκών, με τις οποίες το νερό συνδέεται άμεσα.
Όπως αναφέρουν σε σχετική τοποθέτηση ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus και ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Προγράμματος Έκτακτων Αναγκών, Dr. Mike Ryan, το 2024, σχεδόν 300 εκατομμύρια άνθρωποι θα χρειαστούν υγειονομική βοήθεια και προστασία, και τουλάχιστον 15 καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αναμένεται να απαιτήσουν το υψηλότερο επίπεδο παρέμβασης.
«Περιοχές όπως η Αιθιοπία, η Αϊτή, η Μιανμάρ, τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, το Σουδάν και η Ουκρανία βιώνουν επιδείνωση των συγκρούσεων και κλιμάκωση της ανασφάλειας. Για όσους αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι διακοπές στις βασικές υπηρεσίες υγείας συχνά θέτουν ζήτημα ζωής και θανάτου. Η κλιματική κρίση επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε έναν αυξανόμενο αριθμό καταστροφών. Αυτά οδηγούν σε αυξημένο αριθμό εστιών μολυσματικών ασθενειών, υψηλότερα επίπεδα σοβαρού υποσιτισμού και αυξημένο κίνδυνο ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό, όταν καταγράφονται ξηρασίες και πλημμύρες. Κάθε ανθρωπιστική κρίση είναι και κρίση υγείας.
Χρειαζόμαστε μια ισχυρή προσέγγιση που μας επιτρέπει να ενεργούμε γρήγορα για να παρέχουμε υγειονομική περίθαλψη υψηλής ποιότητας σε άτομα που βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη. Πρέπει να το κάνουμε αυτό χτίζοντας παράλληλα ανθεκτικότητα στις μελλοντικές απειλές για την υγεία και τηρώντας τις μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις μας προς τους ανθρώπους και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Για να το πετύχει αυτό, ο ΠΟΥ χρειάζεται επειγόντως χρηματοδότηση 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προστασία της υγείας των πιο ευάλωτων πληθυσμών που αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Πέρυσι σημειώθηκε σημαντική πτώση στη χρηματοδότηση των χορηγών για ανθρωπιστική βοήθεια. Το 2024, οι ανάγκες παροχής υγείας έκτακτης ανάγκης θα αυξηθούν, παρόλο που η χρηματοδότηση μειώνεται», ανέφεραν σχετικά.
Νέα επιχειρηματικά μοντέλα αναζητούν να δώσουν λύση σε άνυδρες περιοχές – Τα ATM νερού αναπτύσσονται με επιτυχία στην Ινδία
Ανέκαθεν, η ανάγκη εξεύρεσης λύσης αποτελούσε έμπνευση για καινοτόμες δράσεις. Στην Τελανγκάνα, μια άνυδρη πολιτεία της νότιας Ινδίας που είναι γνωστή για την ξηρασία, οι πολίτες εισάγουν μια κάρτα σε ένα ΑΤΜ αλλά αντί για μετρητά, το μηχάνημα δίνει 20 λίτρα καθαρού πόσιμου νερού. Το ΑΤΜ στεγάζεται σε έναν σταθμό iJal (My Water), τον οποίο διευθύνει η 31χρονη Somarathi Sindhuja. Ο πρώτος σταθμός ιδρύθηκε πριν από επτά χρόνια με αρχικό κεφάλαιο 2.400 δολάρια και σήμερα έχει εξελιχθεί σε μια δημόσια επιχείρηση η οποία παρέχει καθαρό πόσιμο νερό σε ακτίνα δύο μιλίων από το σπίτι της Sindhuja στο Warangal, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Telangana.
H Sindhuja είναι μία από τους 350 επιχειρηματίες αγροτικού νερού που εκπαιδεύονται και υποστηρίζονται από το 2017 από το Safe Water Network (SWN), έναν αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 2006 από τον ηθοποιό Paul Newman και άλλους φιλάνθρωπους. Οι επιχειρηματίες αγοράζουν ή παρέχουν το χώρο για τον εξοπλισμό φιλτραρίσματος νερού και το ΑΤΜ, καθώς και το ακατέργαστο νερό. Η SWN τους παρέχει την απαραίτητη εκπαίδευση, τεχνική υποστήριξη και τεχνογνωσία στην επεξεργασία νερού. Χρησιμοποιώντας όλα αυτά, μπορούν να φιλτράρουν το νερό σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ασφαλούς πόσιμου νερού και να το πουλήσουν 0,07 δολάρια τα 20 λίτρα. Πρόκειται για μια δίκαιη παροχή προς την κοινότητα καθώς η τιμή για παρόμοια ποσότητα νερού, από έναν ανταγωνιστικό προμηθευτή όπως οι ιδιοκτήτες εμπορικών δεξαμενόπλοιων, είθισται να είναι τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν.
Οι επιχειρηματίες από την πλευρά τους κερδίζουν περίπου 180 έως 240 δολάρια το μήνα από την συγκεκριμένη δραστηριότητα ενώ ταυτόχρονα μειώνεται το ποσοστό ανεργίας για τις γυναίκες στην περιοχή και αμβλύνεται το πρόβλημα της λειψυδρίας.
Λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων υπόγειων υδάτων, των ασταθών βροχοπτώσεων και της κακής αστικής υποδομής, εκτιμάται ότι 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν μπόρεσαν να λάβουν ασφαλές πόσιμο νερό το 2022. Στην Ινδία, χάρη στο φιλόδοξο πρόγραμμα της κυβέρνησης με σωλήνες Har Ghar Nal ka Jal (Water on Tap in Every Home), η κατάσταση βελτιώνεται αλλά οι ντόπιοι και οι αρμόδιοι οργανισμοί εκτιμούν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα.
«Το νερό που διοχετεύεται πρέπει να φιλτράρεται και να υποβάλλεται σε επεξεργασία για να καταστεί πόσιμο», σημειώνει ο Poonam Sewak, αντιπρόεδρος της SWN για προγράμματα και συνεργασίες, επισημαίνοντας ότι περίπου 63 εκατομμύρια Ινδοί δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και στο ήμισυ της χώρας τα υπόγεια ύδατα είναι μολυσμένα με φθόριο, νιτρικά και βαρέα μέταλλα. Οι σταθμοί iJal του δικτύου με προσαρτημένα ΑΤΜ νερού προσφέρουν υψηλής τεχνολογίας και αποκεντρωμένες λύσεις ασφαλούς πρόσβασης στο νερό στην Ινδία και την Γκάνα.
Τα ΑΤΜ νερού του δικτύου λειτουργούν σε αρκετές ομόσπονδες πολιτείες της Ινδίας, στην Τελανγκάνα, τη Μαχαράστρα και το Ούταρ Πραντές. Ορισμένα τελούν υπό καθεστώς συνιδιοκτησίας και διοικούνται από συλλογικά όργανα που συνήθως απαρτίζονται από πέντε έως έξι γυναίκες, ενώ άλλα διευθύνονται από μεμονωμένους επιχειρηματίες. Οι επιχειρηματίες παρέχουν τα πάγια περιουσιακά στοιχεία και την πηγή του νερού. Η SWN συνεισφέρει με τεχνική τεχνογνωσία για τη δημιουργία μιας μονάδας φιλτραρίσματος νερού αντίστροφης όσμωσης, παρέχει υποστήριξη μάρκετινγκ και βοήθεια συντήρησης και εκπαιδεύει τους επιχειρηματίες να χειρίζονται και να συντηρούν τον σταθμό νερού και το ΑΤΜ. Συνολικά, ένας σταθμός iJal κοστίζει λιγότερο από 2.400 δολάρια για να εγκατασταθεί και μπορεί να εξυπηρετήσει περίπου 350 νοικοκυριά. Η Sindhuja υπολογίζει ότι έχει περίπου 200 πελάτες κάθε μέρα.
Η δημιουργία συστάδων σταθμών iJal είναι ζωτικής σημασίας για αυτό το μοντέλο, καθώς αυτό επιτρέπει στο τεχνικό προσωπικό της SWN να παρακολουθεί και να συντηρεί τους σταθμούς αποτελεσματικά και οικονομικά. Κατά μέσο όρο, κάθε σύμπλεγμα με 30 και πλέον σταθμούς δημιουργεί περίπου 60 έως 100 θέσεις εργασίας. Αυτό οδηγεί σε αυτό που ο Kurt Soderlund, Διευθύνων Σύμβουλος, και ο Venkatesh Raghavendra, αντιπρόεδρος του δικτύου περιέγραψαν σε ένα άρθρο στο επιχειρηματικό περιοδικό του Wharton School ως «ενάρετο κύκλο, στον οποίο οι οικογένειες συμμετέχουν, χρησιμοποιώντας περισσότερο, ασφαλές νερό, που οδηγεί σε έναν υγιέστερο πληθυσμό και βελτιωμένα μέσα διαβίωσης».
