Από τον Κώστα Δεληγιάννη
Έτοιμο να θέσει σε εφαρμογή το «μίγμα» των λύσεων που θα επιτρέψουν να μην ανακοπεί το ισχυρό επενδυτικό momentum στον κλάδο των ΑΠΕ, επιτρέποντας να συνεχιστεί απρόσκοπτα η αδειοδότηση νέων μονάδων, είναι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η «αρχιτεκτονική» των παρεμβάσεων παρουσιάστηκε χθες στο Μαξίμου από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, όπου κλείδωσε σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο η νομοθέτησή τους.
Ως αποτέλεσμα, τα μέτρα θα συμπεριληφθούν σε επικείμενο σχέδιο νόμου του υπουργείου, το οποίο πρόκειται να «οδεύσει» σύντομα στη Βουλή. Ο προγραμματισμός του ΥΠΕΝ είναι να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο, ακόμη και μέχρι το τέλος του μήνα.
Οι λύσεις απαντούν σε δύο προκλήσεις, ξεκινώντας από την έλλειψη έλλειψης διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, τα έργα ΑΠΕ που ήδη δεσμεύουν δυναμικότητα στο ηλεκτρικό σύστημα -τόσο σε λειτουργία, όσο και υπό ανάπτυξη με όρους σύνδεσης- φτάνουν ήδη τους στόχους του 2030.
Μείωση του ενεργειακού κόστους
Η δεύτερη πρόκληση αφορά το χαρτοφυλάκιο νέων έργων που αιτούνται ηλεκτρικό «χώρο», στο οποίο θα πρέπει να συνεχίσουν να δίνονται όροι σύνδεσης, ώστε να είναι διασφαλισμένο πως θα επιτευχθούν οι «πράσινοι στόχοι» του 2030, αλλά και ότι θα υπάρχει επαρκής «δεξαμενή» υποψήφιων πρότζεκτ, για να συνεχιστεί και μετά να ενισχύεται η διείσδυση των ΑΠΕ.
Πέρα από την απανθρακοποίηση του ηλεκτρικού μίγματος, η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην πτώση των χονδρεμπορικών τιμών και, κατά συνέπεια, στην περαιτέρω αποκλιμάκωση των τιμολογίων ρεύματος. Έτσι, αν το ΥΠΕΝ επιδιώκει να «πρασινίσει» όσο το δυνατόν περισσότερο το ενεργειακό μίγμα, βασικός λόγος είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ενδεικτική ήταν πρόσφατη αναφορά του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρου Σκυλακάκη, στη θετική επίδραση που αναμένεται να έχει το 2024 στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας η ενίσχυση των ΑΠΕ, καθώς ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο έργων πρόκειται να ξεκινήσει να λειτουργεί μέσα στη χρονιά.
Πιλοτικός διαγωνισμός τον Μάρτιο
Για να δοθεί απάντηση στα παραπάνω προβλήματα, το υπουργείο θα κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις. Βασικός στόχος είναι να εξοικονομηθεί ηλεκτρικός «χώρος» από τα έργα που έχουν ήδη κατακυρώσει δυναμικότητα και τα οποία αθροίζουν ήδη 15 GW περίπου. Για να γίνει αυτό, θα επιστρατευθούν ενισχυμένοι «κόφτες» στην παραγωγή των σταθμών (περιορισμοί έγχυσης), αλλά και ο συνδυασμός τους με μπαταρίες «πίσω από τον μετρητή».
Οι παραπάνω παρεμβάσεις θα εφαρμοστούν με κινητροδότηση μέσω του εγγυημένου εσόδου, διεξάγοντας διαγωνισμούς για τη διεκδίκηση λειτουργικής ενίσχυσης από ώριμα έργα οι ιδιοκτήτες των οποίων θα συναινέσουν στις παραπάνω προϋποθέσεις.
Μάλιστα, το ΥΠΕΝ σχεδιάζει να διοργανώσει έναν πρώτο πιλοτικό διαγωνισμό μέχρι τον Μάρτιο, για μονάδες με όρους σύνδεσης που θα προσθέσουν μπαταρίες και θα αποδεχτούν ενισχυμένους περιορισμούς έγχυσης. Η δημοπρατούμενη ισχύς θα είναι στα επίπεδα των 200 MW, χωρίς ακόμη να έχουν κλειδώσει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μπαταριών ή το επίπεδο του περιορισμού έγχυσης.
Αυξημένος «κόφτης»
Χάρις στον ηλεκτρικό «χώρο» που θα εξοικονομηθεί, θα μπορούν να χορηγηθούν όροι σύνδεσης σε νέα έργα. Ωστόσο, για να αποκτήσουν με τη διαθέσιμη δυναμικότητα πρόσβαση στο σύστημα όσο το δυνατόν περισσότερες μονάδες, και στους καινούριους σταθμούς θα εφαρμοστούν ενισχυμένοι περιορισμένοι έγχυσης.
Υπενθυμίζεται ότι περιορισμός έγχυσης εφαρμόζεται ήδη στους σταθμούς ΑΠΕ, και πιο συγκεκριμένα στα έργα που έχουν λάβει όρους σύνδεσης από τον Ιούλιο του 2022. Αυτό σημαίνει ότι τα έργα μπορούν να εγχέουν στο δίκτυο έως το 72% της μέγιστης ισχύος τους, δηλαδή ο «κόφτης» έχει καθοριστεί στο 28%. Μία προκαταρκτική εκτίμηση τοποθετεί τον ενισχυμένο περιορισμό έγχυσης στο 60-65%, δηλαδή ο «κόφτης» στο 40-45%.
Το αυξημένο πλαφόν στην παραγωγή των έργων καθιστά μη αναγκαία την υποχρέωση και των καινούριων έργων να προσθέσουν μπαταρίες behind the meter. Ο πρώτος λόγος είναι πως, όσα προορίζονται για εγγυημένο έσοδο, θα πρέπει να συνδυαστούν με μονάδα αποθήκευσης, για να πάρουν μέρος στους διαγωνισμούς. Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, το ενισχυμένο «ψαλίδι» θα επιβάλει στους παραγωγούς τη λύση των μπαταριών, ώστε οι επενδύσεις τους να είναι βιώσιμες.
Εξειδίκευση σε δεύτερο χρόνο
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, οι ρυθμίσεις ουσιαστικά θα ενεργοποιούν τα παραπάνω μέτρα, προβλέποντας για παράδειγμα την αύξηση του περιορισμού έγχυσης στα καινούρια έργα που θα λάβουν εφεξής όρους σύνδεσης, όπως και τη δυνατότητα προσθήκης μπαταριών σε μονάδες που έχουν ήδη κατακυρώσει ηλεκτρικό «χώρο». Τα μέτρα αυτά θα ποσοτικοποιηθούν στην πορεία, με την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων στη βάση των πορισμάτων της Ομάδας Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ για αυτό τον λόγο.
Στην πράξη, η νομοθέτηση θα δώσει το «σήμα» στους Διαχειριστές να συνεχίσουν να χορηγούν όρους σύνδεσης, ακόμη κι αν ο ηλεκτρικός «χώρος» που δεσμεύεται αρχίσει πλέον να ξεπερνά τις προβλέψεις για το 2030. Κι αυτό γιατί η υπέρβαση θα είναι πρόσκαιρη, με δεδομένο ότι στην πορεία θα απελευθερωθεί δυναμικότητα.
Τα πορίσματα της Ομάδας Διοίκησης αναμένονται σε 4-5 μήνες, ανοίγοντας τον δρόμο για τις Υπουργικές Αποφάσεις που θα κάνουν πράξη τη διεύρυνση πρόσβασης νέων ΑΠΕ στο σύστημα, με παράλληλη τήρηση των στόχων του 2030.
