Όχι μόνο ένα μεγάλο «έπαθλο», καθώς πρόκειται για μία από τις τελευταίες οδικές παραχωρήσεις που βγαίνουν στη χώρα προς διεκδίκηση, η οποία περιλαμβάνει και τεράστιο κατασκευαστικό αντικείμενο, μια σύμβαση αξίας άνω των 1,7 δισ. ευρώ, αλλά και μια δύσκολη «εξίσωση» με πολλούς «αγνώστους» και παραμέτρους – «γρίφο», φαίνεται να αποτελεί περίπτωση του ΒΟΑΚ.
Ο λόγος για την περίφημη παραχώρηση, το τμήμα από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, μαζί με την προαίρεση από Κίσσαμο έως Χανιά, μήκους σχεδόν 190 χλμ. (συνολικά), που λόγω μεγέθους προσελκύσει τον οξύ ανταγωνισμό ανάμεσα στους διεκδικητές, με πλήθος σεναρίων για «κόντρες», ζυμώσεις στο παρασκήνιο, πιθανές συμμαχίες κ.λπ., να κυκλοφορούν εδώ και μήνες στην αγορά. Άνοιξε σκέλος των τεχνικών προσφορών των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – Mytilineos και ΑΒΑΞ – Egis – Meridiam και πλέον, άγνωστο σε ποιο ακριβώς timing, αναμένεται και το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, εφόσον δεν προέκυψαν απρόοπτα και παρατράγουδα.
Ανοιχτά μέτωπα σε τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους
Όπως όμως έχουμε πολλές φορές αναφέρει, πρόκειται για μια σύμβαση με δύσκολες τεχνικές και χρηματοοικονομικές παραμέτρους. Μάλιστα, στελέχη του κλάδου, αν και αναγνωρίζουν ότι οι προσφορές δίνονται βάσει κάποιων δεδομένων και μελετών, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν αλλαγές στο τεχνικό αντικείμενο που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει περί τις… 25-30 σήραγγες και πλήθος γεφυρών, ενώ ήδη έχουν υπάρξει ζητήματα με χαράξεις. Άλλωστε, τοπικοί δήμοι έχουν προσφύγει στο ΣτΕ για μια σειρά από τέτοια ζητήματα. Κατά πόσο είναι εφικτό να αναπροσαρμοστούν τα τεχνικά δεδομένα, θα φανεί στην πορεία, σε μια περίοδο με αυξημένα κόστη σε υλικά και χρηματοοικονομικά.
Ως προς το οικονομικό σκέλος, προφανώς βασικό ρόλο παίζει, μεταξύ άλλων, ένα «νούμερο» που θα εμπεριέχεται στις προσφορές, δηλαδή ποια είναι η συμβολή του δημοσίου στο project. Επιπρόσθετα, όπως έχουμε αναφέρει, προβλέπονται και τα περίφημα «σκιώδη» διόδια, με ηλεκτρονική μορφή, με το δημόσιο να «τσοντάρει» πάνω στο τέλος διέλευσης που θα έχει οριστεί. Και προφανώς, σε ένα νησί με τοπικές ιδιαιτερότητες, με αυξημένο τουρισμό τους θερινούς, όμως, μήνες είναι ζήτημα η είσπραξη των διοδίων, ιδίως λόγω της χρήσης πομποδέκτη. Βάσει της σύμβασης, τα διόδια είναι ηλεκτρονικά και οι σταθμοί σχετικά λίγοι για το μήκος του οδικού άξονα. Ο χρήστης θεωρητικά θα χρεώνεται βάσει της χιλιομετρικής απόστασης που διανύει και μέσω πομποδέκτη, μοντέλο για το οποίο κάποιοι κατασκευαστές βάζουν ερωτηματικά για το πως θα εφαρμοστεί και αν θα μεγαλώσει το ρίσκο. Να αναφέρουμε ότι σταθμοί διοδίων υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα αλλά για την ώρα όχι στην Κρήτη.
Το ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης και η δύσκολη συγκυρία
Προφανώς, βέβαια, πρόκειται για τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους που γνωρίζουν οι διεκδικητές και πάνω σε αυτές έδωσαν τις προσφορές τους, έχοντας όμως, όπως προκύπτει, σημαντικές ενστάσεις. Όπως ενστάσεις υπάρχουν, όπως και προ ημερών ανέδειξε το insider.gr, και για το κατά πόσο θα προλάβει το έργο τις προθεσμίες και τα χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης (Τ.Α.), το οποίο γενικότερα «αιμοδοτεί» με σχεδόν 200 εκατ. το τμήμα αυτό του ΒΟΑΚ. Μια πιθανή απένταξη του έργου από το Τ.Α. θα σημαίνει ότι το δημόσιο θα πρέπει να καλύψει την «τρύπα» αυτή, πέραν της δικής του συμβολής (μίνιμουμ μισό δις ευρώ), από άλλα προγράμματα σε μια περίοδο που υπάρχουν πολλά ανοιχτά χρηματοδοτικά μέτωπα και άλλες προτεραιότητας, τουλάχιστον για το υπ. Υποδομών. Όλα αυτά, σε μια περίοδο που «τρέχουν» εκατοντάδες άλλα έργα, που διαφαίνονται προβλήματα με εγγυητικές, επιτόκια και έλλειψη προσωπικού κ.α., σε μια συγκυρία στην οποία μεγάλοι και μικρομεσαίοι κατασκευαστές «φωνάζουν» για άτυπη στάση πληρωμών.
Τα σενάρια για τους διεκδικητές
Πάντως, όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποια από τα «ανοιχτά μέτωπα». Κάποια στιγμή θα ανοίξουν οι οικονομικές προσφορές και θα φανεί ποιος σχήμα έδωσε τα περισσότερα και αν θα υπάρξουν αντιδράσεις με τις προσφορές. Αυτό που επίσης μένει να φανεί, όπως συνεχώς αναφέρουμε, είναι αν τελικά ο προτιμητέος επενδυτής – αρχικός ανάδοχος υλοποιήσει μόνος του το έργο, αν θα υπάρξει διεύρυνση σχήματος με την είσοδο κάποιου ή κάποιων εκ των άλλων διεκδικητών, ακόμα και αν εισέλθει στο «παιχνίδι» κάποιος όμιλος που για την ώρα δεν συμμετέχει άμεσα (π.χ. η Intrakat, αν και εκτιμάται ότι μπορεί να αναλάβει το τεχνικό αντικείμενο αν κερδίσει η κοινοπραξία της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις). Είναι σαφές ότι η σύμβαση έχει και λειτουργία/συντήρηση και κατασκευή, κατά συνέπεια ίσως απαιτηθεί συνένωση δυνάμεων.
Τα άλλα 2 τμήματα
Τα τμήματα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος και Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ) έχουν συμβασιοποιηθεί με αναδόχους τους ΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις – INTRAKAT αντίστοιχα. Εντός της τετραετίας αναμένεται να ολοκληρωθεί η κατασκευή τους. Στο μεταξύ, θα δρομολογηθεί και η κατασκευή του τμήματος Κίσσαμος – Χανιά – Ηράκλειο, αφού αποσφραγιστούν οι φάκελοι των προσφορών, κυρωθεί η σύμβαση στη Βουλή, ληφθούν οι εγκρίσεις της DG COMP και συναφθούν οι δανειακές συμβάσεις εκ μέρους του Παραχωρησιούχου. Με την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ, η διαδρομή Χανιά – Ηράκλειο θα διανύεται σε μόλις 70 λεπτά, ενώ η διαδρομή Χανιά – Άγιος Νικόλαος σε περίπου 100 λεπτά. Παράλληλα, θα αναβαθμιστεί η οδική ασφάλεια, με αισθητή μείωση θανατηφόρων ατυχημάτων και σοβαρών τραυματισμών.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου
