Το πρόβλημα των οργανικών αποβλήτων, τα οποία αποτελούν το 40% των αστικών αποβλήτων εξακολουθεί να φράσει το δρόμο στην μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία στην Ελλάδα καθώς παρά τα βήματα που έχουν γίνει με την καθιέρωση του καφέ κάδου, ελάχιστα έχουν γίνει για την λειτουργία μονάδων οργανικών αποβλήτων. Η Αττική στερείται υποδομών ενώ κάθε χρόνο θάβονται 1,8 εκατομμύρια τόνοι στα ΧΥΤΑ. Η ταφή των απορριμμάτων εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια μέθοδο, σε ποσοστό που αγγίζει το 80%, απέχοντας κατά πολύ από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 25% και από τις πρακτικές άλλων κρατών που στοχεύουν σχεδόν αποκλειστικά στην κομποστοποίηση και στην ανακύκλωση. Και αυτό επειδή, τελικά το σύνολο των απορριμμάτων καταλήγει στους πράσινους κάδους με αποτέλεσμα να χάνεται ένα μεγάλο μέρος των βιοαποβλήτων που θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν, εάν τοποθετούνταν στους καφέ κάδους.
Στο πλαίσιο αυτό τόσο οι αρμόδιοι φορείς όπως είναι ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ),όσο και παράγοντες της αγοράς ζητούν να λυθεί το πρόβλημα διαχείρισης των βιοαποβλήτων (οργανικά υλικά, υπολείμματα φαγητού, λαχανικών, φρούτων, λουλουδιών κλπ) και να ενθαρρυνθεί η κομποστοποίηση, η φυσική μετατροπή δηλαδή των συγκεκριμένων υλικών σε χρήσιμο λίπασμα, εδαφοβελτιωτικό ή κομπόστ. Στην ίδια λογική, ζητούν να εφαρμοστεί και η νομοθεσία αναφορικά με την διαχείριση των αποβλήτων σε επίπεδο θεσμικό αλλά και σε επίπεδο αγοράς.
Όπως είναι γνωστό, παρ’ ότι η κυκλική οικονομία παρουσιάζει υψηλή αναπτυξιακή δυναμική και προοπτικές για το μέλλον, η ελληνική αγορά βρίσκεται «πίσω» σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσον όρο καθώς υστερεί σε βασικούς τομείς όπως είναι η ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων και η κυκλικότητα αλλά και στην εφαρμογή συναφών πρακτικών. Σε αυτό το συμπέρασμα είχε καταλήξει και η Πρώτη Έκθεση κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα που είχε διενεργηθεί το 2021 από την Eunomia για λογαριασμό του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης (ΣΕΠΑΝ). Τότε, είχε αναφερθεί ότι το ποσοστό κυκλικότητας στην Ελλάδα δηλαδή ο δείκτης που μετρά το μερίδιο του υλικού που ανακτάται και ανατροφοδοτείται στην αγορά το 2017 βρισκόταν στο 1,4 και το 2020 στο 4,1 και όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, σήμερα, η αίσθηση της αγοράς είναι ότι δεν υπάρχει σημαντική βελτίωση.
Τι συμβαίνει με το ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων
Η αγορά έχει μεγαλύτερες προσδοκίες και από το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ), την διαδικτυακή βάση δεδομένων όπου επιχειρήσεις και οργανισμοί καταχωρούν τα δεδομένα για τα απόβλητα που παράγουν με σκοπό την βελτιστοποίηση της διανομής και του ελέγχου τους από τους αρμόδιους φορείς. Το μητρώο είναι σε πλήρη λειτουργία εδώ και τουλάχιστον τέσσερα χρόνια και στόχος του παραμένει η καταγραφή όλων όσων εμπλέκονται με την διαχείριση και την παραγωγή των αποβλήτων, η καταγραφή της ποσότητας και του είδους των αποβλήτων καθώς και η δυνατότητα ανίχνευσης αυτών, η ευκολότερη διασταύρωση των στοιχείων, ώστε να διευκολύνεται και η διεξαγωγή περιβαλλοντικών ελέγχων και η αποτελεσματικότερη διενέργεια των επιθεωρήσεων έτσι ώστε να αποφεύγονται ή να αντιμετωπίζονται οι τυχόν παραβάσεις. Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές του ΣΕΠΑΝ, αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα, το μητρώο έχει περιθώρια να λειτουργήσει και πολύ καλύτερα.
Αναφορικά με τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (ΣΕΠΑΝ), ο οποίος συστάθηκε το 2010 από εταιρείες που ασκούν βιομηχανική δραστηριότητα στην Ελλάδα στους τομείς της ανακύκλωσης και αξιοποίησης αποβλήτων, υποπροϊόντων και δευτερογενών πρώτων υλών, αξίζει να σημειωθεί ότι εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πυλώνα της Κυκλικής Οικονομίας στην χώρα μας αριθμώντας 26 εταιρείες-μέλη.
Σε πρόσφατη εκδήλωση, η πρόεδρος του ΣΕΠΑΝ, κ. Λένα Μπέλση, αναφέρθηκε στο έργο στου συνδέσμου σημειώνοντας ότι: {Ο ΣΕΠΑΝ είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της μεγάλης προσπάθειας, συμμεριζόμενος την ευθύνη για την ανάγκη επιτάχυνσης της μετάβασης στην Κυκλική Οικονομία. Ο ιδιωτικός τομέας έχει καθοριστικό ρόλο σε αυτό και έχει δείξει τη δυναμική του. Επενδύει, τολμά, ρισκάρει. Έχει όραμα και σχέδιο. Είναι σαφές όμως πως πρέπει να ενωθούν όλες οι δυνάμεις του τριγώνου Πολιτεία – Αγορά – Κοινωνία Πολιτών, ώστε να κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά προς μια βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση που εγγυάται μόνο το μοντέλο της Κυκλικής Οικονομία».
Πένη Χαλάτση
