Την αναμόρφωση των τεκμηρίων διαβίωσης ταυτόχρονα με τη μεσοσταθμική μείωσή τους κατά 30% έχει αναλάβει επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών που έχει συσταθεί. Η προεκλογική εξαγγελία της κυβέρνησης για μείωση των τεκμηρίων κατά 30% προχωράει, αναφέρουν από την κυβέρνηση. Η αρμόδια επιτροπή αναμένεται στις αρχές του 2024 να παρουσιάσει στο οικονομικό επιτελείο τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στα υφιστάμενα τεκμήρια τα οποία θεωρούνται αναχρονιστικά, ενώ θα εισηγηθεί και τις παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στη μείωσή τους.
Για παράδειγμα, η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών δημιουργεί στρεβλώσεις στα τεκμήρια. Καθώς, από τη μια στιγμή στην άλλη οι φορολογούμενοι βρίσκονται με μεγαλύτερη περιουσία και φορολογούνται με βάση τα τεκμήρια. Μετά την αναπροσαρμογή του 2022, στις περιοχές όπου οι τιμές ζώνης αυξήθηκαν πάνω από 2.800 ευρώ ανά τ.μ., τα τεκμήρια διαβίωσης που λαμβάνονται υπ’ όψιν για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος αυξήθηκαν κατά 40%.
Βασικός στόχος των παρεμβάσεων που θα γίνουν είναι η εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών, που έχουν διαπιστωθεί κατά την πολυετή εφαρμογή των ρυθμίσεων για τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης. Η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση που στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών ανάμεσα στα νοικοκυριά με την αλλαγή του τεκμαρτού τρόπου προσδιορισμού των φορολογητέων εισοδημάτων.
Δικαιότερο σύστημα
Οπως αναφέρει στην «Κ» ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης, «το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας περιλάμβανε συγκεκριμένες δεσμεύσεις όπως για παράδειγμα το θέμα της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής – θέμα που έγινε νόμος του κράτους με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή, τη σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος που ψηφίστηκε με το ίδιο νομοσχέδιο αλλά και την επανεξέταση των τεκμηρίων διαβίωσης για να προχωρήσουμε στον εξορθολογισμό και εντέλει στη μείωσή τους κατά 30%.
Η μάχη κατά της φοροδιαφυγής και κυρίως τα αποτελέσματα της μάχης αυτής θα μας δώσουν τον δημοσιονομικό χώρο να το πετύχουμε. Ηδη η σχετική ομάδα εργασίας ξεκίνησε να δουλεύει πάνω σε αυτό και σε εύλογο χρόνο περιμένουμε την εισήγησή της».
Βέβαια, μόνο από την αλλαγή του τρόπου φορολόγησης των επαγγελματιών η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων (ΠΔΤ) περιορίζεται αισθητά. Συγκεκριμένα, από τα 750 εκατ. ευρώ που είναι σήμερα η ΠΔΤ των επαγγελματιών θα περιοριστεί αυτόματα στα 115 εκατ. ευρώ.
Δηλαδή, μέχρι σήμερα περισσότεροι από 180.000 επαγγελματίες πιάνονταν κάθε χρόνο στα τεκμήρια διαβίωσης και φορολογούνταν με βάση αυτά. Συγκεκριμένα, στο πραγματικό τους εισόδημα προστέθηκαν το προηγούμενο έτος 750 εκατ. ευρώ. Το 2024, το ποσό αυτό αναμένεται να περιοριστεί στα 115 εκατ. ευρώ καθώς αναγκαστικά το ποσό για το οποίο θα φορολογηθούν οι επαγγελματίες είναι υψηλότερο (τουλάχιστον 10.920 ευρώ) από αυτό που δήλωναν και έπεφταν στα δίχτυα των τεκμηρίων διαβίωσης.
Είναι ενδεικτικό ότι περισσότεροι από 1,6 εκατ. φορολογούμενοι πλήρωσαν φόρους με βάση το τεκμαρτό εισόδημά τους και όχι το πραγματικό. Μάλιστα το ποσό που τους πρόσθεσε η εφορία ανήλθε στα 5,5 δισ. ευρώ. Με βάση τα στοιχεία της εφορίας:
• 547.827 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,46 δισ. ευρώ φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,84 δισ. καθώς με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν εισοδήματα ύψους 1,38 δισ. ευρώ.
• 465.238 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 992 εκατ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,29 δισ. ευρώ λόγω τεκμηρίων.
• 377.292 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 209 εκατ. ευρώ. Ωστόσο τα τεκμήρια αποκάλυψαν εισοδήματα 1,78 δισ. και τελικά φορολογήθηκαν για εισόδημα 1,98 δισ.
• 180.889 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισόδημα ύψους 391 εκατ., η εφορία τους πρόσθεσε τεκμαρτό εισόδημα 759 εκατ.
• 91.045 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην εφορία εισόδημα 185 εκατ. Με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν 328 εκατ. και φορολογήθηκαν για πραγματικό και τεκμαρτό εισόδημα 513 εκατ.
Συνολικά οι ανωτέρω 1,66 εκατ. φορολογούμενοι δήλωσαν στην εφορία πραγματικό εισόδημα 3,2 δισ. ευρώ με την εφορία να εντοπίζει προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων ύψους 5,56 δισ. ευρώ.
Από τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτουν επίσης τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
• Σε 356.188 φορολογούμενους η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων είναι μέχρι 1.000 ευρώ.
• Σε 975.263 φορολογούμενους η ΠΔΤ είναι 1.000-5.000 ευρώ.
• Σε 319.669 φορολογούμενους η ΠΔΤ είναι 5.000-10.000 ευρώ.
Οι αλλαγές
Συγκεκριμένα, εξετάζονται οι παρακάτω αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης.
• Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα και σκάφη αναψυχής.
• Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους άγαμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης.
• Εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Ποιοι επαγγελματίες θα έχουν «εκπτώσεις»
Με ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα 10.920 ευρώ θα φορολογηθούν για τη χρήση του 2023 οι ελεύθεροι επαγγελματίες, ωστόσο για κάποιους το τεκμήριο είναι μειωμένο κατά 50%, ενώ αρκετοί γλιτώνουν από το νέο φορολογικό καθεστώς. Με τις τελικές διατάξεις, το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% για:
• Επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία 67% έως 79%.
• Επαγγελματίες που έχουν την κύρια κατοικία σε οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω από 3.100 κατοίκους.
• Μονογονεϊκές οικογένειες με εξαρτώμενα τέκνα.
• Γονείς με εξαρτώμενα τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%.
• Γονείς πολύτεκνων οικογενειών.
• Εκμεταλλευτές ταξί με ποσοστό ιδιοκτησίας επί του οχήματος που δεν υπερβαίνει το 25%.
• Μειωμένο τεκμήριο θα ισχύσει και για επαγγελματίες με εποχική δραστηριότητα, καθώς θα υπολογίζεται με βάση τον πραγματικό χρόνο δραστηριότητας, δηλαδή με δωδεκαρτημόρια.
Πλήρη απαλλαγή από το τεκμήριο θα έχουν οι αγρότες, όσοι αμείβονται με «μπλοκάκι» και με έως τρεις εργοδότες, οι επαγγελματίες που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%, τα καφενεία σε χωριά με λιγότερους από 500 κατοίκους και νησιά με κάτω από 3.100 κατοίκους, οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι που συνεργάζονται με μέχρι δύο εταιρείες και οι επαγγελματίες για τα πρώτα τρία χρόνια δραστηριότητας.
Προκόπης Χατζηνικολάου
