Στη διάσκεψη για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι υπήρξε μεγάλος προβληματισμός σχετικά με τον αργό ρυθμό μείωσης της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αλλά ένα θετικό στοιχείο που μπορούν να αναφέρουν οι σύνεδροι είναι ο αυξανόμενος στόλος ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως, ο οποίος ήδη έχει επιφέρει μια εκπληκτικά μεγάλη πτώση στη ζήτηση.
Οι αυξανόμενες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγήσει τους αναλυτές να επιταχύνουν τις προβλέψεις τους για το πότε θα κορυφωθεί η παγκόσμια χρήση πετρελαίου, καθώς οι δημόσιες επιδοτήσεις και η βελτιωμένη τεχνολογία βοηθούν τους καταναλωτές να ξεπεράσουν τις μερικές φορές πολύ ακριβές τιμές των αυτοκινήτων με μπαταρίες, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του κλάδου.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), που εδρεύει στο Παρίσι και αποτελείται από 29 βιομηχανικές χώρες, αναμένει ότι η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου θα φθάσει στο ζενίθ της στο τέλος αυτής της δεκαετίας, στα 103 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, μετά από τακτικές προσαρμογές από την πρόβλεψή του του 2017 για σχεδόν 105 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2040.
«Το παιχνίδι που άλλαξε την κατάσταση ήταν η πολιτική υποστήριξη της στροφής προς την ηλεκτροκίνηση, η οποία μείωσε αρκετά σημαντικά τη ζήτηση πετρελαίου από τον τομέα των μεταφορών. Ήταν ο βασικός μοχλός αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης του “μαύρου χρυσού»”, δήλωσε ο Απόστολος Πετρόπουλος, μελετητής ενεργειακών μοντέλων στον ΙΕΑ.
Ο πετρελαϊκός γίγαντας BP προώθησε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια αιχμή της ζήτησης πετρελαίου, ενώ οι κυβερνήσεις τόσο των ΗΠΑ όσο και της Κίνας – των δύο μεγαλύτερων χρηστών πετρελαίου στον κόσμο – μείωσαν τις προβλέψεις τους για την εγχώρια κατανάλωση. Οι μεταφορές ευθύνονται για το 60% περίπου της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, με τις ΗΠΑ να ευθύνονται μόνο για το 10% περίπου, σύμφωνα με τον ΙΕΑ. Το μερίδιο αυτό θα πρέπει να μειωθεί, καθώς ο ΙΕΑ αναμένει ότι τα ηλεκτρικά οχήματα θα έχουν εξαλείψει περίπου 5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως από την παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου μέχρι το 2030.
Αβέβαιο πως θα κινηθούν οι πωλήσεις
Οι παγκόσμιες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων αποτελούν σήμερα περίπου το 13% του συνόλου των πωλήσεων οχημάτων και είναι πιθανό να ανέλθουν στο 40%-45% της αγοράς μέχρι το τέλος της δεκαετίας, σύμφωνα με τον ΙΕΑ. Αυτό οφείλεται σε ένα μείγμα ολοένα και αυστηρότερων προτύπων απόδοσης και επιδοτήσεων που θεσπίστηκαν από διάφορες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο μετά τη συμφωνία του Παρισιού του 2015 για τη συγκράτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε 1,5 βαθμό Κελσίου (2,7 βαθμούς Φαρενάιτ) πάνω από τις προβιομηχανικές θερμοκρασίες.
Τα τελευταία μέτρα επιδότησης στις ΗΠΑ, περιλαμβάνουν την έκπτωση φόρου 7.500 δολαρίων για την αγορά ενός νέου ηλεκτρικού οχήματος, η οποία ψηφίστηκε πέρυσι και έχει ως στόχο να αντισταθμίσει τις υψηλές τιμές αυτοκόλλητης ετικέτας του αμερικανικού νόμου περί μείωσης του πληθωρισμού.
Αν και οι αριθμοί αυτοί είναι μεγάλοι, ο ΙΕΑ δήλωσε ότι οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να είναι ακόμη υψηλότερες – της τάξης του 70% της αγοράς έως το 2030 – για να τηρηθεί ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας.
Το κατά πόσον οι πωλήσεις μπορούν να φτάσουν σε αυτά τα ύψη είναι αβέβαιο.
Οι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων, συμπεριλαμβανομένων των General Motors, Ford και Stellantis, τις τελευταίες εβδομάδες καθυστέρησαν ή απέσυραν σχέδια επιτάχυνσης της παραγωγής εν μέσω αύξησης του κόστους εργασίας και ενδείξεων ότι τα υψηλότερα επιτόκια επιβραδύνουν την ανάπτυξη στις ΗΠΑ.
Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η πτώση του κόστους των μπαταριών EV κάνει ορισμένους ερευνητές να αισιοδοξούν.
Φθηνότερα στην Κίνα
Ο ρυθμός της μελλοντικής υιοθέτησης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την τιμολόγησή τους και τη διαθεσιμότητα των σταθμών φόρτισης, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του κλάδου. Η Κίνα πλεονεκτεί και στα δύο σημεία.
Το μέσο ηλεκτρικό όχημα στην Κίνα κοστίζει 31.165 ευρώ (33.964 δολάρια) στα μέσα του 2023, σύμφωνα με τη βρετανική εταιρεία ερευνών JATO Dynamics. Το φθηνότερο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στην Κίνα ήταν 8% κάτω, από το φθηνότερο αντίστοιχο βενζινοκίνητο αυτοκίνητο, διαπίστωσε η JATO. Αυτό οφείλεται στις μαζικές κρατικές επιδοτήσεις και στην εύκολη διαθεσιμότητα σπάνιων γαιών που είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων.
Περίπου το 1/4της αγοράς στην Κίνα είναι ηλεκτρικά οχήματα και η χώρα αναμένεται να ηγηθεί της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Που υστερούν οι ΗΠΑ σε σχέση με την Κίνα
Στις ΗΠΑ, αντίθετα, η μέση τιμή για ένα EV είναι πάνω από 53.000 δολάρια, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών αυτοκινήτων Kelley Blue Book, περίπου 5.000 δολάρια περισσότερο από ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο.
Οι ΗΠΑ υστερούν επίσης πολύ σε σχέση με την Κίνα σε συνολικό αριθμό δημόσιων σταθμών φόρτισης. Μια χρηματοδοτούμενη από τη βιομηχανία έρευνα έδειξε ότι διαθέτουν περίπου 52.000 δημόσιους σταθμούς φόρτισης, η Ευρώπη περίπου 400.000 και η Κίνα περίπου 1,2 εκατομμύρια.
Ακόμα κι έτσι, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αναμένεται να φτάσουν έως και το 50% των νέων ταξινομήσεων αυτοκινήτων στις ΗΠΑ έως το 2030, σύμφωνα με τον ΙΕΑ, καθώς οι οδηγοί έλκονται από τη βελτίωση της τεχνολογίας, την πτώση των τιμών και την προοπτική να αποφύγουν τις ευμετάβλητες τιμές στις αντλίες βενζίνης.
«Η αλλαγή στην πολιτική πλευρά θα μπορούσε να καθυστερήσει τη μετάβαση», δήλωσε ο Πετρόπουλος του ΙΕΑ, αναφερόμενος στις ανησυχίες ορισμένων κατασκευαστών ηλεκτρικών οχημάτων ότι οι εκλογές του επόμενου έτους στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να εγκαινιάσουν μια νέα σειρά πολιτικών. «Αλλά τελικά η μετάβαση γίνεται τώρα».
Μαργαρίτα Αργυροπούλου
