Η «ουρά» των έργων που περιμένουν να πάρουν όρους σύνδεσης είναι τεράστια», σημείωσε ο Παναγιώτης Λαδακάκος, Πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ στο 27ο Συνέδριο «Ενέργεια και Ανάπτυξη», του ΙΕΝΕ. «Έχουμε φτάσει πλέον σε ένα σημείο που οι τεχνολογίες έχουν ωριμάσει και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν διεισδύσει στο ενεργειακό μίγμα της Ελλάδας. Ωστόσο, η δυναμικότητα του δικτύου έχει ήδη εξαντληθεί και πλέον, διαφαίνεται η αδυναμία των διαχειριστών να ικανοποιήσουν τα αιτήματα σύνδεσης με την ουρά όσων περιμένουν για όρους σύνδεσης να φτάνει τα 30GW».
Ο κ. Λαδακάκος στάθηκε στα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει η αγορά και οι θεσμικοί φορείς, καθώς επιταχύνεται η πορεία προς την πράσινη μετάβαση. «Το κράτος πρέπει να μεγαλώσει τον ηλεκτρικό του χώρο, όσο πιο πολύ γίνεται. Η ανεπάρκεια του ηλεκτρικού χώρου απαιτεί καίριες λύσεις, με κίνητρα που θα συρρικνώσουν τον χώρο ακόμα και των εν λειτουργία έργων, χωρίς όμως να καταστραφούν τα business plan των επενδυτών», ανέφερε.
Στη συνέχεια, δήλωσε πως ως ΕΛΕΤΑΕΝ υποστηρίζουν απόλυτα την ταχεία προώθηση των διεθνών διασυνδέσεων της χώρας, προκειμένου το αιολικό δυναμικό του Αιγαίου να αποτελέσει απαραίτητο πυλώνα για την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης. «Πρωτοβουλίες, όπως ο Green Aegean Interconnector, πρέπει να ενισχυθούν». Ωστόσο, σχολίασε πως όλα τα έργα απαιτούν τεχνοκρατική προσέγγιση. Επίσης, κατά την άποψή του για να έχουν νόημα οι εξαγωγές ενέργειας σε γειτονικές χώρες πρέπει πρώτα να έχουμε σχεδιάσει σωστά το εγχώριο ενεργειακό μείγμα. Σε αυτό το σημείο έκανε ιδιαίτερη μνεία και στα αδειοδοτικά ζητήματα που ταλανίζουν τους επενδυτές αναφέροντας πως οι πολιτικές ρυθμίσεις πρέπει να συμβαδίζουν με επενδυτικούς και τεχνολογικούς ρυθμούς.
«Ο μύθος για τα βαλτωμένα έργα»
Ένα ακόμα ζήτημα που ανέδειξε και καίει πολλούς είναι οι περικοπές ενέργειας από τις μονάδες ΑΠΕ. «Οι περικοπές είναι ζήτημα που σωστά απασχολεί και χρειάζεται μεν να πάρουμε μέτρα, αλλά η διείσδυση των ΑΠΕ δεν γίνεται χωρίς περικοπές», σημείωσε. Παράλληλα, τοποθετήθηκε αναφορικά με τη συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από το επενδυτικό ρίσκο τονίζοντας πως «αυτό το θέμα είναι της μόδας, αλλά το ρίσκο έχει όφελος όταν είναι μετρήσιμο και εγνωσμένο». Αν το ρίσκο των επενδύσεων ΑΠΕ είναι άμετρο, δεν θα γίνονται επενδύσεις ή το επιπλέον κόστος αυτών θα αντανακλάται σε αυξήσεις τιμών. Ο κ. Λαδακάκος πρόσθεσε έπειτα πως διακινείται ένας μεγάλος μύθος, για τα «βαλτωμένα έργα». «Δεν υπάρχουν αιολικά πάρκα που τρώνε ηλεκτρικό χώρο και δεν υλοποιούνται», επεσήμανε, εξηγώντας πως οι επενδυτές πληρώνουν εγγυητικές επιστολές, δρουν μέσα σε προθεσμίες και οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες. «Συνήθως αυτά τα έργα αντιμετωπίζουν προβλήματα, προσφυγές και δεν είναι λύση να διώξουμε έργα με προβλήματα και φέρουμε στη θέση τους άλλα», σημείωσε.
Τέλος, έκλεισε την ομιλία του λέγοντας πως «σωστό μείγμα και πράσινοι στόχοι χωρίς αιολικά στο τραπέζι δεν γίνεται». Και συμπλήρωσε πως αν στηριζόμαστε σε εφοδιαστικές αλυσίδες που θα έρθουν απ’ έξω δεν θα δούμε έργα. Η δημιουργία μία λεγόμενης εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που αποβλέπει στο να παραχθεί όσο γίνεται περισσότερος εξοπλισμός από ελληνικές εταιρείες.
Το pipeline των ΑΠΕ είναι τριπλάσιο από αυτό που μπορεί να αντέξει το δίκτυο
Και ο πρώην υπουργός Γιάννης Μανιάτης, καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς και πρώην υπουργός Ενέργειας έθεσε εκ νέου στο τραπέζι το τεράστιο ζήτημα που επικρατεί γύρω από τα δίκτυα. Μάλιστα αναρωτήθηκε «αν έχει νόημα να μιλάμε για ΑΠΕ». «Το pipeline των ΑΠΕ είναι τριπλάσιο από αυτό που μπορεί να αντέξει το δίκτυο. Επενδυτές υπάρχουν, πρόθεση για επενδύσεις υπάρχει, δίκτυα όμως δεν υπάρχουν. «Δεν γίνεται συζήτηση σε Ευρώπη και ΗΠΑ για το κορυφαίο αυτό πρόβλημα για την καινουργια δομή που πρέπει να έχουν τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής για να αντέξουν οι νέες μορφές ενέργειας», σχολίασε ο κ. Μανιάτης. Ακόμα, μίλησε για το πώς επιδρούν στα έργα οι τοπικές κοινωνίες, σχολιάζοντας πως «κανένας δεν θέλει αιολικό στο χωριό του». Τέλος, αναφέρθηκε στις τεχνολογίες που χρειαζόμαστε για να πάμε κοντά σε ένα net-zero σενάριο, οι οποίες τρέχουν. «Οι τεχνολογίες για την πράσινη ανάπτυξη δεν είναι μόνο αυτά που συζητάμε στην Ελλάδα. Είναι 551 εφαρμογές και η χώρα πρέπει να κάνει μία σωστή αξιολόγηση, ώστε να μην είναι μόνο εισαγωγέας ενέργειας στο μέλλον».
Το ζήτημα της ανθεκτικότητας των υποδομών στην Ελλάδα
Τέλος, αναφερόμενος στην Ελλάδα δήλωσε πως στην Ελλάδα συζητάμε για πράσινη μετάβαση όταν μετά τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές του καλοκαιριού θα έπρεπε να μιλάμε για την ανθεκτικότητα. Η συντήρηση και η προσαρμοστικότητα των υφιστάμενων υποδομών απαιτούν όπως σημείωσε ο κ. Μανιάτης τα ίδια κονδύλια με την πράσινη μετάβαση. «Αλλά οι κυβερνήσεις δεν τα δίνουν». Σε δεύτερο επίπεδο δήλωσε πως είναι εκτός συζήτησης το να λέμε ότι το φυσικό αέριο θα πεθάνει, ιδίως όταν μεγάλοι όμιλοι επενδύουν σε αυτό δισεκατομμύρια για τα επόμενα τουλάχιστον 30 χρόνια.
Οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας
Στο ζήτημα των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας που συνιστά πλέον τη νέα τάση λόγω της περίσσειας ηλεκτροπαραγωγής που καταγράφεται στη χώρα μας, αναφέρθηκε με τη σειρά του ο Πρόεδρος του ΣΠΕΦ, Δρ. Στέλιος Λουμάκης παρουσιάζοντας και σχετική του ανάλυση για το πρώτο 10μηνο του τρέχοντος έτους. Σημείωσε μάλιστα πως οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας συνιστούν μεν πολιτική εθνικής και ενεργειακής ανεξαρτησίας. Ωστόσο, οι οικονομικοί όροι με τους οποίους διεξάγονται διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη μεσομακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ωφέλεια των πολιτικών αυτών καθώς και των επενδύσεων.
Από τα ωριαία στοιχεία του ισοζυγίου των ηλεκτρικών διασυνδέσεων της χώρας μας με Ιταλία, Αλβανία, Β. Μακεδονία, Βουλγαρία και Τουρκία στο πρώτο 10μηνο του 2023 υπήρξαν 175 ημέρες εκ συνόλου 304 της περιόδου, που εμφανίστηκαν καθαρές συνολικά εξαγωγές σε 1,678 ώρες τους. Το άθροισμα των ωριαίων καθαρών εξαγωγών αυτών ανήλθε σε 962,125 MWh οι οποίες συνδυαζόμενες με την ισχύουσα κάθε ώρα Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (TEA ή MCP) και υπό την επιφύλαξη μικροδιαφοροποιήσεων στην τιμή ένεκα των ενδοημερήσιων αγορών αλλά και της εκκαθάρισης αποκλίσεων, ανάγονται σε αξία 94.7 εκατ. ευρώ, ήτοι μεσοσταθμική μοναδιαία τιμή πώλησης 98.4 ευρώ/MWh.
Ποια είναι η διέξοδος των ΑΠΕ
Την ανάγκη οι νέοι διαγωνισμοί που θα προκηρυχθούν για φωτοβολταϊκά με μπαταρίες να συνοδεύονται με διμερή συμβόλαια (PPAs) για ένα μέρος της παραγωγής τους υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, Αντώνης Κοντολέων στο συνέδριο του IENE. «Ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για την μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού προβλέπει να δίδεται πλεονέκτημα στους παραγωγούς που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για ταρίφες που υπογράφουν μέρος της δυναμικότητας τους σε PPAs». Τέλος, τόνισε ότι δεν υπάρχει επαρκές κίνητρο για το demand-response, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την βιομηχανία που, λόγω της φυσιογνωμίας κατανάλωσής της, μπορεί να αναδειχθεί σε ένα σημαντικό παίκτη στη κατηγορία αυτή, υποβοηθώντας σημαντικά την εξισορρόπηση του ηλεκτρικού συστήματος.
Ιωάννα Κωσταδήμα
