Αυξημένος κατά 50% σε σχέση με πέρυσι είναι ο όγκος των επενδύσεων σε ακίνητα στην Ελλάδα το 2023, αποδεικνύοντας έτσι ότι είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα, που μέχρι στιγμής φέτος, σημειώνει θετικές επιδόσεις. Την ώρα που οι επενδύσεις σε ακίνητα στην υπόλοιπη Ευρώπη φαίνεται να καταγράφουν μείωση της τάξεως του 50% σε ετήσια βάση. Το 2024, ωστόσο, η επενδυτική δραστηριότητα αναμένεται να σημειώσει μία μέτρια ανάκαμψη κατά 20%, με τις συναλλαγές σε όλη την Ευρώπη να ανέρχονται περίπου στα 175 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα τη Savills, η Ελλάδα σε αντίθεση με την υπόλοιπη ευρωπαϊκή αγορά βρίσκεται σε καλύτερο σημείο. Μπορεί οι απανωτές αυξήσεις των επιτοκίων να έχουν «φρενάρει» τον αριθμό των συναλλαγών σε σχέση με το 2022, ωστόσο το μέγεθός τους μέχρι στιγμής είναι αισθητά μεγαλύτερο σε σχέση με πέρυσι, καθώς η αγορά φαίνεται να είναι πιο ανθεκτική. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας και του γεγονότος πως δημιουργείται μεγαλύτερο απόθεμα ποιοτικών οικιστικών και εμπορικών ακινήτων, που κατά το παρελθόν δεν υπήρχε, ενώ βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης μεγάλα deals. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μεγάλης συμφωνίας που αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο διάστημα, όπως αναφέρει και η έρευνα της Savills, είναι το Project Skyline, κυρίως χάρη στη μεγάλη μεταφορά χαρτοφυλακίου ακινήτων, αξίας 438 εκατ. ευρώ.
Μια διαφορετική εικόνα, ωστόσο, παρατηρείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς οι αβέβαιες οικονομικές προοπτικές, τα αυξημένα επιτόκια και το «θολό τοπίο» σχετικά με την τιμολόγηση των ακινήτων, δεν βοήθησε την επενδυτική δραστηριότητα να ανακάμψει, όπως αναμενόταν στο γ΄τρίμηνο του έτους. Ο όγκος των ολοκληρωμένων συναλλαγών μειώθηκε κατά 57% το τρίτο τρίμηνο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και σύμφωνα με την έκθεση ήταν η «ασθενέστερη δραστηριότητα από το 2010». Το μέγεθος μάλιστα των επενδύσεων στο πρώτο εξάμηνο του 2023 που ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ αποτελούσαν μόνο το 3%. Αντίθετα, οι μικρότερες σε όγκο συμφωνίες που απαιτούν λιγότερο δανεισμό φαίνεται ότι κέρδισαν έδαφος στην ΕΕ.
Υπήρξαν ακόμη ορισμένοι τομείς σχετικά ανθεκτικοί σε σχέση με τους υπόλοιπους εν μέσω γενικευμένης επιβράδυνσης για τα deals στην αγορά εμπορικών ακινήτων της Ευρώπης. Οι πωλήσεις αποθηκών και κατοικιών για ηλικιωμένους τους πρώτους εννέα μήνες του 2023 κυμαίνονταν γύρω από τους μέσους όγκους που καταγράφηκαν στα προ πανδημίας επίπεδα του 2015-2019. Τα ξενοδοχεία ήταν ο κλάδος των ακινήτων που επλήγησαν λιγότερο, σημειώνοντας πτώση μόλις 11% στο εξεταζόμενο διάστημα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, μετά από τις αξιοσημείωτες συναλλαγές στη γαλλική, την πορτογαλική και την ισπανική αγορά, καθώς τα ταξίδια αναψυχής ανέκαμψαν.
Στην περίπτωση της Ελλάδας ωστόσο ο όγκος των επενδύσεων στα ξενοδοχεία ήταν εξαιρετικά αυξημένος, ενώ το επόμενο διάστημα πολλά ξένα brands θα έρθουν στη χώρα, καθώς ψάχνουν ήδη τόσο το κατάλληλο ακίνητο, όσο και τον κατάλληλο επενδυτή και προχωρούν σε management contracts ή franchise agreements, ενώ το τελευταίο διάστημα δέχονται να προχωρήσουν και σε μισθωτικές συμφωνίες.
Στον τομέα των γραφείων στην Ευρώπη δεν υπήρξε αλλαγή, καθώς η μετά τον Covid στροφή στην υβριδική εργασία συνεχίζει να επιβαρύνει το επενδυτικό κλίμα. Το τρίτο τρίμηνο μάλιστα σημειώθηκε ιστορικό χαμηλό όσον αφορά τον αριθμό των κτίριων γραφείων που πωλήθηκαν. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου οι γραφειακοί χώροι αποτελούν από τις πρώτες επιλογές των επενδυτών.
Ακόμη, το ενδιαφέρον των ευρωπαίων επενδυτών τους επόμενους 12 μήνες αναμένεται να στραφεί στα logistics. Συγκεκριμένα, τα logistics εξακολουθούν να αποτελούν πόλο έλξης για τους επενδυτές σε Ελλάδα και Ευρώπη. Στην ελληνική αγορά έχουν εκρηκτική ζήτηση, ωστόσο απαιτείται η αναβάθμιση των υποδομών. Ο συγκεκριμένος κλάδος στην Ελλάδα έχει αποκτήσει επενδυτικό ενδιαφέρον μόλις τα τελευταία 10 χρόνια, με επενδύσεις 700 εκατομμυρίων ευρώ να έχουν γίνει από το 2017 και πολλές να πραγματοποιούνται την περίοδο του κορονοϊού.
Στην Ευρώπη τα στοιχεία από την πρόσφατη απογραφή των logistics αποκαλύπτουν ότι οι αποδόσεις τους παρέμειναν ως επί το πλείστον σταθερές, παρουσιάζοντας μια μικρή ανοδική τάση σε ορισμένες τοποθεσίες. Κατά μέσο όρο, η απόδοση των ευρωπαϊκών prime logistics ανέρχεται στο 4,90% το τρίτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με 4,85% το δεύτερο τρίμηνο. Μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2023, αναμένουμε ότι η μέση απόδοση των logistics θα κυμανθεί από 4,90% έως 5%.
Μαρία Καλούδη
