Συναγερμό έχει σημάνει στους κόλπους της βιομηχανίας το αιφνιδιαστικό μπλοκάρισμα έργων ΑΠΕ, με τα οποία έχουν υπογράψει μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs) μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, λόγω έλλειψης ηλεκτρικού χώρου. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης έχει γίνει ήδη αποδέκτης έγγραφων διαμαρτυριών από πλευράς της βιομηχανίας, ενώ την ερχόμενη Δευτέρα (30 Οκτωβρίου) θα υποδεχθεί στο γραφείο του την επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ η οποία θα θέσει στον υπουργό συνολικότερα το ζήτημα του ενεργειακού κόστους, που επανέρχεται επιτακτικά μετά και τις εξελίξεις στο πολεμικό μέτωπο της Μέσης Ανατολής.
Η σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων με παραγωγούς ΑΠΕ (RES PPA) είναι η μόνη ουσιαστικά βιώσιμη λύση που δίνει τη δυνατότητα στις ενεργοβόρες βιομηχανίες της χώρας να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο από τις απότομες μεταβολές και τις μη ανταγωνιστικές τιμές της εγχώριας χονδρεμπορικής αγοράς.
Τον Αύγουστο του 2022 η πρώην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αναγνωρίζοντας την ανάγκη διεξόδου της ενεργοβόρου βιομηχανίας από τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς, στην υπουργική απόφαση για την προτεραιοποίηση των έργων ΑΠΕ κατοχύρωσε προτεραιότητα σε έργα που θα υπογράψουν συμβάσεις με τη βιομηχανία συνολικής ισχύος 1.500 MW, που στη συνέχεια λόγω υψηλής ζήτησης τα ανέβασε στα 4.000 MW.
Τα PPAs με τη βιομηχανία εντάχθησαν στην κατηγορία Β σε σχέση με την προτεραιότητα σύνδεσής τους με το δίκτυο, πίσω από την κατηγορία Α που συμπεριέλαβε μεγάλα έργα, στρατηγικές επενδύσεις, έργα κοντά στα σύνορα κ.ά., συνολικής ισχύος 6.000 MW.
O ΑΔΜΗΕ έχει σχεδόν ολοκληρώσει την έκδοση όρων σύνδεσης για την Α κατηγορία και τον Οκτώβριο αναμενόταν να προχωρήσει στις αξιολογήσεις για την έκδοση όρων σύνδεσης έργων της Β κατηγορίας. Στο μεταξύ όμως διαπιστώθηκε ότι ο ηλεκτρικός χώρος δεν επαρκεί, τα δίκτυα δηλαδή δεν έχουν περιθώρια για τη μεταφορά επιπλέον ενέργειας από ΑΠΕ.
Το πρόβλημα της δυναμικότητας των δικτύων, αν και ο ΑΔΜΗΕ το επισημαίνει συνεχώς τουλάχιστον εδώ και 1,5 χρόνο, «έσκασε» στα χέρια του νέου υπουργού κ. Σκυλακάκη, που αναζητάει τρόπους για να δημιουργήσει ηλεκτρικό χώρο. Το βασικό σενάριο που εξετάζει είναι η προσθήκη μπαταριών στα νέα φωτοβολταϊκά, κάτι που όμως ανατρέπει τα PPAs της βιομηχανίας, αφού ανεβάζει το κόστος των έργων και ακυρώνει στην πράξη και τη δέσμευση για προτεραιότητα σε έργα συνολικής ισχύος 4.000 MW. Ενα βασικό εργαλείο για τη μείωση του ενεργειακού κόστους χάνεται πριν καλά καλά προλάβει να το αξιοποιήσει και εύλογα κάποιοι αναρωτιούνται γιατί αφού το πρόβλημα του ηλεκτρικού χώρου ήταν γνωστό, δόθηκαν όροι σύνδεσης στα έργα της Α κατηγορίας. Σε απόγνωση βρίσκονται και οι παραγωγοί ΑΠΕ που έχουν υπογράψει PPAs με τη βιομηχανία, με βασικότερο τη ΔΕΗ.
Το ζήτημα αναμένεται να τεθεί κατά προτεραιότητα από την επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ, η οποία θα συμπεριλάβει στην ατζέντα της στη συνάντηση με τον υπουργό και μια σειρά από άλλα εργαλεία που προβλέπουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί και αξιοποιούν ήδη άλλες χώρες για τις βιομηχανίες τους. Μεταξύ αυτών είναι το εργαλείο της αντιστάθμισης ισχύος, το οποίο καλύπτει μέρος του κόστους που πληρώνουν ενεργοβόρες βιομηχανίες για ρύπους. Η επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ θα ζητήσει αύξηση του ποσοστού που κατευθύνεται σήμερα στην αντιστάθμιση από τα έσοδα δημοπρασιών ρύπων στο 17% από 11%, αφού οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις δίνουν τη δυνατότητα στα κράτη- μέλη για ποσοστό έως και 24%.
Το δεύτερο εργαλείο για το οποίο η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει δεσμευθεί και ενώ ο σχετικός μηχανισμός έχει πάρει προέγκριση από την Κομισιόν, αλλά δεν έχει αποσταλεί ακόμη επίσημη κοινοποίηση, είναι η επιδότηση με 50 ευρώ/MWh για το 2023 και αρχής γενομένης από τον Απρίλιο σε βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σε μια σειρά από κλάδους που θεωρούνται εκτεθειμένες στον ανταγωνισμό, όπως οι χαλυβουργίες, οι βιομηχανίες αλουμινίου, οι υαλουργίες, κ.λπ. Οι σχετικοί πόροι υπολογίζονται σε 100 εκατ. ευρώ και θα προέλθουν από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Η επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ αναμένεται να ζητήσει επίσης από τον υπουργό να τεθεί ως προϋπόθεση για τα νέα έργα ΑΠΕ, ένα μέρος της ισχύος να καταλήγει απευθείας στη βιομηχανία, κατά το μοντέλο που εφαρμόζει η Ισπανία και προβλέπει η ευρωπαϊκή οδηγία. Επιπλέον στο πλαίσιο και των πρόσφατων αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα ζητήσει αυτόνομο μηχανισμό αποζημίωσης ισχύος για τις βιομηχανίες που έχουν τη δυνατότητα διακοπτόμενου φορτίου. Θα ζητήσει, τέλος, να ανοίξει διαδικασία και για μακροχρόνια δέσμευση δυναμικότητας των διασυνδέσεων με τις γειτονικές αγορές, από το ένα έτος που ισχύει σήμερα.
Χρύσα Λιάγγου
