Θετικές είναι οι πρώτες αντιδράσεις της αγοράς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την Τρίτη στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας με σκοπό την ευρύτερη ρύθμιση του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας η οποία, μεταξύ άλλων, φέρνει και αλλαγές στο μοντέλο αποζημίωσης των μονάδων ΑΠΕ. Η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Συμβούλιο έθεσε το πλαίσιο της συμφωνίας σημειώνοντας πως μέσω σκοπός της νέας νομοθεσίας είναι να αποσυνδεθούν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου μέσω εργαλείων όπως τα PPAs και τα CfDs.
Όπως σημείωσε ο κ. Στέλιος Ψωμάς, εξειδικευμένος σύμβουλος του Σ.Ε.Φ (Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών) στο powergame.gr, η συμφωνία είναι μία θετική εξέλιξη, αλλά «αναμένουμε τις λεπτομέρειες του σχεδίου για να προχωρήσουμε σε περαιτέρω εκτιμήσεις». Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και τα στελέχη της αγοράς των αιολικών που αναφέρουν πως είναι καλή η κεντρική ιδέα με τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς (CfD) ως μοντέλου αποζημίωσης των ΑΠΕ, όμως υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να αποσαφηνιστούν. Όσον αφορά τα PPAs – αν και είναι νωρίς – εκτίμησαν ότι η αγορά των αιολικών θα έχει οφέλη.
Τα CfD θα εφαρμόζονται σε επενδύσεις για νέα ηλεκτροπαραγωγή στις πράσινες τεχνολογίες των φωτοβολταϊκών, αιολικών, γεωθερμικών, υδροηλεκτρικών και πυρηνικών. Μέσω των αμφίδρομων CfD, οι επενδύσεις σε νέες μονάδες ΑΠΕ υλοποιούνται αφού συμφωνηθεί μια συγκεκριμένη τιμή διάθεσης της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται. Στη συνέχεια οι κυβερνήσεις ή οι δημόσιοι φορείς, καλύπτουν τη διαφορά όταν η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας είναι χαμηλότερη στην αγορά χονδρικής, ενώ ζητούν από τον παραγωγό να επιστρέψει το υπερβάλλον ποσό όταν η τιμή στη χονδρική αγορά είναι υψηλότερη από τη συμφωνηθείσα τιμή, προκειμένου να αποφευχθούν τα υπερβολικά απροσδόκητα κέρδη.
Ο μηχανισμός υποτίθεται ότι εγγυάται στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας τη σταθερότητα των τιμών και αποτρέπει τα υπερβολικά έκτακτα κέρδη. Σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι κανόνες για τα CfD θα εφαρμοστούν μετά από μεταβατική περίοδο τριών ετών (πέντε για την περίπτωση των υπεράκτιων αιολικών που καλύπτουν δύο ή περισσότερες ζώνες προσφορών). Τα CfD θα εφαρμόζονται υποχρεωτικά όταν χρησιμοποιούνται δημόσιοι πόροι σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Ωστόσο, θα υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις. Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο πρόσθεσε περισσότερη ευελιξία στο πως τα κράτη θα μπορούν να διανέμουν τα έσοδα που θα παράγονται από τα συμβόλαια CfD. Μπορούν να τα διανέμουν στους καταναλωτές και επίσης να χρηματοδοτούν μηχανισμούς στήριξης των τιμών ή μείωσης του κόστους ρεύματος.
Τι λέει η αγορά
«Με μία πρώτη εκτίμηση και χωρίς ακόμα να έχουμε στα χέρια μας τις λεπτομέρειες του σχεδίου φαίνεται πως όλα τα νέα φωτοβολταϊκά θα συνάπτονται με αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς. Αυτό είναι μία θετική εξέλιξη, διότι θα υπάρξει μία σταθερότητα στις επενδύσεις. Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι ποιες θα είναι οι απόλυτες τιμές», αναφέρει ο κ. Ψωμάς. «Από τα πρώτα στοιχεία που έχουμε φαίνεται ότι αυτή η αλλαγή γίνεται για να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ασφάλειας στους επενδυτές, αναφορικά με το κομμάτι της χρηματοδότησης», συμπλήρωσε.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε τρεις θεωρητικούς τρόπους υποστήριξης των ΑΠΕ. Είτε ο παραγωγός κάνει συμβόλαια επί της διαφοράς (CfDs, δηλαδή σταθερές τιμές με μικρότερο ρίσκο), είτε απευθύνεται στο χρηματιστήριο (μεγάλη διακύμανση τιμών και άρα ρίσκο), είτε συνάπτει συμφωνίες με διμερή συμβόλαια (PPAs). Όσο μεγαλώνει το ρίσκο της επένδυσης, μεγαλώνει και ο προβληματισμός γύρω από τη χρηματοδότηση του έργου. Στην περίπτωση όμως που τα συμβόλαια συνάπτονται και με κρατικούς φορείς τότε η χρηματοδότηση προχωρά πιο εύκολα».
Ωστόσο, «αν όλοι οι παραγωγοί πάνε με μία σταθερή τιμή για να συνάψουν συμβόλαια CfD, τη διαφορά που θα προκύψει θα την πληρώσουν οι καταναλωτές. Ο μηχανισμός υπάρχει και σήμερα, όπως και η συζήτηση για το πως θα συμπληρώνεται το ποσό όταν η τιμή της αγοράς είναι χαμηλότερη από την τιμή που έχει συμφωνηθεί το CfD. Γι’ αυτό και ήταν πολιτική επιλογή η μη εφαρμογή του μοντέλου επί χρόνια. Από τη στιγμή που έχει έλλειμμα ο ειδικός λογαριασμός, αυξάνεται το ΕΤΜΕΑΡ» (σ.σ. το πράσινο τέλος στήριξης των ΑΠΕ που πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού), αναφέρει ο κ. Ψωμάς. «Πάντως, το όλο πλαίσιο όπως πάει να διαμορφωθεί έρχεται εν μέρει σε αντίθεση με την έννοια των ελεύθερων αγορών. Στο τέλος κάποιος θα κληθεί να πληρώσει τον λογαριασμό», τονίζει.
Τα PPAs
Την ίδια ώρα, συμφωνήθηκε σε επίπεδο ευρωπαϊκής Ένωσης ότι τα κράτη-μέλη θα στηρίξουν ακόμα περισσότερο τα διμερή συμβόλαια (PPAs) απομακρύνοντας τα εμπόδια και τις δυσανάλογες ή μεροληπτικές διαδικασίες ή επιβαρύνσεις. Τα σχετικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων σχήματα ενίσχυσης με κρατική στήριξη σε τιμές αγοράς, ιδιωτικές εγγυήσεις ή κοινή ζήτηση για διμερή συμβόλαια.
Σύμφωνα με τα όσα τόνισαν στελέχη της αγοράς αιολικών στο powergame.gr το βασικό είναι ότι γίνεται μία προσπάθεια να διαχωριστεί η αγορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) από τη χονδρική αγορά ενέργειας. «Είναι παράλογο τώρα που οι ΑΠΕ αυξάνονται και διεισδύουν ολοένα και περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα να επηρεάζονται αρνητικά από τις απότομες διακυμάνσεις της αγοράς και την αύξηση των τιμών», τονίζουν. Ταυτόχρονα, διατυπώνουν την αισιόδοξη άποψη «ότι τώρα που θα δημιουργηθεί αυτό το πεδίο γύρω από τα PPAs θα αποκαλυφθεί αναφανδόν η αξία των αιολικών έργων. Τα αιολικά έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα της παραγωγής ενέργειας όλο το 24ωρο. Αυτό θα οδηγήσει και στη συγκράτηση των τιμών των αιολικών που είναι a priori πιο ακριβά από τα φωτοβολταϊκα», αφενός λόγω τεχνολογίας και αφετέρου λόγω αξίας.
Η τοποθέτηση της SolarPower Europe
Η SolarPower Europe εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ευνοϊκή μεταχείριση γύρω από τα CfD. «Το τελικό κείμενο πρέπει να καταστήσει απολύτως σαφές ότι οι CfD πρέπει να παραμείνουν εθελοντικές, ανταγωνιστικές και να εφαρμόζονται μόνο σε νέες επενδύσεις», απαίτησε ο σύμβουλος πολιτικής της SolarPower Europe, Arthur Daemers. Ωστόσο, διαφώνησε όσον αφορά το κομμάτι των μηχανισμών επάρκειας Ισχύος. Οι εν λόγω μηχανισμοί είναι μέτρα στήριξης που μπορούν να εισαγάγουν τα κράτη μέλη για να αμείβουν τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εγγυηθούν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια. Το Συμβούλιο συμφώνησε να αφαιρέσει τον προσωρινό χαρακτήρα τέτοιων μέτρων. Η SolarPower Europe επέκρινε αυτό το μέρος της συμφωνίας, υποστηρίζοντας ότι θα έδινε free pass» στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα. «Ελπίζουμε ότι το τελικό κείμενο θα απονείμει καλύτερα σήματα στις καθαρές επιλογές ευελιξίας, οι οποίες πρέπει να συμβαδίζουν με την ηλεκτροδότηση από ανανεώσιμες πηγές».
