Εν μέσω της σύγχυσης που έχει δημιουργηθεί με τα νέα τιμολόγια στο ηλεκτρικό ρεύμα, που θα ισχύσουν από αρχές του νέου έτους, στελέχη της αγοράς επισημαίνουν πως το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) πρέπει να επικεντρωθεί σε ένα νέο μοντέλο επιδοτήσεων, ώστε να στηριχθούν οι ενεργειακοί καταναλωτές και να περιοριστεί το δημοσιονομικό κόστος. «Οι φόρμουλες και οι μαθηματικοί τύποι διαμόρφωσης των τιμολογίων στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι προτιμότερο να ρυθμίζονται από τους ίδιους τους παρόχους, υπό την αυστηρή εποπτεία της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ)», επισημαίνουν. Την άποψη αυτήν συμμερίζεται και ο Θανάσης Γκίκας, ιδρυτής και διαχειριστής του διαδικτυακού τόπου σύγκρισης τιμών allazorevma.gr.
«Οι καταναλωτές πρέπει να είναι ψύχραιμοι, διότι οποιαδήποτε μέτρα κι αν ληφθούν τελικά από την κυβέρνηση όσον αφορά τα τιμολόγια, δεν χτυπούν στη ρίζα το ζήτημα του ενεργειακού κόστους. Το πόσο θα κοστίζει τελικά το ηλεκτρικό ρεύμα στον τελικό καταναλωτή δεν εξαρτάται από τα τιμολόγια, αλλά από την επιδότηση», τονίζει ο κ. Γκίκας στο powergame.gr. Όπως και να σχεδιαστούν οι φόρμουλες των τιμολογίων, αν το κόστος του ηλεκτρισμού ανέβει, αυτό θα έχει αντίκτυπο στα τιμολόγια της λιανικής. Επί της ουσίας το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, που επηρεάζεται και διαμορφώνεται και με βάση τις διεθνείς αγορές, θα περάσει και στην τελική τιμή του ρεύματος. Το σημαντικό -σύμφωνα με τον κ. Γκίκα- είναι να δούμε τι αντανακλαστικά θα επιδείξει η κυβέρνηση σε περίπτωση που η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος πάρει την ανιούσα. «Μόνο οι επιδοτήσεις θα λειτουργήσουν ως αντίβαρο σε αυτήν την κατάσταση».
Όσον αφορά τις ρήτρες αναπροσαρμογής, θεωρεί πως έχει δημιουργηθεί μία «δημαγωγία».
«Οι ρήτρες δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να μεταφέρουν το πραγματικό κόστος της ενέργειας στον τελικό καταναλωτή. Το πρόβλημα ήταν πως οι ίδιοι οι προμηθευτές προκάλεσαν τη σύγχυση γύρω από τις τιμές». «Η αλήθεια είναι ότι σχεδόν στο σύνολό τους οι καταναλωτές θα είναι σε μεταβλητό τιμολόγιο από την 1η/1/24. Επίσης, αλήθεια είναι ότι στην πράξη μηδενίζεται το περιθώριο των παρόχων να διαφημίζουν τιμές των 5 λεπτών την κιλοβατώρα, αποσιωπώντας το ότι οι συμβάσεις προβλέπουν πρόσθετη χρέωση από ρήτρα αναπροσαρμογής 15 λεπτών», αναφέρει ο κ. Γκίκας. «Οι ρήτρες δεν καταργούνται, αλλά ενσωματώνονται στην τιμή», ανέφερε. Ο ίδιος προσθέτει πως «το πιο γενναιόδωρο κράτος όσον αφορά τις επιδοτήσεις ήταν η Ελλάδα και αυτό μας κράτησε εκεί που μας κράτησε». Μάλιστα, σημειώνει πως από τον Αύγουστο και μετά οι συνθήκες ανταγωνισμού είναι καλύτερες, αφού οι ρήτρες δεν καταργήθηκαν, αλλά ενσωματώθηκαν στην τιμή.
Πολλά στελέχη της αγοράς, όπως και ο ιδρυτής του allazorevma.gr, τονίζουν πως η μεγάλη αύξηση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος δεν θα έρθει από τις ανταγωνιστικές χρεώσεις, αλλά από τις λεγόμενες ρυθμιζόμενες χρεώσεις, οι οποίες έχουν ήδη αυξηθεί τους τελευταίους μήνες και θα αυξηθούν περαιτέρω, λόγω των μεγάλων αναγκών σε επενδύσεις για τα νέα δίκτυα, ώστε να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες της αγοράς και την ανάπτυξη της «πράσινης» ενέργειας.
Στην αγορά εδώ και αρκετούς μήνες υποστηρίζουν πως τα τιμολόγια δεν θα έπρεπε να σχεδιάζονται στα υπουργεία. Οι πλέον επιθετικοί μεταξύ των προμηθευτών υποστηρίζουν πως το σχέδιο του ΥΠΕΝ δεν αφήνει την αγορά να λειτουργήσει ελεύθερα και δημιουργείται μια «υπερρύθμιση». Ειδικά αν τελικά εφαρμοστεί ευρέως το τιμολόγιο που προωθεί η ηγεσία του ΥΠΕΝ, με προαναγγελία τιμής (ex-ante) από τον προηγούμενο μήνα και μαθηματική φόρμουλα, με νομοθετική ρύθμιση.
Όσοι παρακολουθούν την υπόθεση εκτιμούν πως μια τέτοια ρύθμιση θα αλλάξει όλο το παιχνίδι της καταναλωτικής βάσης στην εγχώρια λιανική. Οι περισσότερες συμβάσεις σταθερής χρέωσης, στις οποίες είχαν συμφωνήσει οι καταναλωτές στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, αναμένεται να λήξουν στο τέλος του χρόνου. Αν αυτό το τιμολόγιο αποτελέσει προεπιλογή για τη συγκεκριμένη κατηγορία πελατών, τότε από την 1η Ιανουαρίου θα μεταβούν σε αυτό, εκτός κι αν διαλέξουν νωρίτερα κάποια άλλου είδους σύμβαση, από αυτές που θα προσφέρει ο πάροχος. Ετσι, οι πολιτικές των εταιρειών μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, την ώρα που βγαίνουμε δειλά-δειλά από το καθεστώς της ενεργειακής κρίσης.
Το σχέδιο του ΥΠΕΝ δεν ακολουθεί απόλυτα τη γραμμή της ΡΑΑΕΥ. Το σχέδιο της ΡΑΑΕΥ περιλαμβάνει μπλε (σταθερά τιμολόγια), πράσινα (τρεις κατηγορίες) και πορτοκαλί τιμολόγια (προϊόντα δυναμικής τιμολόγησης), προβλέποντας πως με τη λήξη των έκτακτων μέτρων στο τέλος του έτους επανέρχονται οι συμβάσεις στα επίπεδα προ κρίσης. Οι πάροχοι οφείλουν να ενημερώσουν τους καταναλωτές έως την 1η Νοεμβρίου για τις νέες κατηγορίες τιμολογίων και, εφόσον υπάρχουν αλλαγές στη σύμβαση, να στείλουν τους νέους όρους. Ο πελάτης από την πλευρά του οφείλει να απαντήσει εντός 30 ημερών αν αποδέχεται το νέο τιμολόγιο. Αν δεν απαντήσει, θα κρίνεται ότι συναινεί. Σε περίπτωση όμως που δεν συμφωνεί, είναι υποχρεωμένος να επιλέξει άλλον πάροχο για σύναψη νέας σύμβασης. Ωστόσο, ο κ. Γκίκας, όπως και άνθρωποι της αγοράς που αντιδρούν, πιστεύουν ότι το ΥΠΕΝ νομοθετεί έχοντας κυρίως στο μυαλό του τον κυρίαρχο πάροχο, τη ΔΕΗ.
Σύμφωνα με τον κ. Γκίκα, η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αναμένεται να αυξηθεί. «Ήδη το ρεύμα στη λιανική πωλείται 40% ακριβότερα σε σχέση με τα προ ενεργειακής κρίσης επίπεδα. Δεν μπορούμε βέβαια να γνωρίζουμε τι μέλλει γενέσθαι». Ο ίδιος επισημαίνει ως μείζον πρόβλημα το ενεργειακό κόστος, ενώ τονίζει πως η συζήτηση γύρω από τα τιμολόγια δεν θα μας δώσει τη λύση αν έρθουν «έκτακτες συνθήκες». «Οι πειραματισμοί της κυβέρνησης με τα τιμολόγια δεν λύνουν το πρόβλημα, αυτό που πρέπει να δουν είναι πώς και από πού θα βρεθούν λεφτά για επιδοτήσεις, όπως έγινε πέρυσι, που είτε κάποιος συμφωνούσε, είτε διαφωνούσε, έγινε με έναν τρόπο πρακτικό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σταματά από του χρόνου τις επιδοτήσεις, άρα χρειαζόμαστε νέα εργαλεία», δηλώνει ο κ. Γκίκας.
Ιωάννα Κωσταδήμα
