Από τη Γερμανία μέχρι την Αυστραλία και τις σκανδιναβικές χώρες, Σουηδία και Φινλανδία, η βιομηχανία της οικοδομής γνωρίζει ασυνήθη κρίση κυρίως εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων, της ακρίβειας και της συνεπακόλουθης δυσπραγίας. Εργολάβοι και κατασκευαστικές οδηγούνται σε πτώχευση μετά την εκτόξευση του κόστους της κατασκευής και την πτώση της ζήτησης, με ηχηρότερη περίπτωση ίσως τον όμιλο Gersh στη Γερμανία. Ο εν λόγω όμιλος κήρυξε πτώχευση προ εβδομάδων ενώ έχει υπό κατασκευήν έργα αξίας 4 δισ. ευρώ. Ανάμεσά τους, στη Νυρεμβέργη, το κτίριο της εταιρείας Quelle, η οποία υπήρξε σύμβολο του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματος της Γερμανίας, με τα εγκαίνιά του να έχουν προγραμματισθεί για το 2024 και τώρα να αναβάλλονται άγνωστο για πότε.
Η Gersh δεν είναι η μοναδική εργολαβική εταιρεία που καταρρέει στη Γερμανία, αφού βρίσκεται στις προκαταρκτικές διαδικασίες για την κήρυξη πτώχευσης και η κατασκευαστική Euroboden του Μονάχου. Εχει, άλλωστε, προηγηθεί, τον Αύγουστο, η κατάρρευση του ομίλου Project Immobilien και των εταιρειών που έχουν αναλάβει πολλά έργα του και τα οποία μεταβιβάζονται τώρα σε άλλους εργολάβους. Μιλώντας στο Bloomberg για το θέμα, η Μάρλις Ράσκε, υπεύθυνη αναδιαρθρώσεων και πτωχεύσεων στη νομική εταιρεία Noerr, επισημαίνει πως «οι εργολάβοι αγωνίζονται να τα καταφέρουν καθώς έχει αυξηθεί το κόστος των κατασκευών, τα επιτόκια είναι σε υψηλά επίπεδα και οι τιμές έχουν υποχωρήσει». Οπως τονίζει η ίδια, έχει ήδη καταγραφεί σημαντικός αριθμός πτωχεύσεων τις τελευταίες εβδομάδες «και περιμένουμε κι άλλες».
Η κατάσταση είναι λίγο ώς πολύ ίδια σε όλον τον κόσμο. Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, η κατασκευαστική Porter Davis είναι μία από τις πολλές που οδηγήθηκαν στην πτώχευση και στην εκκαθάριση μέσα στο έτος λόγω ακριβώς της αύξησης του κόστους και της πτώσης της ζήτησης. Στη Σουηδία, άλλωστε, όπου γενικότερα οι πτωχεύσεις εκτοξεύθηκαν στα ύψη φέτος, φτάνοντας τις 5.500 από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο, το υψηλότερο ποσοστό πτωχεύσεων ανάμεσα σε όλους τους τομείς της οικονομίας αντιπροσωπεύει ο κατασκευαστικός κλάδος. Περισσότερες από 1.000 σουηδικές κατασκευαστικές και μικρές εργολαβικές εταιρείες έχουν κηρύξει πτώχευση μέχρι και τον Αύγουστο, που ισοδυναμεί με αύξηση 35% στον κλάδο στο σύνολο του έτους. Ειδικότερα, δε, μέσα στον Αύγουστο οι πτωχεύσεις κατασκευαστικών σημείωσαν αύξηση 48%. Η κρίση άρχισε μετά την απόφαση της κεντρικής τράπεζας, Riksbank, να αυξήσει τα επιτόκια στο 3,75% ύστερα από 7 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων τα διατήρησε σε μηδενικά ή και σε αρνητικά επίπεδα. Σε ό,τι αφορά τη Φινλανδία, γνωστή ένωση κατασκευαστικών εκτιμά πως ο αριθμός των νέων οικοδομών ενδέχεται να υποχωρήσει μέσα στο έτος στα χαμηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όλα αυτά σκιαγραφούν μια εκ θεμελίων μεταβολή των συνθηκών καθώς ύστερα από χρόνια χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων, στη διάρκεια των οποίων έρρεαν τα κεφάλαια των επενδυτών στα ακίνητα, τα πάντα λειτουργούν σήμερα εις βάρος των κατασκευαστικών. Σύμφωνα με την εταιρεία ακινήτων Savills, στη Γερμανία, οι αγοραπωλησίες ακινήτων για γραφεία βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων σχεδόν δέκα ετών. Μια μεγάλη εταιρεία ακινήτων, η Vonovia, προειδοποίησε κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ότι όσες νέες κατασκευές είναι σε εξέλιξη είναι «μετά βίας βιώσιμες». Οπως υπογραμμίζει ο Χένινγκ Κοχ, επικεφαλής της Commerz Real, της μεγαλύτερης επενδυτικής της Γερμανίας που τοποθετείται σε ακίνητα, «η ταχύτητα της διόρθωσης είναι εκπληκτική». Ο ίδιος εξηγεί πως η πτώση στη γερμανική αγορά ακινήτων άρχισε πριν από ενάμιση χρόνο και τους τελευταίους 2-3 μήνες βλέπουμε να πτωχεύουν όλο και περισσότερες εργολαβικές».
Οι κατασκευαστικές είναι ο πλέον αδύναμος κρίκος στην αγορά ακινήτων λόγω της πτώσης των τιμών των ακινήτων, που καθιστά επισφαλή τα έργα τους. Καθώς αυξάνονται τα επιτόκια, οι επενδυτές απαιτούν όλο και μεγαλύτερες αποδόσεις, που με τη σειρά τους οδηγούν σε πτώση τις τιμές που θα καταβάλουν για ένα ολοκληρωμένο κτίριο. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, εκτοξεύεται το κόστος της κατασκευής και οι εργολάβοι αναγκάζονται να επενδύσουν όλο και περισσότερα χρήματα σε απρόβλεπτα έξοδα.
Υψηλόβαθμο στέλεχος γερμανικής τράπεζας δηλώνει πως η τράπεζά του προσπαθεί να εμπεδώσει δεσμούς με ορισμένους από τους ισχυρότερους και μεγαλύτερους εργολάβους της χώρας, ώστε να μπορέσει να τους επιστρατεύσει για να αναλάβουν ένα έργο όταν αυτό «παγώσει» εξαιτίας πτώχευσης της κατασκευαστικής που το είχε αναλάβει. Τα μεγάλα και εντυπωσιακά έργα μπορούν να προσθέσουν μια πολιτική συνιστώσα στο πρόβλημα εάν παραμείνουν «παγωμένα» για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στη Νυρεμβέργη, ο δήμαρχος δηλώνει βέβαιος πως το κτίριο της Quelle θα ολοκληρωθεί, μιας και έχει ενθαρρυντικές τοποθετήσεις από πολλούς ιδιοκτήτες τμημάτων του.
