Σε μια περίοδο που έπρεπε να ξεκινούν ουσιαστικά τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και να ενεργοποιούνται συμβάσεις που έχουν υπογραφεί την τελευταία τριετία, οι τρεις από τις πέντε ισχυρές τεχνικές εταιρείες παρουσίασαν μείωση εσόδων από την κατασκευαστική δραστηριότητα στο πρώτο εξάμηνο!
Τα στοιχεία από τις λογιστικές καταστάσεις των πέντε ομίλων (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, Intrakat και Mytilineos) αποκαλύπτουν δύο δεδομένα, σύμφωνα με στελέχη του κλάδου: πρώτον, πως τα περισσότερα εργοτάξια δεν έχουν ενεργοποιηθεί και, δεύτερον, πως οι περισσότερες διοικήσεις των τεχνικών εταιρειών πρέπει να αρχίσουν να τρέχουν, ώστε να δημιουργήσουν σοβαρό μηχανισμό υλοποίησης του τεράστιου ανεκτέλεστου που συσσώρευσαν τα τελευταία χρόνια. Το συνολικό ανεκτέλεστο των πέντε μεγάλων εισηγμένων ομίλων ξεπερνά πλέον τα 16 δισ. ευρώ, όταν το 2019 ήταν λίγο υψηλότερο από τέσσερα δισ. ευρώ.
Από τις λογιστικές καταστάσεις του εξαμήνου προκύπτει, πάντως, πως για διαφορετικούς λόγους οι ΑΚΤΩΡ (ο κατασκευαστικός βραχίονας της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, που βρίσκεται σε διαδικασία μεταβίβασης στην Intrakat), ΑΒΑΞ και Mytilineos (ο τομέας έργων υποδομών και παραχωρήσεων) κατέγραψαν χαμηλότερα έσοδα από το περσινό εξάμηνο. Οι διοικήσεις αποδίδουν τις χαμηλές επιδόσεις, σε μια περίοδο που έπρεπε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, στις μεγάλες καθυστερήσεις στην εκκίνηση έργων που ανατέθηκαν πέρυσι. Ένα παράδειγμα; Το περίφημο «Flyover» της Θεσσαλονίκης, που ανατέθηκε πριν από έναν χρόνο σε ΑΒΑΞ και Mytilineos, αλλά δεν έχει ξεκινήσει, εν μέσω προβληματισμού για τις κυκλοφοριακές επιπτώσεις. Τώρα προσπαθούν να βρουν λύση στο υπουργείο Υποδομών και στις τοπικές Αρχές της Θεσσαλονίκης.
Οι κατασκευαστικοί βραχίονες των πέντε ισχυρών ομίλων του κλάδου είχαν στο πρώτο εξάμηνο του 2023 συνολικό κύκλο εργασιών 1,28 δισ. ευρώ, έναντι 1,1 δισ. ευρώ στο αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ενδεικτικό της προσπάθειας που πρέπει να καταβάλουν οι διοικήσεις των περισσότερων ομίλων είναι πως η ΤΕΡΝΑ πέτυχε στο φετινό εξάμηνο να προχωρήσει και να τιμολογήσει σχεδόν τον μισό (περίπου 636 εκατ. ευρώ) από τον συνολικό τζίρο του κλάδου! Μάλιστα, ο κατασκευαστικός βραχίονας του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ παρουσίασε και τη μεγαλύτερη αύξηση (51,37%) μεταξύ των ισχυρών, με δεύτερη την Intrakat, η οποία, επίσης, κατέγραψε σημαντική ενίσχυση των εσόδων κατά 38,9%. Η νέα διοίκηση της Intrakat κατάφερε τον τελευταίο χρόνο όχι μόνο να επαναφέρει την εταιρεία σε κερδοφόρα πορεία, αλλά και να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό παραγωγής έργων, κάτι που αποτυπώθηκε στο εξάμηνο.
Μπορεί η διοίκηση της ΑΒΑΞ να επισημαίνει, δικαίως, πως φέτος ο κατασκευαστικός τομέας κατέγραψε κέρδη 12 εκατ. ευρώ (από ζημίες 16,7 εκατ. στο περσινό εξάμηνο), αλλά δύο από τους πέντε ισχυρούς εργολάβους είχαν ζημίες από τις κατασκευές στο πρώτο εξάμηνο. Εξέλιξη που, σε πρώτη ανάγνωση, δείχνει πως χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια για το καλιμπράρισμα του παραγωγικού μηχανισμού των εταιρειών.
Βέβαια, οι διοικήσεις υποστηρίζουν πως πληρώνουν αμαρτίες παλαιότερων συμβάσεων, που είχαν κατακυρωθεί με υψηλές εκπτώσεις και στην ουσία κατέστησαν ζημιογόνες λόγω και των αυξήσεων στο κόστος υλικών. Καθώς ξεκινούν να υλοποιούνται τα νέα έργα, που ανατέθηκαν με πολύ μικρές εκπτώσεις, τόσο θα βελτιώνονται τα περιθώρια κέρδους, τονίζουν. Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, πως δεν θα έχουμε νέες εκπλήξεις με το κόστος των υλικών και θα αντιμετωπιστεί, έστω μερικώς, το πρόβλημα με την έλλειψη εργατικών χεριών που εκτοξεύει τις αμοιβές.
Ένας ενδιαφέρον δείκτης που χρησιμοποιούν οι αναλυτές είναι αυτός που δείχνει πόσα χρόνια θα χρειαστεί μια κατασκευαστική ώστε να υλοποιήσει το ανεκτέλεστο υπόλοιπο που διαθέτει με βάση τα έσοδα που κατάφερε να τιμολογήσει σε μια χρήση. Αν κάνουμε την ίδια άσκηση με βάση τα αποτελέσματα εξαμήνου (θα τα διπλασιάσουμε για να έχουμε μια χονδρική εκτίμηση του ετήσιου κύκλου εργασιών από τις κατασκευές), τότε διαπιστώνουμε πως στην περίπτωση των πέντε εισηγμένων θα απαιτηθούν από τέσσερα έως 17 (!) χρόνια για να κατασκευαστεί το ανεκτέλεστο, αν ο ετήσιος κύκλος εργασιών παραμείνει ο ίδιος.
Συνεπώς, κάποιες διοικήσεις δεν πρέπει απλώς να αυξήσουν σημαντικά τις παραγωγικές δυνατότητες του μηχανισμού υλοποίησης έργων ώστε να τηρήσουν τα χρονοδιαγράμματα. Πρέπει σχεδόν να τις διπλασιάσουν, με ό,τι σημαίνει αυτό σε επενδύσεις για νέο εξοπλισμό, στελέχη και εργατοτεχνίτες. Και κυρίως διοικητικό μηχανισμό που να υποστηρίζει αυτήν την εκτίναξη στην εκτέλεση έργων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πρόκληση του κλάδου, η οποία, όπως δείχνουν τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου, θα χρειαστεί μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να αντιμετωπιστεί.
Φώτης Κόλλιας
