Με έξι κατευθυντήριες γραμμές προς την αγορά και τους καταναλωτές επιδιώκει να επιταχύνει τη βιώσιμη ανάπτυξη ο ΙΕΑ. Στο επίκεντρο τίθενται οι αρχές της κυκλικής οικονομίας και η ενίσχυση της διακρατικής συνεργασίας γύρω από τα κρίσιμα ορυκτά και πλέον η πρόοδος θα παρακολουθείται στενά από τον οργανισμό με τακτικές συνεδριάσεις και ενημέρωση για την πρόοδο που σημειώνεται σε συγκεκριμένους τομείς.
Αυτό ήταν το συμπέρασμα από την Σύνοδο Κορυφής του ΙΕΑ για τα κρίσιμα ορυκτά και τις καθαρές πηγές ενέργειας που ολοκληρώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα και η βασική πολιτική περιστρέφεται γύρω από την διασφάλιση ασφαλών, βιώσιμων και αξιόπιστων προμηθειών κρίσιμων ορυκτών τα οποία χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών καθαρής ενέργειας, όπως ηλιακά πάνελ, ανεμογεννήτριες και μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Τα έξι «κλειδιά» για την βιωσιμότητα
Στην πρώτη γραμμή τίθεται η επιτάχυνση της προόδου στην διαφοροποίηση της προμήθειας ορυκτών. «Για να υποστηριχθούν οι φιλοδοξίες των χωρών για το κλίμα και την καθαρή ενέργεια, θα είναι απαραίτητο να αυξηθούν σημαντικά οι προμήθειες πολλών ορυκτών και μετάλλων. Η πρόοδος στη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού ήταν περιορισμένη τα τελευταία χρόνια», αναφέρει ο ΙΕΑ και στο πλαίσιο αυτό οι αντιπρόσωποι των χωρών συμφώνησαν στην ανάγκη να επιταχυνθεί η πρόοδος προς διαφοροποιημένες και βιώσιμες προμήθειες κρίσιμων ορυκτών.
Η δεύτερη παράμετρος είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας και της ανακύκλωσης. Οι συμμετέχοντες τόνισαν τη σημασία της αξιοποίησης του πλήρους δυναμικού της τεχνολογίας και της ανακύκλωσης για την άμβλυνση των πιθανών πιέσεων στην προσφορά. Η νέα τεχνολογία μπορεί να μειώσει τις απαιτήσεις ενέργειας και νερού στην εξόρυξη και την επεξεργασία, να βελτιστοποιήσει τις μεθόδους εξόρυξης, το σχεδιασμό προϊόντων και τις διαδικασίες στο τέλος του κύκλου ζωής τους για να βελτιώσει την αποδοτικότητα των πόρων. Προς αυτήν την κατεύθυνση, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας θα αναλάβει μια εις βάθος μελέτη για να εξετάσει αποτελεσματικές προσεγγίσεις για την ανακύκλωση που καλύπτουν όλες τις πιθανές πηγές όπως ηλεκτρονικά απόβλητα, σκραπ της βιομηχανίας, μπαταρίες στο τέλος του κύκλου ζωής τους, ανεμογεννήτριες και μαγνήτες.
Ο τρίτος άξονας είναι η προώθηση της διαφάνειας στις αγορές, ως απάντηση στις αυξανόμενες εκκλήσεις των καταναλωτών για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τους κινδύνους σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλλά και στη διαπίστωση ότι ορισμένες αγορές κρίσιμων ορυκτών χαρακτηρίζονται από περιορισμένη διαφάνεια τιμών που μπορεί να προκαλέσει αστάθεια και να εμποδίσει νέες επενδύσεις. Με βάση αυτήν την λογική, ο ΔΟΕ θα ενισχύσει τις ικανότητές του για παρακολούθηση της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων προσφοράς και ζήτησης, όπως απαιτείται στο σχέδιο πέντε σημείων της G7 για την ασφάλεια των κρίσιμων ορυκτών. Συμπληρωματικά σε αυτήν την δράση θα λειτουργήσει και η βελτίωση της διαθεσιμότητας αξιόπιστων πληροφοριών και για αυτό ο ΔΟΕ, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, θα επικεντρωθεί και στην διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο αυτή η εμπειρία μπορεί να επιτρέψει την κοινή χρήση δημοσίων δεδομένων γύρω από κρίσιμα ορυκτά.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, αποφασίστηκε η δημιουργία κινήτρων για βιώσιμες και υπεύθυνες πρακτικές. Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής τόνισαν τη σημασία της παροχής κινήτρων για βιώσιμη και υπεύθυνη παραγωγή κρίσιμων ορυκτών, όπως η επιβράβευση των προσπαθειών που σχετίζονται με το ESG και η επιτάχυνση των εγκρίσεων νέων εγκαταστάσεων χωρίς χαλάρωση των νομικών και κανονιστικών πλαισίων.
Τέλος, δεδομένου ότι η αύξηση της ζήτησης για κρίσιμα ορυκτά δεν μπορεί να επιλυθεί με τις μεμονωμένες προσπάθειες μιας χώρας ή επιχείρησης, συμφωνήθηκε ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η διεθνής συνεργασία.
Birol: Να κατοχυρώσουμε τις βιώσιμες προμήθειες των κρίσιμων ορυκτών
«Το επίπεδο υπερσυγκέντρωσης που βλέπουμε στις αγορές κρίσιμων ορυκτών σήμερα δεν μοιάζει με αυτό που σε οποιοδήποτε άλλο σημαντικό εμπόρευμα στο οποίο βασιζόμαστε στον σύγχρονο κόσμο. Η ιστορία μας έχει δείξει ότι η αποτυχία της σωστής διαφοροποίησης των προμηθειών και των εμπορικών οδών βασικών πόρων ενέχει σοβαρούς κινδύνους», δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Fatih Birol. «Η κατοχύρωση της ασφάλειας και των βιώσιμων προμηθειών κρίσιμων ορυκτών για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια έχει γίνει γρήγορα κορυφαία προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις, τις εταιρείες και τους επενδυτές σε όλο τον κόσμο. Ο ΔΟΕ εργάζεται για το θέμα αυτό εδώ και χρόνια και έχει καθιερώσει έναν ηγετικό ρόλο, όπως αντικατοπτρίζεται από την ευρεία και υψηλού επιπέδου συμμετοχή σε αυτή τη Σύνοδο Κορυφής», σημείωσε.
Ο ΔΟΕ θα πραγματοποιήσει Υπουργική Σύνοδο τον Φεβρουάριο του 2024, που συμπίπτει με την 50ή επέτειο από την ίδρυση του Οργανισμού μας. Αυτό θα προσφέρει μια ευκαιρία στις χώρες να αξιολογήσουν τι σημαίνουν κρίσιμα ορυκτά για το μεταβαλλόμενο τοπίο της ενεργειακής ασφάλειας και της κλιματικής αλλαγής.
Πένη Χαλάτση
