Μπορεί σε πολλούς οικισμούς της βόρειας Εύβοιας οι κάτοικοι να μετρούσαν χθες ζημιές, ωστόσο η κατάσταση θα ήταν σαφώς χειρότερη αν δεν είχε πραγματοποιηθεί ένας σημαντικός αριθμός μικρών παρεμβάσεων στις καμένες εκτάσεις την προηγούμενη διετία. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν οι δασικές υπηρεσίες της βόρειας Εύβοιας, έχοντας επιθεωρήσει μέρος των έργων που πραγματοποιήθηκαν σταδιακά μετά τις πυρκαγιές του 2021. Οπως προκύπτει, οι διαδοχικές κακοκαιρίες του τελευταίου μήνα είχαν αποτέλεσμα πολλά από τα έργα –όπως τα μικρά φράγματα στα ρέματα– να γεμίσουν με φερτά υλικά πολύ γρηγορότερα. Με δεδομένο ότι τα έργα αυτά από τη φύση τους δεν «καθαρίζονται», οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα πρέπει να εξεταστεί τι άλλα έργα πρέπει τώρα να εκτελεστούν.
«Είναι απλή λογική. Οταν οι λεκάνες απορροής είναι γεμάτες δέντρα, το νερό της βροχής πέφτει στα φυλλώματα, καθυστερεί να πέσει στο έδαφος και απορροφάται ευκολότερα. Οταν το έδαφος είναι γυμνό, δεν βρίσκει αντίσταση, σχηματίζει ρυάκια που καταλήγουν στα ρέματα, που ανάλογα με τη βροχή γίνονται ορμητικά», λέει ο Νίκος Ζίγκηρης, δασάρχης Λίμνης Ευβοίας. «Αυτόν τον ρόλο καλούνται να παίξουν τα αντιδιαβρωτικά έργα που κάναμε μετά τις πυρκαγιές σε μεγάλο μέρος των καμένων περιοχών για τη συγκράτηση των εδαφών, καθώς και τα μικρά “φράγματα βάρους” μέσα στα ρέματα για τη συγκράτηση των φερτών υλικών. Σίγουρα αν δεν υπήρχαν αυτά η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη», εκτιμά.
Σύμφωνα με τα όσα έχει ανακοινώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, έως το τέλος Δεκεμβρίου 2021 είχαν φτιαχτεί στην περιοχή ευθύνης του δασαρχείου Λίμνης 724 χλμ. κορμοδεμάτων, 10.700 τ.μ. κορμοφραγμάτων, 10,6 χλμ. κλαδοπλεγμάτων και 28 χλμ. σανιδοτοίχων. Αντιστοίχως, στην περιοχή ευθύνης του δασαρχείου Ιστιαίας κατασκευάστηκαν 498 χλμ. κορμοδεμάτων, 3.900 τ.μ. κορμοφραγμάτων και 4 χλμ. κλαδοπλεγμάτων. «Τα μικρά αντιδιαβρωτικά έργα υλοποιήθηκαν όλα τους πρώτους μήνες μετά την πυρκαγιά», λέει η Δέσποινα Κομίλη, διευθύντρια δασών Ευβοίας.
«Στη συνέχεια κάναμε μελέτες για “φράγματα βάρους”: 230 στην περιοχή του δασαρχείου Λίμνης και 117 στην περιοχή του δασαρχείου Ιστιαίας. Ενα σημαντικό μέρος τους έχει ήδη εκτελεστεί, απομένουν 120 στη Λίμνη και 80 στην Ιστιαία, σε πολλές περιοχές τα έργα βρίσκονται σε εξέλιξη».
Τα «φράγματα βάρους» είναι η μετεξέλιξη των μικρών πέτρινων φραγμάτων, που έφτιαξαν κάποτε οι δασικές υπηρεσίες. Πρόκειται για μικρές κατασκευές που συγκρατούν τα φερτά υλικά τα οποία «κατεβάζει» το βουνό, αφήνοντας το νερό να περάσει, αλλά με μικρότερη ορμή. Αυτή θεωρείται μια ήπια παρέμβαση, η οποία σταδιακά «ενσωματώνεται» στο δασικό περιβάλλον. «Τα φράγματα αυτά είναι πολύ αποτελεσματικά», λέει η κ. Κομίλη. «Στο ρέμα Κούβελου, πάνω από τις Ροβιές, κατασκευάστηκαν 4 τέτοια φράγματα που κράτησαν περίπου 38.000 τόνους “χειμαρρόλαβας” (σ.σ. λάσπης και φερτών υλικών). Πήγα και τα επιθεώρησα μετά τον “Daniel”. Το τρομακτικό είναι ότι πολλά από τα φράγματα αυτά γέμισαν. Ολα αυτά που συγκράτησαν θα κατέβαιναν στα χωριά –στις Γούβες, στη Λίμνη, στα Βασιλικά– και θα τα μπάζωναν».
Πολλά γέμισαν ήδη
Το αρνητικό είναι ότι γεμίζοντας λόγω των διαδοχικών κακοκαιριών, ένα μέρος των φραγμάτων αυτών τίθεται εκτός μάχης. «Περιμέναμε να γεμίσουν σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου. Αρκετά από αυτά είναι ήδη γεμάτα. Επειδή από τη φύση τους αυτά τα φράγματα δεν καθαρίζονται, θα ξεκινήσουμε να μελετάμε σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται μια δεύτερη σειρά, ώστε να μηδενίσουμε τη μεταφορά φερτών. Πρέπει βέβαια να τελειώσει η κακοκαιρία».
Ενα δεύτερο πρόβλημα είναι ότι πρόσφατα έληξαν οι συμβάσεις των έκτακτων υπαλλήλων που είχαν στελεχώσει τα δασαρχεία Λίμνης και Ιστιαίας, τα οποία… άδειασαν. «Μας υποσχέθηκαν ότι θα βγει πρόσκληση για εποχικούς την άλλη εβδομάδα. Εγώ, αν δεν έρθει προσωπικό θα παραιτηθώ, έπρεπε ήδη να έχω βγει στη σύνταξη και δεν φεύγω γιατί είμαστε μόνο δύο άτομα», λέει ο δασάρχης Λίμνης. «Χωρίς κόσμο, όμως, δεν μπορώ ούτε νέες μελέτες να κάνω ούτε να επιβλέψω τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη».
Πάντως, πολλοί δασολόγοι εκτιμούν ότι πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για κάποια μεγαλύτερα έργα. «Σίγουρα τα έργα που έκαναν οι δασικές υπηρεσίες στη βόρεια Εύβοια απέδωσαν και αποσόβησαν μεγαλύτερη καταστροφή», λέει ο Ηλίας Αποστολίδης, ιδιώτης μελετητής, που είχε αναλάβει σημαντικό μέρος των μελετών στο πρόγραμμα ανασυγκρότησης της βόρειας Εύβοιας. «Αυτά τα έργα, όμως, έχουν κάποια όρια. Πρέπει να γίνει μελέτη για έργα ορεινής υδρονομίας –δεν είναι κάτι ακριβό–, να εντοπιστεί αν και πού χρειάζονται κάποιες σημαντικότερες παρεμβάσεις –λ.χ. αντιπλημμυρικά έργα– και αυτά να δρομολογηθούν. Το είχα προτείνει στο πλαίσιο του προγράμματος ανασυγκρότησης, αλλά δυστυχώς δεν έγινε δεκτό».
Γιώργος Λιάλιος
