Οι (πολύ) παλαιοί θυμούνται το τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολούμενων. Σε μια περίοδο που τα πάντα ήταν γραμμένα στο χαρτί και η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων λεγόταν ΚΕΠΥΟ (Κέντρο Πληροφορικής Υπουργείου Οικονομικών), ο φόρος εισοδήματος του αυτοαπασχολούμενου επηρεαζόταν ακόμη και από την αντικειμενική αξία της επαγγελματικής του έδρας. Ανέβαιναν οι αντικειμενικές αξίες (συνήθως παραμονή Πρωτοχρονιάς);
Επηρεαζόταν και ο φόρος των αυτοαπασχολούμενων καθώς η εφορία – χωρίς να έχει δυνατότητα ελέγχου – ακολουθούσε το δόγμα «μεγάλο γραφείο, μεγάλο εισόδημα». Με την κατάργηση των αντικειμενικών κριτηρίων, ακολούθησαν 10ετίες όπου κυριάρχησε το σύστημα «ότι δηλώσεις βγάζεις» για να φτάσουμε στο σημείο ο πρωθυπουργός της χώρας να λέει από το βήμα της ΔΕΘ το αυτονόητο: πώς είναι δυνατόν οι 7 στους 10 αυτοαπασχολούμενοι να δηλώνουν ότι επιβιώνουν επί 10ετίες με 200 και 300 ευρώ τον μήνα.
Το σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών θα αλλάξει. Το προανήγγειλε ο πρωθυπουργός, το επιβεβαίωσε χθες ο υπουργός Οικονομικών και πλέον περιμένουμε τις ανακοινώσεις. Το πιθανότερο είναι ότι η αλλαγή θα ισχύσει από το 2025. Έτος κατά το οποίο προγραμματίζεται να ξεκινήσει και η σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.
Όχι δεν θα επιστρέψουμε στα αντικειμενικά κριτήρια της 10ετίας του ’80 και του ’90. Τώρα υπάρχουν τα εργαλεία για να προσεγγίσει η ΑΑΔΕ με μεγαλύτερη ακρίβεια τον πραγματικό τζίρο. Για παράδειγμα, ήδη ανακοινώθηκε ότι οι δαπάνες θα αναγνωρίζονται μόνο αν υπάρχουν ηλεκτρονικά τιμολόγια στο my data ενώ τα έσοδα δεν θα μπορούν να είναι λιγότερα από το ποσό που αθροίζεται με βάση τις πηγές ενημέρωσης (Mydata, ταμειακές, POS). Είναι πιθανή η αλλαγή της κλίμακας φορολόγησης; Ναι είναι η απάντηση διότι οι αυτοαπασχολούμενοι είναι οι μόνοι που φορολογούνται με συντελεστή 9%. Ακόμη και το εισόδημα από ενοίκια φορολογείται με 15%, οι προσωπικές εταιρείες με 22%, ενώ ο ίδιος συντελεστής εφαρμόζεται και για τα νομικά πρόσωπα.
Το ζητούμενο είναι να γίνει σωστός σχεδιασμός καθώς η αξιοποίηση των στοιχείων που θα συγκεντρώνονται από τις δαπάνες του ενός για να γίνεται αναγωγή στον τζίρο του άλλου μπορεί είτε να δημιουργήσει νομικά ζητήματα (παραπέμπει σε τεκμήρια) είτε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να αντιστραφεί η τάση αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Το ζητούμενο είναι πάντως δεδομένο: να πάψει ο μέσος υδραυλικός να δηλώνει ετήσιο εισόδημα 7617 ευρώ, ο μέσος ηλεκτρολόγος 9432 ευρώ και ο μέσος ιδιοκτήτης μπαρ 6800 ευρώ. (στα 3400 ευρώ το μέσο εισόδημα του κομμωτηρίου, στα 3700 ευρώ το μέσο εισόδημα του οδηγού ταξί).
Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού θα φανεί το δημοσιονομικό αποτέλεσμα από τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής που ανακοινώθηκαν χθες:
- Σύνδεση 450.000 ταμειακών με POS (έως την άνοιξη του 2024)
- Επέκταση ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλη τη λιανική
- Ηλεκτρονική πληρωμή στις αγοραπωλησίες ακινήτων
- Υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια
- Έκδοση ψηφιακού δελτίου αποστολής από τον Ιανουάριο
- Πληρωμή προνοιακών επιδομάτων μέσω πιστωτικών καρτών
- Πρόστιμο διπλάσιο του ύψους της συναλλαγής αν αυτή υπερβαίνει τα 500 ευρώ και γίνεται με μετρητά.
- Αποκλεισμός λαθρεμπόρων από τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων
- Άνοιγμα βιβλίων για περισσότερες από δύο βραχυχρόνιες μισθώσεις
Το πιθανότερο είναι ότι η πρόβλεψη για πρόσθετα έσοδα θα είναι από πολύ συντηρητική έως πάρα πολύ συντηρητική. Και αυτό ώστε αν έρθει κάτι καλύτερο, απλώς να αποτελέσει μια ακόμη ευχάριστη έκπληξη.
Νίκος Ζαργάνης
