Τρία είναι τα μεγάλα ζητήματα που ταλανίζουν την εγχώρια λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με κύκλους της nrg, ενός από τους πιο κινητικούς «παίκτες» του κλάδου που ανήκει στον όμιλο της Motor Oil: Ο λεγόμενος «ενεργειακός τουρισμός» που επιτρέπει σε καταναλωτές να μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο, με κίνητρο την αποφυγή εξόφλησης των οφειλών τους, η καθολική υπηρεσία και τα 37 εκατομμύρια ευρώ που χρωστάει το ελληνικό κράτος στην nrg.
Ειδικά για τον «ενεργειακό τουρισμό», στην nrg τονίζουν πως η κινητικότητα πελατών, που περιλαμβάνει και τους λεγόμενους «ενεργειακούς τουρίστες», είναι μεγάλη. Η nrg την «μετρά» με το λεγόμενο «churn», τον δείκτη ο οποίος μετρά το ποσοστό πελατών που φεύγουν από έναν προμηθευτή στο τέλος του μήνα σε σχέση με τους πελάτες που ήδη έχει. Πριν από την εφαρμογή των μέτρων, το συγκεκριμένο ποσοστό κινούνταν μεταξύ 1% έως 2% με πιο ακραίο ποσοστό το 2,5%, που εντοπίζονταν σε προμηθευτές με πραγματικά προβλήματα βιωσιμότητας. Μετά την εφαρμογή των μέτρων το «churn» έχει φτάσει και το 3%, ενώ για τους προμηθευτές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας ξεπερνά το 3,5 με 4%.
Συνεπώς, λένε στην nrg, το «churn» έχει διπλασιαστεί και ο πελάτης φεύγει πριν αποσβέσει την επένδυση μια εταιρεία του κλάδου, αφήνοντας ζημιές. Ένα ακόμα μείζον ζήτημα είναι όταν οι πελάτες φεύγουν αφήνοντας πίσω ληξιπρόθεσμες οφειλές «και το κόστος της εισαγωγής υπηρεσίας δεν πληρώνεται». Η κινητικότητα έχει αυξηθεί και ειδικά μεταξύ των ιδιωτών προμηθευτών, με αποτέλεσμα «τη μεγάλη ζημιά να την έχουν πάθει οι ιδιώτες ανταγωνιστές της ΔΕΗ, αφού «ο ένας παίρνει τους πελάτες του άλλου και οι πελάτες αφήνουν ληξιπρόθεσμες οφειλές». Ο τρόπος «για να ανταγωνιστούν εύρυθμα οι ιδιώτες είναι η ίδια αγορά να τους δίνει την ελευθερία να είναι πιο ανταγωνιστικοί». Επί της ουσίας, δηλαδή, «να τελειώσει όσο το δυνατόν συντομότερα το πλέγμα των έκτακτων μέτρων», αφού, όπως θεωρούν, «έτσι κι αλλιώς τελειώσαμε με αυτά καθώς η κατάσταση έφτασε σε ένα τέλμα».
Για τους κακοπληρωτές τονίζεται πως «επί δύο χρόνια δόθηκε η δυνατότητα στους πελάτες να μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο αφήνοντας ληξιπρόθεσμα, χωρίς να τεθεί κάποιο ζήτημα». Ως αποτέλεσμα οι επισφάλειες των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας που ήταν της τάξεως του 1% μηνιαίως έχουν πλέον ξεπεράσει το 3% του τζίρου. Μάλιστα οι επισφάλειες των προμηθευτών περιλαμβάνουν και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις που εντάσσονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος.
Μια λύση θα ήταν ο λεγόμενος «Ενεργειακός Τειρεσίας» ο οποίος «μπορεί να μην έλυνε το πρόβλημα μεν, αλλά θα το περιόριζε σημαντικά». Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δείχνει ότι θέλει να λύσει αυτά τα θέματα γρήγορα και πάμε προς μία εξομάλυνση προβλήματος που θα δώσει ανάσα στους προμηθευτές λένε στην nrg.
Οι ίδιοι τονίζουν πως «αυτό που συμβαίνει με το άρθρο 42, τις επισφάλειες, το γεγονός ότι οι πελάτες μετακινούνται αφήνοντας ληξιπρόθεσμα βλάπτει τελικό τον καλό καταναλωτή. «Όταν εμείς τιμολογούμε, υπολογίζουμε στα κόστη μας και αυτό το 3% επισφαλειών, δηλαδή ένα κόστος που επιβαρύνει τον συνεπή καταναλωτή. Υπό άλλες συνθήκες θα ήταν μικρότερο».
Επίσης τεράστιο χρηματοοικονομικό κόστος χαρακτηρίζουν οι κύκλοι της εταιρείας το ποσό των 37 εκατ. ευρώ που χρωστάει το κράτος στην nrg. «Τα χρήματα αυτά δεν τα είχαμε υπολογίσει και συνεπώς πληρώνουμε τόκους κάθε μήνα. Πρόκειται για χρήματα από τις επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που δεν έχει καταβάλλει το Δημόσιο στους προμηθευτές. Αλλά και σε αυτό το μέτωπο υπάρχουν γόνιμες συζητήσεις με το ΥΠΕΝ, όπως τονίστηκε καθώς το συνολικό ύψος των οφειλών του δημοσίου προς τους ιδιώτες προμηθευτές προσεγγίζει τα 200 εκατ. ευρώ. Περίπου 500-600 εκατ. ευρώ είναι οι αντίστοιχες οφειλές προς τη ΔΕΗ που κατέχει και το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς.
Όσον αφορά τη ΔΕΗ κύκλοι της nrg τόνισαν την εκτίμησή τους προς έναν πολύ ισχυρό παίκτη που τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί επιχειρηματικά προς πολλές κατευθύνσεις. Το μόνο που ανέφερε είναι ότι γίνονται θεσμικές συναντήσεις της κυβέρνησης, όπου συμμετείχαν Αρχές και η ΔΕΗ, ενώ θα ήταν χρήσιμο να συμμετέχουν και εκπρόσωποι των ιδιωτών παρόχων.
Ως τρίτο και τελευταίο ζήτημα κατέδειξαν την καθολική υπηρεσία. Στην καθολική υπηρεσία εισέρχονται οι πελάτες που κάποιος προμηθευτής διέκοψε επειδή δεν πλήρωναν, και που κάποιος άλλος προμηθευτής «τους κληρονομεί πολλές φορές, χωρίς να έχει καν στοιχεία τους». Συνεπώς, είναι υποχρεωμένος να τους παρέχει ηλεκτρικό ρεύμα χωρίς δυνατότητα περικοπής. Ως αποτέλεσμα «έχουμε 2 και 3 χρόνια πελάτες που απολαμβάνουν ρεύμα δωρεάν». Στην nrg αναφέρθηκαν και στον ΔΕΔΔΗΕ και στην αργοπορία με την οποία ανταποκρίνεται στην επέμβασή του προς καταναλωτές που δεν πληρώνουν. Η αντίδραση του ΔΕΔΔΗΕ σε κάποιες περιπτώσεις φθάνει τις 50 μέρες, ενώ η επίσημη προθεσμία είναι πέντε μέρες. «Αυτό σημαίνει ότι συσσωρεύονται νέα χρέη».
«Η καθολική υπηρεσία λοιπόν είναι ένα ζήτημα, διότι επιδοτεί τους κακούς πελάτες, απολαμβάνουν δωρεάν ρεύμα για πάντα, γιατί δεν υπάρχει πλαίσιο μέσω του οποίου να παύεται η εκπροσώπηση τους. Και αυτό γίνεται για πάντα ή τουλάχιστον μέχρι να αποφασίσουν αυτοί να φύγουν». Κατά την nrg, «δεν μπορούμε να επιδοτούμε τον κακοπληρωτή. Σε αυτόν που δεν έχει χρήματα φυσικά και πρέπει να συμβάλλουμε, αλλά υπάρχει και μια κατηγορία πελατών που απλά δεν πληρώνει».
Η πρόταση της nrg είναι να υπάρχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια εκπροσώπησης στην καθολική υπηρεσία. Μετά από 4 μήνες αν ο πελάτης δεν πληρώνει θα πρέπει να παύεται. Αν είναι συνεπής θα μπορεί να παραμείνει στην εταιρεία ή να πάει σε κάποια άλλη αν το επιθυμεί. Αυτός ο οποίος δεν πληρώνει «πρέπει να παύεται η εκπροσώπηση του και να μένει οριστικά χωρίς ρεύμα ή να αναζητηθεί μια άλλη φόρμουλα χωρίς επιβάρυνση της αγοράς». Όπως εξηγούν «μόνο το 10% είναι το ποσοστό που πληρώνει στην καθολική υπηρεσία. Το ποσό που χρωστάνε σε εμάς είναι 4 εκατ. ευρώ από την καθολική υπηρεσία. Εμείς ως nrg λένε έχουμε μερίδιο 6 χιλιάδες καταναλωτές. Και το βαρέλι δεν έχει πάτο γιατί αυτό σταμάτα μόνο όταν ο καταναλωτής τερματίζει. Αν είχαμε έξυπνους μετρητές θα μπορούσε να λειτουργήσει η υπηρεσία και ως έχει».
Από τη σύγκριση των στοιχείων που προκύπτουν από την ανάλυση της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού τον Ιούλιο από τη ΡΑΑΕΥ για την Καθολική Υπηρεσία προκύπτει ότι στο τρίμηνο Μάιος-Ιούλιος εγκατέλειψαν τη στέγη της συνολικά 1.317 καταναλωτές, συνάπτοντας συμβάσεις με προμηθευτές. Όπως φαίνεται, από τον Μάιο και μετά παρατηρείται μια σταθερή πτωτική πορεία στον αριθμό των παροχών που εξυπηρετούνται από τους πέντε προμηθευτές που έχουν οριστεί από τη ΡΑΑΕΥ για την καθολική υπηρεσία: τη ΔEΗ, την Protergia, την Elpedison, την ΗΡΩΝ και την NRG. Από 210.415 παροχές τον Μάιο, μειώθηκαν τον Ιούνιο σε 209.923 και τον Ιούλιο έπεσαν στις 209.098.
Ιωάννα Κωσταδήμα
