Σφίγγουν ασφυκτικά τα περιθώρια για παράταση των οριζόντιων επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος καθώς στερεύουν τα έσοδα από τον μηχανισμό επιβολής πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά και ταυτόχρονα ανοίγουν νέες μαύρες τρύπες που θα πρέπει να καλυφθούν.
Το αρμόδιο κυβερνητικό επιτελείο θα πρέπει να διαχειριστεί άμεσα το διπλό έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού ΥΚΩ (ΕΛΥΚΩ) και του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ έτσι ώστε να μην εκτοξευθεί στο τέλος του έτους και να καταφέρει να το μηδενίσει χωρίς να επιβαρύνει τους καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, δηλαδή να μη χρειαστεί να προχωρήσει σε αυξήσεις των χρεώσεων ΥΚΩ και ΕΤΜΕΑΡ.
Η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική εάν το 2022 δεν είχαν μεταφερθεί με υπουργικές αποφάσεις από τα Ταμεία των ΥΚΩ και του ΕΛΑΠΕ 460 εκατ. και 1,1 δισ. ευρώ αντίστοιχα προς το ΤΕΜ για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος. Ενα συνολικό ποσό δηλαδή άνω του 1,5 δισ. ευρώ που κατευθύνθηκε στις επιδοτήσεις προήλθε από τους ίδιους τους καταναλωτές, που πληρώνουν τις χρεώσεις ΥΚΩ και το ΕΤΜΕΑΡ και που σε άλλη περίπτωση θα μπορούσαν να είχαν μειωθεί.
Αυτό που μένει να φανεί και το οποίο πάντως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ επιδιώκει να αποφευχθεί, είναι εάν οι καταναλωτές θα κληθούν να συμβάλουν για να κλείσουν οι νέες μαύρες τρύπες.
Ο λογαριασμός ΥΚΩ σύμφωνα με την ενημέρωση του ΔΕΔΔΗΕ προς τη ΡΑΕ στις 24 Οκτωβρίου πέρυσι, θα έκλεινε το 2023 με πλεόνασμα της τάξης των 510 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με νεότερη ενημέρωση που εστάλη στην ΡΑΑΕΥ από τον ΔΕΔΔΗΕ προχθές, έπειτα από αίτημα της Αρχής, ο λογαριασμός στο τέλος του έτους θα κλείσει με 37 εκατ. έλλειμμα. Ο ΔΕΔΔΗΕ εισηγείται μάλιστα να καλυφθεί πλήρως με κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν οι καταναλωτές με νέες αυξήσεις.
Το ζήτημα του ελλείμματος του ΕΛΥΚΩ απασχόλησε το προηγούμενο διάστημα και τις εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, όταν διαπίστωσαν ότι τον Απρίλιο ο ΔΕΔΔΗΕ τους κατέβαλε απομειωμένο αντάλλαγμα για την παροχή των ΥΚΩ έναντι του οφειλόμενου ποσού.
Ο ΕΣΠΕΝ με επιστολή του στο ΥΠΕΝ, την ΡΑΑΕΥ και τον ΔΕΔΔΗΕ εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό του και ζήτησε να ληφθούν μέτρα προτείνοντας και την αναπροσαρμογή των χρεώσεων στους καταναλωτές εάν αυτό απαιτηθεί. Στην ανακοίνωσή του ο ΕΣΠΕΝ επεσήμανε επίσης ότι η χρηματοδότηση των επιδοτήσεων από τον ΕΛΥΚΩ με το ποσό των 460 εκατ. ευρώ συντέλεσε καθοριστικά στην εξέλιξή του σε ελλειμματικό, ενώ σε αυτό συνέβαλε και η απόφαση για απαλλαγή των ενεργοβόρων βιομηχανιών από τη χρέωση ΥΚΩ για διάστημα πέντε μηνών το 2022 προκειμένου να στηριχτούν μέσα στην ενεργειακή κρίση. Η απόφαση αυτή απομείωσε τις εισροές του ΕΛΥΚΩ κατά 65 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τον ΕΣΠΕΝ. Στο μεταξύ, με σωρευτικό έλλειμμα στα 222 εκατ. ευρώ προβλέπεται να κλείσει ο λογαριασμός παλαιών έργων ΑΠΕ, σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις του ΔΑΠΕΕΠ. Πρόκειται για έργα που έχουν ενεργοποιηθεί πριν από το 2021 και έχουν «κλειδώσει» υψηλές εγγυημένες τιμές.
Αντίθετα ο λογαριασμός των νέων έργων ΑΠΕ (με ενεργοποίηση μετά την 1/1/2021) θα κλείσει, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, με σωρευτικό πλεόνασμα της τάξης των 114,38 εκατ. ευρώ.
Οι δύο βασικοί παράγοντες που οδήγησαν σε έλλειμμα τον υπολογαριασμό των παλαιών έργων ΑΠΕ, σύμφωνα με τον ΔΑΠΕΕΠ, είναι ο προσωρινός μηχανισμός επιβολής πλαφόν στην τιμή αποζημίωσης της παραγωγής των ΑΠΕ στη χονδρεμπορική αγορά και η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Ο δεύτερος μάλιστα αυτός παράγοντας της μείωσης της ζήτησης περιορίζει τα έσοδα από το ΕΤΜΕΑΡ για το υπόλοιπο του έτους κατά 70 εκατ. ευρώ.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ Γιάννης Γιαρέντης έχει ταχθεί πάντως υπέρ της ενοποίησης των ειδικών υπολογαριασμών παλαιών και νέων έργων ΑΠΕ αλλά και υπέρ της ανακατανομής των εσόδων από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου με αύξηση των ποσοστών που κατευθύνονται στον ΕΛΑΠΕ. Σύμφωνα με τον κ. Γιαρέντη, χωρίς των ισοσκελισμό των δύο ειδικών υπολογαριασμών απαιτείται το 16% του εσόδου από τους ρύπους για να καλυφθεί το έλλειμμα των παλαιών έργων, ενώ με τον ισοσκελισμό το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 10%. Μέχρι και τον Μάιο του 2023 το συνολικό έσοδο από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ανέρχεται στα 619,24 εκατ. ευρώ με το 3,8% να κατευθύνεται προς τον ΕΛΑΠΕ και το 77,275% προς το ΤΕΜ.
Οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ η οποία θα πρέπει να σταθμίσει και τις επιπτώσεις στο ΤΕΜ καθώς τα έσοδά του από τη βασική πηγή χρηματοδότησης, που είναι ο μηχανισμός ανάκτησης υπερεσόδων στη χονδρεμπορική αγορά, έχουν περιοριστεί μόλις στα 80,91 εκατ. ευρώ από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα.
Χρύσα Λιάγγου
