Πολλαπλούς ρόλους που ξεκινούν από την προστασία των δέντρων από χαλάζι, βροχή και ξηρασία και φθάνουν μέχρι την τοποθέτησή τους ως φράχτες και στέγαστρα για παραγωγικά ζώα επιφυλάσσει τώρα η βιομηχανία στα αγρο-φωτοβολταϊκά (agrivoltaics) σε μια προσπάθεια να αυξήσει τη χρήση τους στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ αλλά και να ενισχυθεί το εισόδημα του αγρότη/κτηνοτρόφου.
Καθώς οι παραγωγοί βλέπουν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους να κινδυνεύει ή/και να χάνεται στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, άρα η «διπλή σοδειά» (από την πώληση ενέργειας και αγροτικής παραγωγής) καθίσταται ολοένα και πιο σημαντική και με δεδομένο ότι η γη γίνεται ολοένα και πιο σπάνια, η βιομηχανία φωτοβολταϊκών επιχειρεί να επεκτείνει τις χρήσεις τους στο σύγχρονο αγρόκτημα υπερβαίνοντας τη μονοδιάσταστη τοποθέτησή τους είτε σε γη υψηλής παραγωγικότητας, -γεγονός που προκαλούσε και προκαλεί έντονες αντιδράσεις αφού στερεί πολύτιμο χώρο από καλλιέργειες – είτε μόνο στις στέγες κτιρίων και κυρίως αποθηκών.
Στη δενδροκαλλιέργεια, για παράδειγμα, στόχος της τοποθέτησης φωτοβολταϊκών πάνω από τα δένδρα είναι, εκτός της παραγωγής ενέργειας, η προστασία τους από χαλάζι, παγετό, έντονη βροχόπτωση και ξηρασία, ενώ τα φωτοβολταϊκά πάνελ μπορούν να συμβάλλουν στη συλλογή του νερού της βροχής, άρα την αξιοποίησή του για την άρδευση των δένδρων.
Στην κτηνοτροφία, τομέας στον οποίο η ανάγκη για ενέργεια είναι μεγάλη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, η νέα τάση στην αγορά είναι τα φωτοβολταϊκά και μάλιστα διπλής όψης για μεγιστοποίηση της παραγωγής ενέργειας να χρησιμοποιούνται τόσο για φράχτες όσο και στέγαστρα.
Ιδανικά για περιοχές ελλειμματικές σε νερό
Για τις αροτραίες καλλιέργειες μελέτη του πανεπιστημίου Hohenheim στη Στουτγάρδη αποδεικνύει ότι τα φωτοβολταϊκά συμβάλλουν σε μεγαλύτερη παραγωγή στις περιοχές που είναι ελλειμματικές σε νερό αφού μειώνουν την εξάτμιση νερού από το έδαφος, άρα και τις ανάγκες για άρδευση, κι έτσι τα φυτά ωφελούνται συγκριτικά με περιοχές όπου δεν υπάρχουν φωτοβολταϊκά.
Ειδικές εγκαταστάσεις για αμπελοκαλλιέργεια
Η αμπελοκαλλιέργεια, λόγω από τη μία της μεγάλης σημασίας της στην οικονομία και από την άλλη της πίεσης που δέχεται στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, αναδεικνύεται σε τομέα στρατηγικής στόχευσης για την βιομηχανία των φωτοβολταϊκών. Πλέον αναπτύσσονται συστήματα τοποθέτησης φωτοβολταϊκών πάνω από τα αμπέλια κατά τρόπο ώστε να τα διαπερνά το 70-80% των ακτίνων του ήλιου (αντίστοιχο είναι το ποσοστό στα συμβατικά συστήματα προστασίας των αμπελιών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα), ποσοστό που κρίνεται ικανοποιητικό στις περισσότερες περιπτώσεις καθώς μάλιστα η ηλιακή ακτινοβολία είναι αυξημένη λόγω κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα, το αμπέλι προστατεύεται από τον καύσωνα, την έντονη βροχόπτωση και το χαλάζι, ενώ η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται, (θα) καταναλώνεται στο οινοποιείο που συνήθως βρίσκεται κοντά στην αμπελοκαλλιέργεια και – προοπτικά στα ηλεκτροκινούμενα μηχανήματα (τρακτέρ) που (θα) χρησιμοποιούνται.
Αυτάρκεια και μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος
Η ενεργειακή αυτάρκεια των αγροτών/κτηνοτρόφων απέκτησε πολύ μεγάλη σημασία την τελευταία διετία λόγω της απότομης και πολύ μεγάλης αύξησης του ενεργειακού κόστους. Και μπορεί τον τελευταίο καιρό οι τιμές της ενέργειας να έχουν αποκλιμακωθεί από τα ιστορικά υψηλά, ωστόσο παραμένουν υψηλότερα του μέσου όρου των τελευταίων ετών και θεωρούνται εξαιρετικά ευμετάβλητες.
Οι παραγωγοί καλούνται να στραφούν στην ιδιοπαραγωγή καθαρής ενέργειας και για έναν άλλο –πρόσθετο – λόγο: θα πρέπει να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής τους, άρα η ενεργειακή μετάβασή τους καθίσταται μονόδρομος.
Γιώργος Μακρής
