Από τον Ραφαήλ Μωυσή*
Όταν πρωτοείδα το άρθρο για την ενεργειακή αυτοτέλεια της κατοικίας στο Δελτίο Ενεργειακής Πρωτοβουλίας του ΜΙΤ, το ξεπέρασα. Αυτά ανήκουν στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας στον οποίο περιφέρονται συχνά οι ερευνητές του Ινστιτούτου, σκέφθηκα.
Ήρθε στη συνέχεια η «Μήδεια» με τα πολυήμερα μπλακάουτ .Η υπογειοποίηση των καλωδίων αναφέρθηκε γρήγορα ως η προφανής λύση αλλά σιγά-σιγά τα πράγματα άρχισαν και για αυτήν να καταλαγιάζουν. Είναι πανάκριβα τα υπόγεια καλώδια, σημείωσαν κάποιοι, ούτε αποτελούν πανάκεια, προσέθεσαν άλλοι. Ο πιο έμπειρος στα θέματα ηλεκτρικών δικτύων Έλληνας μηχανικός ανέφερε ως δυνατή λύση την περιφερειακή ενεργειακή αυτοτέλεια. Και αυτό με έκανε να γυρίσω πίσω στο άρθρο του ΜΙΤ. Γιατί το αποκορύφωμα της περιφερειακής αυτοτέλειας είναι η ενεργειακά αυτοτελής κατοικία.
Ήδη, από τις αρχές του 21ου, αιώνα η παροχή ηλεκτρισμού μεταβάλλεται σταδιακά από το προηγούμενο συγκεντρωτικό σύστημα σε ένα με διεσπαρμένες μονάδες ΑΠΕ που προσφέρουν σχετικά επαρκή κάλυψη των τοπικών αναγκών και μπορούν είτε να συναλλάσσονται με τα κεντρικά δίκτυα διανομής ή να λειτουργούν σε πλήρη απεξάρτηση.
Σημειώνουν λοιπόν οι επιστήμονες του ΜΙΤ ότι όσο γίνεται φθηνότερη η παραγωγή ηλεκτρισμού από ηλιακή και αιολική ενέργεια και όσο γίνονται περισσότερο προσιτές οι μπαταρίες, τόσο περισσότεροι ιδιοκτήτες θα επιδιώξουν να κάνουν τα σπίτια τους ενεργειακά αυτοτελή, με φωτοβολταϊκά στις στέγες, με μικρές ανεμογεννήτριες και με μπαταρίες. Και με θέρμανση και κλιματισμό με γεωθερμία, προσθέτω εγώ.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν ένα τέτοιο σύστημα είναι ήδη οικονομικά συμφέρον για τον καταναλωτή και, αν όχι, πότε μπορεί να γίνει.
Το κόστος των φωτοβολταϊκών και των ανεμογεννητριών έχει ήδη μειωθεί με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Περεταίρω μείωση μπορεί να αναμένεται, αλλά όχι πια με τέτοια ταχύτητα. Η μείωση που μέχρι τώρα επιτεύχθηκε οφείλεται σε κάποιο βαθμό σε οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή και σε κάποιες μειώσεις στο κόστος των υλικών αλλά κυρίως προέκυψε από την αύξηση του θερμοδυναμικού βαθμού απόδοσης των συσκευών, με την αύξηση δηλαδή του ποσοστού της συνολικής ενέργειας του ήλιου ή του ανέμου που φθάνει στη συσκευή και μετατρέπεται σε ηλεκτρική. Υπάρχει όμως θεωρητικό ανώτατο όριο σε αυτούς τους βαθμούς απόδοσης το οποίο οι πιο σύγχρονες συσκευές αρχίζουν να πλησιάζουν.
Ο πιο αδύνατος κρίκος στην αλυσίδα φαίνεται να είναι η μπαταρία. Όλη η τεχνολογική προσοχή είναι εστιασμένη στην μπαταρία lithium-ion που έχει επικρατήσει στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με ζητούμενο την αύξηση της ισχύος και της χωρητικότητάς της. Ο κίνδυνος υπερθέρμανσης και ανάφλεξης είναι μικρός και άμεσα αντιμετωπίσιμος σε ένα αυτοκίνητο με τον υποχρεωτικά παρόντα πυροσβεστήρα. Η ίδια ανάφλεξη όμως, όσο μικρές και αν είναι οι πιθανότητες να συμβεί, είναι ανεπίτρεπτη σε μια κατοικία, ιδιαίτερα σε μια ξύλινη, όπως η τυπική αμερικανική μονοκατοικία. Στην αναζήτηση λοιπόν εναλλακτικού τύπου μπαταρίας είναι αφιερωμένο το δημοσίευμα του Δελτίου του ΜΙΤ, με προκρινόμενη προς το παρόν την μπαταρία LFP (lithium-iron-phosphate) ενώ αναζητούνται διάφοροι άλλοι τύποι ακόμη πιο ασφαλείς.
Συμπέρασμα: Δεν είναι μεν επιστημονική φαντασία αλλά πρέπει να κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες του ποταμού Charles πριν η εφαρμογή που συζητείται επηρεάσει αποφασιστικά το ενεργειακό τοπίο. Μέχρι τότε, όσοι μπορούν και θέλουν να αποκτήσουν ενεργειακή αυτοτέλεια, πρέπει να προσφύγουν στην αξιόπιστη, αλλά πάντα με την ευχή «αχρείαστη να είναι», παλιά ηλεκτρογεννήτρια.
* Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι ιδρυτής του Συλλόγου Αποφοίτων ΜΙΤ στην Ελλάδα. Έχει εκδώσει δυο βιβλία «Θα γίνει της Δεής» και «ΑΛΗΘΙΝΑ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΑ. Ιστορίες με 55 πρόσωπα».
