Του Κώστα Σαχπάζη, Καθηγητή Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Ας εμβαθύνουμε στο θέμα και ας διερευνήσουμε πρόσθετες πτυχές που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση και την τελική εκτόξευση της ελληνικής οικονομίας.
Η αποτελεσματικότητα των χρηματοοικονομικών μεταρρυθμίσεων, ο εναγκαλισμός καινοτόμων επιχειρηματικών τομέων, οι στρατηγικές βιώσιμου τουρισμού και η βελτίωση των διεθνών σχέσεων, ιδιαίτερα εντός της ΕΕ, είναι ορισμένοι βασικοί τομείς στους οποίους η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να ευημερήσει.
Δημοσιονομικές Μεταρρυθμίσεις: Οι κανονιστικές και χρηματοοικονομικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Η έμφαση στα μέτρα κατά της διαφθοράς, η απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και η προώθηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη. Οι εκτενείς φορολογικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο εστίασης, με στόχο τη μείωση της φοροδιαφυγής, τη μείωση της υπερφορολόγησης των επιχειρήσεων, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την τόνωση της επιχειρηματικής ανάπτυξης με φορολογικά κίνητρα. Ο εκσυγχρονισμός του χρηματοπιστωτικού τομέα της χώρας, όπως η υιοθέτηση λύσεων Fintech, θα μπορούσε επίσης να εξορθολογίσει τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, καθιστώντας τις πιο αποτελεσματικές και ασφαλείς.
Καινοτομία και Τεχνολογία: Η καινοτομία και οι τεχνολογικές εξελίξεις θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. Η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να ενισχύσει την υποστήριξή της για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α), ιδιαίτερα σε τομείς όπως η βιοτεχνολογία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η τεχνητή νοημοσύνη. Τα τεχνολογικά πάρκα και οι κόμβοι καινοτομίας μπορούν να διευκολύνουν τις συνεργασίες μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων, καθιερωμένων εταιρειών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, ενισχύοντας ένα δυναμικό περιβάλλον για την τεχνολογική καινοτομία. Η στρατηγική θέση της Ελλάδας την καθιστά μια πιθανή πύλη τηλεπικοινωνιών μεταξύ Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας, η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα της τεχνολογίας.
Βιώσιμος Τουρισμός: Ο τουρισμός αποτελεί κρίσιμο συστατικό της ελληνικής οικονομίας. Μια στροφή προς πιο βιώσιμο οικοτουρισμό θα μπορούσε να βοηθήσει τη χώρα να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της διατηρώντας παράλληλα τη φυσική και πολιτιστική της κληρονομιά. Η έμφαση στον τουρισμό εκτός εποχής και η διαφοροποίηση των προσφορών του, όπως η προώθηση της μαγειρικής, της ευεξίας, του τουρισμού περιπέτειας ή η εστίαση στη θέση του τουρισμού πολυτελείας, θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια σταθερή εισροή τουριστών όλο το χρόνο και να προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη.
Διεθνείς Σχέσεις: Βασική πτυχή της οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας θα μπορούσε να είναι η ενίσχυση των διεθνών της σχέσεων, ιδιαίτερα εντός της Ε.Ε. Η εμβάθυνση της ένταξής της στην ενιαία αγορά της ΕΕ θα μπορούσε να ανοίξει νέες ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις και να προσελκύσει περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ). Η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να επικεντρωθεί στην οικοδόμηση ισχυρότερων διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων με χώρες εκτός ΕΕ για να διαφοροποιήσει τις εμπορικές και επενδυτικές της πηγές.
Επένδυση στην Παιδεία: Η μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη είναι στενά συνδεδεμένη με την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος ενός έθνους. Η επένδυση στην εκπαίδευση, ειδικά σε τομείς που σχετίζονται με την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (STEM), θα μπορούσε να εξοπλίσει το ελληνικό εργατικό δυναμικό με τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις θέσεις εργασίας του μέλλοντος. Επιπλέον, η προώθηση ευκαιριών δια βίου μάθησης και επαγγελματικής εξέλιξης θα μπορούσε να ενισχύσει την προσαρμοστικότητα του εργατικού δυναμικού στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες.
Ανάπτυξη Υποδομών: Η ιεράρχηση έργων υποδομής θα μπορούσε να τονώσει την οικονομία δημιουργώντας θέσεις εργασίας και βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον. Έργα που σχετίζονται με τις μεταφορές, τις ψηφιακές υποδομές και την πράσινη ενέργεια θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα επωφελής. Οι καλύτερες υποδομές μπορούν να ενισχύσουν τη συνδεσιμότητα εντός της χώρας, με τους γείτονές της και τον υπόλοιπο κόσμο, οδηγώντας σε αύξηση του εμπορίου και του τουρισμού.
Ανάπτυξη Πράσινης Οικονομίας: Η Ελλάδα βρίσκεται σε μοναδική θέση να πρωτοστατήσει σε μια πράσινη οικονομία και η μετάβαση προς αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη. Η χώρα έχει άφθονες δυνατότητες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ιδιαίτερα αιολική και ηλιακή ενέργεια. Θέτοντας φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τις επενδύσεις σε υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Ελλάδα θα μπορούσε όχι μόνο να γίνει ενεργειακά ανεξάρτητη αλλά και να εξάγει ενέργεια στους γείτονές της. Επιπλέον, ο τομέας της πράσινης οικονομίας θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας, τονώνοντας την οικονομική ανάπτυξη.
Υποστήριξη Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ): Οι ΜΜΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και η παροχή στήριξης σε αυτόν τον τομέα θα μπορούσε να είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη. Αυτή η υποστήριξη θα μπορούσε να λάβει τη μορφή πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή χρηματοδότηση, προγράμματα επιχειρηματικής κατάρτισης και ένα απλοποιημένο ρυθμιστικό περιβάλλον που μειώνει τον διοικητικό φόρτο για τις ΜΜΕ. Η ενθάρρυνση της καινοτομίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού στις ΜΜΕ θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά τους, οδηγώντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη.
Αξιοποιώντας τον Ναυτιλιακό της Τομέα: Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά ναυτικά στον κόσμο και αυτός ο κλάδος συμβάλλει σημαντικά στην ελληνική οικονομία. Η χώρα θα μπορούσε να το αξιοποιήσει περαιτέρω επενδύοντας σε σύγχρονες και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες ναυτιλίας και βελτιώνοντας τη θαλάσσια υποδομή της, όπως λιμάνια και εγκαταστάσεις logistics. Επιπλέον, η ανάπτυξη ενός ακμάζοντος τομέα ναυτιλιακών υπηρεσιών – συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών, ασφαλιστικών και νομικών υπηρεσιών – θα μπορούσε να μετατρέψει την Ελλάδα σε παγκόσμιο θαλάσσιο κόμβο.
Προώθηση της Περιφερειακής Ανάπτυξης: Για να αποφευχθεί η υπερσυγκέντρωση της οικονομικής δραστηριότητας στις αστικές περιοχές, ιδιαίτερα στην Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την αποκέντρωση των δημόσιων υπηρεσιών, τις επενδύσεις σε περιφερειακές υποδομές και την παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες. Η μεγαλύτερη περιφερειακή ισορροπία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη.
Προσέλκυση ξένων Ταλέντων: Δημιουργώντας ένα φιλόξενο περιβάλλον για ξένα ταλέντα, η Ελλάδα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει κάποιες από τις ελλείψεις δεξιοτήτων και να φέρει νέες ιδέες και καινοτομία στη χώρα. Τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη χαλάρωση των περιορισμών έκδοσης θεωρήσεων, την παροχή φορολογικών κινήτρων και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης για τους ομογενείς. Η προσέλκυση ξένων φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια θα μπορούσε επίσης να είναι επωφελής, καθώς μπορεί να επιλέξουν να παραμείνουν και να εργαστούν στην Ελλάδα μετά την αποφοίτησή τους, συμβάλλοντας στη δεξαμενή ταλέντων της χώρας.
Μεταρρύθμιση του Συνταξιοδοτικού Συστήματος: Το ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα αποτελεί εδώ και καιρό πηγή δημοσιονομικής πίεσης. Οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος προστατεύοντας παράλληλα τους πιο ευάλωτους πολίτες. Ένα πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα θα μπορούσε να απελευθερώσει πόρους για επενδύσεις σε τομείς που προωθούν την ανάπτυξη.
Ενίσχυση της ευελιξίας της Αγοράς Εργασίας: Η μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας για να γίνει πιο προσαρμόσιμη στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Αυτό περιλαμβάνει την προώθηση ευέλικτων εργασιακών ρυθμίσεων, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών επίλυσης εργατικών διαφορών και την επένδυση σε ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας που βοηθούν τα άνεργα άτομα να βρουν εργασία.
Όλα αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη βελτίωση και, ενδεχομένως, στην εκτόξευση της ελληνικής οικονομίας. Ακολουθώντας μια πολύπλευρη προσέγγιση, καλύπτοντας τόσο τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες όσο και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, η Ελλάδα θα μπορούσε να ενισχύσει μια ανθεκτική, ευημερούσα και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία.
Τέλος, εστιάζοντας σε αυτούς τους τομείς, η Ελλάδα θα μπορούσε όχι μόνο να βελτιώσει την οικονομία της, αλλά και να θέσει τις βάσεις για μια περίοδο σταθερής, ισχυρής ανάπτυξης. Κάθε μία από αυτές τις προσεγγίσεις θα βοηθούσε στην οικοδόμηση μιας ανθεκτικής, διαφοροποιημένης οικονομίας ικανής να αντέξει μελλοντικούς οικονομικούς κραδασμούς. Θα ενίσχυε επίσης την παγκόσμια οικονομική θέση της Ελλάδας, προσελκύοντας περισσότερες επενδύσεις και ενθαρρύνοντας μεγαλύτερη ευημερία για τους ανθρώπους της. Όμως όλες οι παραπάνω δράσεις προϋποθέτουν μια αποφασιστική και αποτελεσματική κυβέρνηση της χώρας!
Κώστας Σαχπάζης,
Πολιτικός Μηχανικός
Καθηγητής Π.Δ.Μ.
