Eρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης
Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: I. Βούλγαρη, A. Μανώλη, M. Χατζηγεωργιάδη
Ανισότητες και στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα… Σε όλο τον κόσμο, το 10% των πιο πλούσιων εκπέμπει 4πλάσιο διοξείδιο από το 40% της μεσαίας τάξης και 7-10πλάσιο από το υπόλοιπο 50% των φτωχότερων. Στη Β. Αμερική, το πλουσιότερο 10% παράγει 70 τόνους/κάτοικο, υπερδιπλάσιο από την Ευρώπη, τη Μ. Ανατολή και τη Β. Αφρική (30 τόνους/κάτοικο) και διπλάσιο από Ασία και Ρωσία. Ανάλογες κατανομές ισχύουν για μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.
Από πού προέρχεται η ηλεκτρική ενέργεια
Η Κίνα καταναλώνει τόσο ηλεκτρισμό, όσο το άθροισμα ΗΠΑ και Ε.Ε.-27. Σε Κίνα και Ινδία επικρατεί ο άνθρακας (61% και 74% αντίστοιχα), ενώ τα ανανεώσιμα αποτελούν πλέον τη διαρκώς ανερχόμενη τεχνολογία (41% και 32% σε Ευρωπαϊκή Ενωση και Κίνα αντίστοιχα). Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το φυσικό αέριο είναι η πρώτη σε παραγωγή πηγή ηλεκτρισμού (35%). Τα πυρηνικά καταλαμβάνουν σημαντικό ποσοστό σε Ε.Ε.-27 (22%) και ΗΠΑ (18%).
Πρωτιά του Κονγκό στο κοβάλτιο
Από το Κονγκό προέρχεται η συγκλονιστικά μεγαλύτερη ποσότητα κοβαλτίου των μπαταριών λιθίου των smartphones και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Μια χώρα όπου η εξόρυξη γίνεται από 40.000 παιδιά ηλικίας ακόμη και 6 ετών! Τα περισσότερα αποθέματα σπάνιων γαιών βρίσκονται σε Κίνα (44 εκατ. τόνοι), Βιετνάμ (22 εκατ. τόνοι), Βραζιλία και Ρωσία (21 εκατ. τόνοι η καθεμιά). Η Κίνα παράγει το 61%, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ με 15,5%. Στην Ευρώπη το 98% των σπάνιων γαιών που χρησιμοποιείται, εισάγεται από την Κίνα.
Εκπομπές CO2 από τις ανανεώσιμες
Ακόμα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά την εξόρυξη των πρώτων υλών, καθώς και την κατασκευή τους, εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα στην εφοδιαστική τους αλυσίδα. Στα χερσαία αιολικά και στα φωτοβολταϊκά το 70%-80% των εκπομπών παράγεται κατά την εξόρυξη των πρώτων υλών και το υπόλοιπο κατά την επεξεργασία τους. Ανάλογα ποσοστά ισχύουν και στις αντλίες θερμότητας. Αντίθετα, στις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τόσο η εξόρυξη όσο και η επεξεργασία των υλικών συμμετέχουν κατά περίπου 50% η καθεμιά.
Οι κυρίαρχοι στην εξόρυξη μετάλλων
Στην παγκόσμια εξόρυξη κρίσιμων μεταλλευμάτων επικρατούν Κονγκό (κοβάλτιο 75%), Αυστραλία (λίθιο 50%) και Χιλή (χαλκός 30%), ενώ η Κίνα κυριαρχεί στην επεξεργασία τους, καθώς και στην κατασκευή μπαταριών, φωτοβολταϊκών, ανεμογεννητριών, αντλιών θερμότητας, ηλεκτρολυτών. Η Κίνα στο 50% της παγκόσμιας παραγωγής αλουμινίου και χάλυβα.
Αυξάνονται τα νέα φωτοβολταϊκά
Η θετική πορεία προς την πράσινη μετάβαση… Οι παγκόσμιες προσθήκες νέων μονάδων ηλεκτρισμού ανά τεχνολογία, το 2007 ήταν +46% για τον άνθρακα, +10% για τα αιολικά και μόλις +2% για τα φωτοβολταϊκά. Επειτα από 14 χρόνια, το 2021 ήταν μόλις +4% για νέες ανθρακικές μονάδες, +50% για νέα φωτοβολταϊκά και +25% για νέα αιολικά.
