Αποκλειστικά σε φωτοβολταϊκά συστήματα που ενσωματώνουν και μπαταρία θα κατευθυνθούν οι επιδοτήσεις του προγράμματος «Φωτοβολταϊκά στις στέγες» που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ για την εγκατάσταση 250.000 φωτοβολταϊκών. Αυτό αποσαφηνίζει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας σε συνέντευξή του στην «Κ», ανακοινώνοντας μάλιστα ότι η μπαταρία θα επιδοτείται σε ποσοστό έως 100%. Η συνολική επιδότηση εγκατάστασης του συστήματος θα φτάνει το 60%, ενώ ο οδηγός του προγράμματος περιλαμβάνει και διακριτή κατηγορία για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Στόχος είναι, σύμφωνα με τον υπουργό, μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου να ανοίξει η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων, με μοναδικό υποχρεωτικό κριτήριο για τους δικαιούχους τη διασφάλιση σύμβασης σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ.
Σε ό,τι αφορά τις τιμές ενέργειας, ο αρμόδιος υπουργός εκτιμά ότι παρά την αποκλιμάκωση «οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν παρακινδυνευμένη», επαναλαμβάνει τη δέσμευση της κυβέρνησης για τη διατήρησή τους σε προσιτά για τους καταναλωτές επίπεδα και προαναγγέλλει… καλά νέα για τη βιομηχανία και το κόστος ρεύματος. «Βρισκόμαστε σε συζητήσεις για τη λήψη νέων μέτρων που θα ανακουφίσουν ακόμα περισσότερο τις ελληνικές επιχειρήσεις, εξαντλώντας τις δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού», τονίζει. Ο κ. Σκρέκας μιλάει επίσης για τους φιλόδοξους στόχους στον τομέα των ΑΠΕ αλλά και το project των υδρογονανθράκων. Αν επιβεβαιωθούν οι αρχικές εκτιμήσεις θα έχουμε την πρώτη γεώτρηση εντός του 2025, τονίζει, ενώ ξεκαθαρίζει ότι «η κυβέρνηση δεν πρόκειται να κάνει καμία έκπτωση όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος».
– Oι τιμές στην ενέργεια βρίσκονται για μεγάλο διάστημα τώρα σε πορεία αποκλιμάκωσης. Εκτιμάτε ότι έχουμε περάσει τον «κάβο»; Θα επανέλθουμε και πότε σε τιμές προ κρίσης;
– Πράγματι οι τιμές βρίσκονται σε πορεία αποκλιμάκωσης, η οποία επιταχύνθηκε και μετά την απόφαση της Ε.Ε. για επιβολή ενός ρεαλιστικού πλαφόν στις αγορές φυσικού αερίου, όπως είχε προτείνει από τον περασμένο Μάρτιο ο Ελληνας πρωθυπουργός. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ενεργειακή κρίση δεν έχει τελειώσει και οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν παρακινδυνευμένη. Αλλωστε, σύμφωνα με διεθνείς αναλύσεις, ο επόμενος χειμώνας θα είναι γεμάτος προκλήσεις. Η στρατηγική μας παραμένει σταθερή και συνεπής: διασφαλίζουμε προσιτές τιμές ενέργειας για τους πολίτες και επιταχύνουμε την παραγωγή καθαρής ενέργειας, για μόνιμη μείωση των τιμών και αποτροπή των αιτιών της κλιματικής αλλαγής.
– Καταφέραμε πράγματι ως χώρα να συγκρατήσουμε τις τιμές σε ανεκτά για τα νοικοκυριά και την κοινωνική συνοχή επίπεδα. Αυτό όμως έγινε με τη διάθεση ενός ποσού άνω των 8 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις. Το πραγματικό κόστος ρεύματος, όπως αποτυπώνεται στη χονδρεμπορική αγορά, είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορεί να βελτιωθεί;
– Προτεραιότητά μας ήταν να συγκρατήσουμε τις τιμές σε προσιτά επίπεδα και το καταφέραμε, με τις άμεσες κρατικές επιδοτήσεις που είδαν οι πολίτες στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, η κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις υψηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς, δημιούργησε τον καινοτόμο μηχανισμό ανάκτησης υπερεσόδων στην ηλεκτροπαραγωγή. Ετσι, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποζημιώνονται με βάση την τιμή DAM, όπως αποτυπώνεται στη χονδρεμπορική αγορά, αλλά με το πλαφόν που επιβάλλαμε. Τη διαφορά που προκύπτει, την εισπράξαμε πίσω, έχοντας κατευθύνει περισσότερα από 3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε καταφέρει, από τον Σεπτέμβριο μέχρι και σήμερα, η Ελλάδα να διαθέτει από τις φθηνότερες τιμές στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
– Η ρήτρα αναπροσαρμογής καταργήθηκε αλλά η τιμολόγηση βάσει πρόβλεψης έχει οδηγήσει σε αύξηση του κόστους. Αυτό σημαίνει υπερκέρδη για τους παρόχους και αυξημένα κονδύλια για επιδοτήσεις. Μήπως θα έπρεπε να επανεξετάσετε το συγκεκριμένο μοντέλο;
– Η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής σε συνδυασμό με τις άμεσες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος έχουν μειώσει σημαντικά το κόστος ενέργειας για τους καταναλωτές και επ’ ουδενί δεν το έχουν αυξήσει. Παράλληλα, δημιουργήσαμε ένα πιο ανταγωνιστικό και διαφανές σύστημα τιμολόγησης, υπέρ των πολιτών. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο, με την κρατική επιδότηση κάποιοι πάροχοι διαμόρφωσαν τις τιμές τους πιο φθηνά και από πριν την ενεργειακή κρίση.
Υπάρχουν, πράγματι, κάποιοι μήνες που, λόγω της μεταβολής των τιμών ενέργειας μπορεί οι προμηθευτές να κάνουν μια εκτίμηση για το πού θα κινηθούν οι τιμές της χονδρεμπορικής, με αποτέλεσμα να έχουν ζημία ή παραπάνω έσοδα. Για αυτόν τον λόγο, ανακοινώσαμε έναν νέο μηχανισμό φορολόγησης πιθανών υπερκερδών στην προμήθεια. Η πολιτική μας είναι ξεκάθαρη. Δεν θα επιτρέψουμε την κερδοσκοπία από κανέναν εις βάρος των καταναλωτών.
– Η βιομηχανία διά των συνδέσμων της με πρόσφατη επιστολή της στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη χτύπησε «καμπανάκι» για τις επιπτώσεις από την εκτόξευση του ενεργειακού κόστους στην ανταγωνιστικότητα, τη βιωσιμότητα και την απασχόληση. Σειρά ευρωπαϊκών χωρών έχουν πάρει στοχευμένα μέτρα για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις τους, αξιοποιώντας τους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Τι μέτρα θα πάρετε;
– Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η ενεργειακή κρίση, σταθήκαμε δίπλα στην ελληνική βιομηχανία –όπως και στα νοικοκυριά και στους αγρότες– με σημαντικές οριζόντιες επιδοτήσεις. Ημασταν η πρώτη χώρα που έλαβε έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επιδότηση των λογαριασμών ενέργειας σε όλες τις επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι το πρωτοφανές κύμα ανατιμήσεων στο κόστος της ενέργειας πιέζει ασφυκτικά τη βιομηχανία. Βρισκόμαστε σε συζητήσεις για τη λήψη νέων μέτρων που θα ανακουφίσουν ακόμα περισσότερο τις ελληνικές επιχειρήσεις, εξαντλώντας τις δυνατότητες του κρατικού προϋπολογισμού. Αποδεικνύουμε με πράξεις τη στήριξή μας στη βιομηχανία και δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε να τη στηρίζουμε, για όσο αυτό χρειαστεί.
– Πότε θα προχωρήσει η ρύθμιση για την εξαίρεση των ΑΠΕ που προορίζεται για διμερή συμβόλαια με τη βιομηχανία από το πλαφόν στην τιμή αποζημίωσης;
– Ο μηχανισμός ο οποίος ανακτά τα υπερέσοδα σε όλες τις τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύει μέχρι τον Ιούνιο του 2023 και θα αποσυρθεί όταν οι τιμές στην ενέργεια επιστρέψουν σε κανονικά επίπεδα. Εάν, τελικά, οι τιμές δεν εξομαλυνθούν και ο μηχανισμός συνεχίσει να υφίσταται, έχουμε προχωρήσει στην υιοθέτηση ενός σχήματος που θα δίνει τη δυνατότητα η πώληση πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας με διμερή συμβόλαια και φυσική παράδοση να εξαιρείται από την επιβολή του πλαφόν.
– Πότε θα βγει το πρόγραμμα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στις στέγες;
– Ο οδηγός του προγράμματος είναι έτοιμος και στόχος μας είναι μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου να έχει ανοίξει η πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων. Το πρόγραμμα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ θα δίνει 60% επιδότηση στα συστήματα φωτοβολταϊκών στις στέγες με μπαταρία, ενώ θα υπάρχει διακριτή κατηγορία για τους ευάλωτους συμπολίτες μας. Μοναδικό υποχρεωτικό κριτήριο για την αίτηση χρηματοδότησης από τους δικαιούχους θα είναι να έχουν σύμβαση σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ. Να δεσμεύσουν, δηλαδή, ηλεκτρικό χώρο για την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού τους. Η δαπάνη εγκατάστασης μπαταρίας θα επιδοτείται σε ποσοστό έως και 100%, στο πλαίσιο του στόχου της κυβέρνησης να καταστούν οι καταναλωτές ενεργειακά αυτόνομοι, περιορίζοντας σημαντικά το ενεργειακό τους κόστος.
Η Ελλάδα θα γίνει η «πράσινη» ενεργειακή πύλη της Ευρώπης
– Στο υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ έχετε θέσει αναβαθμισμένους και φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου στα δίκτυα; Μέσα σε ένα χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Green Tank, ο ΔΕΔΔΗΕ απέρριψε το 49% των αιτήσεων για έργα ενεργειακού συμψηφισμού…
– Πράγματι το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα θέτει ψηλά τον πήχυ για την εγκατάσταση νέων έργων ΑΠΕ. Στόχος μας είναι το 2030 το 80% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές. Αυτή τη στιγμή, έχουμε ήδη δώσει δεσμευτικούς όρους ώστε να συνδεθούν έργα ΑΠΕ στο δίκτυο που, μαζί με αυτά που λειτουργούν, καλύπτουν τον στόχο μας για το 2030. Ειδικότερα, ο ΔΕΔΔΗΕ εκτιμά ότι θα υπερβεί τον στόχο του νέου ΕΣΕΚ 5 χρόνια νωρίτερα, κατά 8%, καθώς αύξησε την ετήσια προσθήκη ΑΠΕ κατά 346% από το 2019 μέχρι το 2022, συνδέοντας 600% επιπλέον έργα το ίδιο διάστημα.
Για να πετύχουμε τους φιλόδοξους στόχους μας ενισχύουμε κατάλληλα τα έργα ανάπτυξης και επέκτασης των ηλεκτρικών μας δικτύων, και προωθούμε ένα ενισχυμένο πρόγραμμα ανάπτυξης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας όπως μπαταρίες και έργα αντλησιοταμίευσης, μέσα από τα οποία δημιουργείται ικανός ηλεκτρικός χώρος για μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ. Ενδεικτικό είναι ότι ο ΑΔΜΗΕ την τελευταία τριετία πραγματοποίησε επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ και ο ΔΕΔΔΗΕ από το 2020 έως το 2022 αύξησε κατά 50% τις επενδύσεις του σε σχέση με το διάστημα 2017-2019. Ο στόχος για την αποθηκευτική ισχύ το 2030 φθάνει τα 7.000 MW ώστε να αποθηκεύουμε για παράδειγμα την ενέργεια που παράγεται από τον ήλιο και να τη χρησιμοποιούμε τις βραδινές ώρες. Η κυβέρνηση στηρίζει με κάθε τρόπο, οικονομικό και θεσμικό, τα έργα αυτά, καθώς η αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, εκτός από περιβαλλοντικά οφέλη, αποφέρει και οικονομικό όφελος για τους καταναλωτές.
– Μιλάτε συχνά για τον ρόλο που μπορεί να παίξει η χώρα ως ενεργειακός διάδρομος φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Πού εδράζονται αυτές οι εκτιμήσεις;
– Η κομβική γεωγραφική θέση της χώρας σε συνδυασμό με τις καθοριστικές δράσεις της κυβέρνησης, αναδεικνύουν την Ελλάδα σε ένα σημαντικό ενεργειακό σταυροδρόμι. Αναβαθμίζουμε τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες και αναπτύσσουμε κρίσιμες υποδομές για την αύξηση της δυνατότητας εισαγωγής και εξαγωγής φυσικού αερίου. Κατασκευάζουμε έναν πλωτό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, ενώ ένα ακόμα αντίστοιχο έργο FSRU, το project «Διώρυγα», ωριμάζει στην Κόρινθο. Εγκαινιάσαμε την εμπορική λειτουργία του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB και συζητάμε ήδη την αύξηση της δυναμικότητάς του από 3 σε 5 bcm. Τέλος, επιταχύνουμε εμβληματικές «πράσινες» διασυνδέσεις που θα μειώσουν το ενεργειακό κόστους για τους Ελληνες καταναλωτές, όπως αυτή με την Αίγυπτο, με ικανότητα μεταφοράς 3 GW καθαρής ενέργειας, ενώ έχουμε προτείνει και την ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Αυστρία και τη Γερμανία, μέσω δυτικών Βαλκανίων. Για πρώτη φορά, η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης και μετατρέπεται σε σημαντικό πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας για όλη τη ΝΑ Ευρώπη.
Χρύσα Λιάγγου
