Πολύ θετικά σχόλια για τις επιδόσεις της Ελλάδας στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) περιλαμβάνονται στη φετινή έκθεση της δεξαμενής σκέψης Ember για την πορεία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη (European Electricity Review 2023). Η χώρα μας βρέθηκε το 2022 στη δεύτερη θέση της Ευρώπης με βάση το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τον ήλιο (γύρω στο 12,6%) με πρώτη την Ολλανδία μια χώρα με λιγότερη ηλιοφάνεια όπου το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε το 14%.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, σε Ολλανδία και Ελλάδα, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο ξεπέρασε την παραγωγή από λιγνίτη. Στην έκθεση επισημαίνεται πως η Ελλάδα εγκατέστησε το 2022 περί τα 1,3 GW νέων φωτοβολταϊκών πάρκων με αποτέλεσμα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς να φτάσει τα 5,5 GW. Η Ember επισημαίνει πως η χώρα μας θα πετύχει το στόχο για εν λειτουργία φωτοβολταϊκά ισχύος 8 GW στο τέλος του 2023, επτά χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό στόχο.
Στα ρεκόρ της Ελλάδας για το 2022 περιλαμβάνεται και η πανευρωπαϊκή πρωτιά στη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας (13%) στο τέταρτο τρίμηνο του 2022, με δεύτερη την Ρουμανία και τρίτη την Γαλλία. Ο ήπιος χειμώνας και οι υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος οδήγησαν στο συγκεκριμένο ρεκόρ. Όπως επισημαίνει και η Ember, ο ήπιος καιρός δε μπορεί να δικαιολογήσει από μόνος του τη μεγάλη πτώση στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας που υπήρξε στην Ευρώπη το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Η μείωση του 7,9% βρίσκεται πολύ κοντά στην πτώση 9,6% που είχε καταγραφεί στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 όταν η Γηραιά Ήπειρος βρίσκονταν στην πιο σκληρή φάση της καραντίνας.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφτασε τις 39 τεραβατώρες (TWh) το 2022, δηλαδή σε επίπεδο ρεκόρ, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η κατανάλωση περίπου 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου. Ρεκόρ σημειώθηκε και στην εγκατάσταση νέων φωτοβολταϊκών που έφτασε πέρυσι τα 41 GW με αύξηση 47% σε σύγκριση με το 2021. Συνολικά σε 20 κράτη – μέλη σημειώθηκε το 2022 ρεκόρ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο.
Στην έκθεση της Ember επισημαίνεται πως «ένα εντυπωσιακό παράδειγμα για τη δύναμη των ΑΠΕ το 2022 ήρθε επίσης από την Ελλάδα, όπου το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στηρίχθηκε αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές για πέντε ώρες των Οκτώβριο». Για να σημειωθεί αυτή η επίδοση είχαν «βάλει πλάτη» τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ember, η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση της ΕΕ με βάση το ποσοστό (21%) της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αιολικά πάρκα, με πρώτη την Δανία (55%), δεύτερη την Λιθουανία (39%) και τρίτη την Ιρλανδία (33%). Πανευρωπαϊκά, μετά το δύσκολο 2021 όπου είχε σημειωθεί μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά (λόγω καιρικών συνθηκών), το 2022 σημειώθηκε άνοδος κατά 8,6% (33 TWh). Το μερίδιο της αιολικής ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος αυξήθηκε από 9,2% το 2015 σε 15% το 2022.
Ενδιαφέρον έχουν και τα στοιχεία της Ember για την παραγωγή ηλεκτρικές ενέργειας από άνθρακα / λιγνίτη καθώς δεν επιβεβαιώθηκαν οι δυσάρεστες προβλέψεις (και στη χώρα μας) για επανεκκίνηση λιγνιτικών εργοστασίων. Αντίθετα, στην Ελλάδα σημειώθηκε πέρυσι η μεγαλύτερη μείωση στην παραγωγή ρεύματος από λιγνίτη στην ΕΕ με δεύτερη την Πορτογαλία και τρίτη την Ολλανδία. Παρά την αύξηση που σημειώθηκε πανευρωπαϊκά το 2021 και το 2022, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα / λιγνίτη ήταν πέρυσι 37% χαμηλότερα από το 2015. Η Ελλάδα παραμένει, δυστυχώς, στην πρώτη δεκάδα της ΕΕ με βάση την «πυκνότητα διοξειδίου του άνθρακα (CO2)» ανά κιλοβατώρα ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται. Συγκεκριμένα βρίσκεται στην 8η θέση με περίπου 310 γραμμάρια CO2 ανά κιλοβατώρα με πρώτη την Πολωνία (περίπου 700 γραμμάρια ανά KWh) και δεύτερη την Κύπρο (περίπου 590 γραμμάρια CO2 ανά κιλοβατώρα)
Σε σχέση με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες φυσικού αερίου, η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση της ΕΕ με μερίδιο περί το 39% το 2022 με πρώτη την Μάλτα, δεύτερη την Ιταλία και τρίτη την Ιρλανδία.
Φώτης Κόλλιας
