Με τις απώλειες ΦΠΑ να ξεπερνούν ετησίως τα 135 δισ. ευρώ (5,3 δισ. ευρώ στην Ελλάδα), η Ε.Ε. λαμβάνει μέτρα για να τις περιορίσει. Συγκεκριμένα, η Ε.Ε. θα υιοθετήσει την ηλεκτρονική τιμολόγηση στις διασυνοριακές συναλλαγές με στόχο να ελαχιστοποιηθούν οι απάτες στον ΦΠΑ και τα εικονικά στοιχεία. Ουσιαστικά η Ε.Ε. λαμβάνει μέτρα αντίστοιχα με αυτά που έχουν λάβει η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Δανία και η Νορβηγία. Η ηλεκτρονική τιμολόγηση καθιστά ανέφικτη την έκδοση εικονικών τιμολογίων, προσφέροντας όλα τα δεδομένα στις φορολογικές αρχές σε πραγματικό χρόνο.
Σύμφωνα με το σχέδιο της Ε.Ε., όλες οι συναλλαγές των επιχειρήσεων θα δηλώνονται υποχρεωτικά και σε πραγματικό χρόνο. Τα δεδομένα των ηλεκτρονικών συναλλαγών θα διαβιβάζονται στην εθνική φορολογική αρχή κάθε χώρας και αμέσως μετά οι φορολογικές αρχές θα μοιράζονται δεδομένα με άλλα κράτη-μέλη αναφέροντάς τα στη νέα κεντρική βάση δεδομένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό το αποκεντρωμένο μοντέλο είναι παρόμοιο με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα η τρέχουσα βάση δεδομένων του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών ΦΠΑ (VIES).
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα έχουν τη δυνατότητα να εισάγουν υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση χωρίς επίσημη παρέκκλιση. Επί του παρόντος, όταν ένα κράτος-μέλος της ΕΕ επιθυμεί να εισαγάγει υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση, πρέπει να ζητήσει επίσημα παρέκκλιση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (δηλαδή άδεια απόκλισης από την Οδηγία ΦΠΑ). Με τη νέα οδηγία θα προταθεί ότι δεν θα απαιτείται προηγούμενη άδεια. Ηδη, οι φορολογικές αρχές στην Ε.Ε. έχουν κληθεί να υπολογίσουν και να αναλύσουν το έλλειμμα ΦΠΑ και τις διάφορες συνιστώσες του (ενδοκοινοτική απάτη “του αφανούς εμπόρου”, ηλεκτρονικό εμπόριο, κ.λπ.). Επίσης, οι φορολογικές αρχές θα πρέπει σταδιακά να λάβουν τα εξής μέτρα:
1. Να ενημερώνονται διαδικτυακά οι φορολογούμενοι σχετικά με τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τον ΦΠΑ και να παρέχεται δυνατότητα ηλεκτρονικής εγγραφής.
2. Να βελτιώσουν την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και άλλων εθνικών φορέων.
3. Να τηρείται βάση δεδομένων ΦΠΑ που χαρακτηρίζεται από ακρίβεια και πληρότητα.
4. Να διενεργούνται νομικές επαληθεύσεις και επαληθεύσεις ταυτότητας καθώς και συστηματικοί προκαταρκτικοί έλεγχοι με βάση δείκτες κινδύνου.
5. Να τηρείται αρχείο των αιτούντων στους οποίους δεν χορηγήθηκε εγγραφή.
6. Να διασταυρώνονται οι πληροφορίες που περιέχονται στη βάση δεδομένων εγγραφής στα μητρώα ΦΠΑ έναντι τρίτων πηγών πληροφοριών.
7. Να ενσωματωθεί διαδικασία εκτίμησης κινδύνου στη διαδικασία εγγραφής.
8. Να παρέχεται στους υπόχρεους σε ΦΠΑ δυνατότητα πρόσβασης, απεικόνισης και τροποποίησης των σχετικών με τον ΦΠΑ στοιχείων τους μέσω ασφαλούς διαδικτυακής σύνδεσης.
9. Να δημιουργηθεί ή να διατηρηθεί μητρώο φορολογούμενων που ασκούν δραστηριότητες ηλεκτρονικού εμπορίου.
10. Να διερευνηθεί η δυνατότητα χρήσης διαφόρων συνόλων δεδομένων για τους σκοπούς της συμμόρφωσης στον τομέα του ΦΠΑ και να βελτιωθεί σε μόνιμη βάση η ποιότητα της ανταλλαγής πληροφοριών και της διοικητικής συνεργασίας.
Του Προκόπη Χατζηνικολάου
