spot_img
Nanodomi
Nanodomi

Αφιέρωμα: «Ενεργειακή Αναβάθμιση & Ανακαίνιση 2023-24»

Η ενεργειακή αναβάθμιση & η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος

Vaillant
Inventor
Wilo

Χάρης Δούκας, Αλέξανδρος Νίκας: Ο φόβος ενός κρύου χειμώνα

Thermovent

Συμμετοχή των κ.κ. Χάρη Δούκα & Αλέξανδρου Νίκα (Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ), στο αφιέρωμα του B2Green

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, μετά την επίθεση στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο 2022, αναφέρεται ρητά στην επιτάχυνση των νέων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, και στη διαμόρφωση ενός εύρωστου και διαφοροποιημένου ενεργειακού χαρτοφυλακίου. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αποφασίζοντες μοιάζουν περισσότερο αφοσιωμένοι στην ανάπτυξη υποδομών για τη διακίνηση του (πανάκριβου) υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΦΑ) και όλων των άλλων διαθέσιμων ορυκτών καυσίμων (άνθρακας, λιγνίτης), όπως αποτυπώσαμε σε παρέμβασή μας στο Nature.

Στην Ελλάδα, αυτό μεταφράζεται όχι μόνο σε επαναπροτεραιοποίηση του λιγνίτη, αλλά κυρίως σε γενναίες επενδύσεις σε νέα ορυκτά καύσιμα, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο, με τις συνεπαγόμενες νέες εγκαταστάσεις υποδοχής, αεριοποίησης κλπ. Ωστόσο, αυτές οι ενεργειακές αποφάσεις, που θα δεσμεύσουν την χώρα για χρόνια, δεν υποστηρίζονται από αντίστοιχες τεχνικές και επιστημονικές τεκμηριώσεις, όπως θα έπρεπε.

Είναι γεγονός ότι, μέχρι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καμία δημοσιευμένη μελέτη δεν είχε προβλέψει την πιθανότητα να διακοπεί η παροχή του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ίσως λοιπόν στο ξεκίνημα του πολέμου και της κλιμάκωσης της ενεργειακής κρίσης να υπήρχαν κάποιες δικαιολογίες. Όμως, πλέον, μελέτες και αναλύσεις διατυπώνουν πως οι αναγκαίες αλλαγές απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο μπορούν να προχωρήσουν χωρίς αναβίωση της ατζέντας των ορυκτών καυσίμων. Τεκμηριώνεται επιστημονικά πως, πλέον, ο ενεργειακός μετασχηματισμός δε χρειάζεται απαραίτητα καύσιμο μετάβασης (δηλαδή αέριο), αλλά μπορεί να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια, αν προωθηθούν κατ’ ευθείαν καθαρές, εγχώριες, ενεργειακές επιλογές. Τέτοιες είναι οι ανανεώσιμες πηγές και η εξοικονόμηση, μαζί με τις απαραίτητες υποδομές σε δίκτυα, συστήματα διαχείρισης ζήτησης και αποθήκευσης.

Μελετώντας την εξέλιξη του ελληνικού ενεργειακού συστήματος υπό το πρίσμα της ισχύουσας εθνικής νομοθεσίας και των δύο βασικών προδιαγραφών εξέλιξης (ΕΣΕΚ/2019, Κλιματικός Νόμος/2022), το Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης του ΕΜΠ, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PARIS REINFORCE, υπολόγισε ότι οι τρέχουσες ενεργειακές πολιτικές εξ ορισμού οδεύουν σε περαιτέρω χρήση του ΦΑ στη χώρα, αντίθετα από το πνεύμα της σημερινής ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής.

Παράλληλα, υπολόγισε ένα νέο κλιματικό μονοπάτι, πολύ περισσότερο φιλόδοξο (“Πράσινο Μονοπάτι”), το οποίο προσβλέπει σε πλήρη αποαεριοποίηση του μίγματος ηλεκτρισμού έως το 2035 και βασίζεται σε γενναίες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) και εξοικονόμηση ενέργειας. Όσον αφορά στον λιγνίτη, προϋποθέτει μόνο την επέκταση της ζωής του λιγνίτη για τη διευκόλυνση της παρούσας συγκυρίας (με την Πτολεμαϊδα V να λειτουργεί έως το τέλος της δεκαετίας). Το σημαντικό εύρημα της ανάλυσης αυτής είναι πως το πολύ φιλόδοξο αυτό μονοπάτι, συγκρινόμενο με τα συμβατικά σενάρια εξέλιξης της χώρας (“ΕΣΕΚ” και “Κλιματικός Νόμος”), που βασίζονται στις Κυβερνητικές εξαγγελίες και υποστηρίζουν το φυσικό αέριο σαν καύσιμο μετάβασης, παραμένει αισθητά αποδοτικότερο για τους πολίτες.

Σημειώνεται πως και στα 2 συμβατικά σενάρια, θεωρούμε ότι οι τιμές φυσικού αερίου με κάποιον τρόπο επανέρχονται σε κανονικά επίπεδα μέσα στο 2022. Αν οι τιμές ΦΑ επιμείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα για την επόμενη τριετία, όπως για παράδειγμα προβλέπει το Bloomberg, η σημερινή δομή του ενεργειακού συστήματος χωρίς κυβερνητικές πρωτοβουλίες για άμεσες επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια και ενεργειακή αποδοτικότητα υπολογίζεται ακριβότερη κατά έως και 20%, σε σχέση με μία πράσινη στρατηγική προσήλωσης στους κλιματικούς μας στόχους.

Εικόνα 1: Εκπομπές CO2 στην ηλεκτροπαραγωγή για τα τρία σενάρια

Η ομάδα μας επιχείρησε επίσης μία σειρά από αναλύσεις ευαισθησίας των αποτελεσμάτων αυτών σε τεχνολογικούς περιορισμούς λόγω αβεβαιοτήτων.

Για παράδειγμα, υπέθεσε ότι τα υπό εξέταση σχέδια για υποκατάσταση του ΦΑ με νέες υποδομές υγροποιημένου αερίου υλοποιούνται, με αποτέλεσμα μία συνολικά πιο αργή αποαεριοποίηση. Σε μία τέτοια περίπτωση, το φιλόδοξο μονοπάτι και πάλι βρίσκεται πιο αποτελεσματικό. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έβαζε στον πάγο τις προοπτικές των υπεράκτιων αιολικών στη χώρα, ενώ η νέα λιγνιτική μονάδα της Πτολεμαϊδας θα παρέμενε εξαρχής και πλήρως αδρανής—με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις δαπάνες μίας ανεκμετάλλευτης επένδυσης.

Αντίστοιχα, μελέτησε την περίπτωση χωρικών περιορισμών λόγω πλήρους προστασίας των εδαφών που εντάσσονται στο δίκτυο προστασίας Natura 2000, με επακόλουθη σημαντική μείωση των δυνατοτήτων εγκατάστασης χερσαίων αιολικών στη χώρα. Και σε αυτήν την περίπτωση, όμως, οι φιλόδοξοι στόχοι για διείσδυση ΑΠΕ κατά 80% και 100% έως το 2030 και 2035, αντίστοιχα, θα ήταν εφικτοί, λαμβάνοντας υπόψιν το δυναμικό των ΑΠΕ που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα και η Μακροχρόνια Στρατηγική.

Όμως, ακόμη κι αν το ΥΠΕΝ έχει αποτύχει στη ρεαλιστική αποτύπωση του διαθέσιμου/ εφικτού εγχώριου δυναμικού ΑΠΕ στη στρατηγική του (και π.χ. η γεωθερμική ενέργεια δεν αξιοποιηθεί καθόλου στην ηλεκτροπαραγωγή), και πάλι το “Πράσινο Μονοπάτι” καθαρής ενέργειας υπολογίζεται εφικτό. Σε αυτήν την περίπτωση, η παρατηρούμενη μείωση των χερσαίων αιολικών θα απαιτούσε σημαντική αύξηση υδροηλεκτρικής ενέργειας και μικρών Φ/Β επί στέγης (κατά 10%)—ειδικά το τελευταίο δεν φαντάζει ακραίο, αν αναλογιστούμε ότι μόνο στην Ισπανία δεκαπλασιάστηκαν οι εγκαταστάσεις φέτος λόγω των ενεργειακών ανατιμήσεων, οδηγώντας σε τετραπλασιασμό των Φ/Β στέγης από το 2018.

Σε κάθε περίπτωση, το προτεινόμενο φιλόδοξο μονοπάτι υπολογίζεται πιο εύρωστο και αισθητά πιο οικονομικό για όλους, επιτρέποντας παράλληλα την επίτευξη φιλόδοξων κλιματικών στόχων σε βάθος χρόνου. Μάλιστα, ακόμη και αν όλοι οι παραπάνω τεχνικοί περιορισμοί υλοποιούνταν, με τις τιμές ΦΑ να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, η ομάδα μας υπολογίζει ότι θα απαιτούνταν λιγότερες επενδύσεις και θα επιτρεπόταν καλύτερη αξιοποίηση των υπαρχουσών υποδομών του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, με σταθερή μείωση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής.

Με την πρόφαση του φόβου του ενεργειακού χειμώνα, διατυπώνονται απόψεις που επιχειρούν να πείσουν ότι, λόγω της ενεργειακής κρίσης, θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στην οικονομική μιζέρια ή στον συμβιβασμό. Πρόκειται για πρόσκληση σε συνθηκολόγηση. Η ενεργειακή ασφάλεια και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν είναι αντίθετοι πόλοι. Με βάση τις αναλύσεις και τα σενάρια εξέλιξης, ο ένας μπορεί να συμπληρώνει τον άλλο σε μια ενότητα κοινών δράσεων, που είναι οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά αποδοτικοί, από οποιοδήποτε σενάριο αναβιώσει παλιά υποδείγματα, μαζί με τις πρακτικές που μας έφτασαν ως εδώ.

Για να νικηθεί ο φόβος, απαιτούνται συγκροτημένες πολιτικές και τεκμηριωμένα σχέδια, μακριά από κοντόφθαλμες, βιαστικές αποφάσεις και ψευτοδιλήμματα.

Χάρης Δούκας, Αλέξανδρος Νίκας
Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ)

Διαβάστε το πλήρες αφιέρωμα του B2Green:
“Θέρμανση – Ψύξη – Αερισμός 2023”,
ΕΔΩ

Ακολουθήστε την ομάδα μας
“Θέρμανση – Ψύξη – Αερισμός”
στο Facebook, πατώντας ΕΔΩ

Systemair
Thermaskirt
Ariston
Bosch
3ο Συνέδριο Πυροπροστασίας Κατασκευών
Verde.Tec 2024
13ο ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την πολιτική cookie.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις απορρήτου

When you visit any web site, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. Control your personal Cookie Services here.

Τα λειτουργικά cookies παρακολουθούν την σωστή λειτουργία του ιστότοπου μας και επιτρέπουν στον ιστότοπο να θυμάται τις επιλογές που κάνετε (π.χ. προτιμήσεις γλώσσας ή περιοχής). Παρέχουν χαρακτηριστικά, τα οποία σας βοηθούν έτσι ώστε να μη χρειάζεται να καθορίζετε τις επιλογές σας κάθε φορά που επισκέπτεστε τον ιστότοπο. Οι πληροφορίες που συλλέγουν αυτά τα cookies είναι ανώνυμες και δεν είναι δυνατόν να παρακολουθήσουν την δραστηριότητα της περιήγησής σε άλλους ιστότοπους.

Preferences
Τα λειτουργικά cookies παρακολουθούν την σωστή λειτουργία του ιστότοπου μας και επιτρέπουν στον ιστότοπο να θυμάται τις επιλογές που κάνετε (π.χ. προτιμήσεις γλώσσας ή περιοχής).
  • _at_cm_hide

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες