Η συνεχής άνοδος στα ενοίκια και στο κόστος απόκτησης κατοικίας, που δείχνουν τόσο οι δείκτες της Τράπεζας της Ελλάδος, όσο και οι αγγελίες που δημοσιεύονται, οδηγεί σε ασφυξία τα ελληνικά νοικοκυριά, ειδικά τους νέους και τα νέα ζευγάρια, σε μια περίοδο έκρηξης και του ενεργειακού κόστους. Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνουν πως ήδη τα ελληνικά νοικοκυριά που ζουν στο ενοίκιο πληρώνουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μηνιαίου εισοδήματος για στέγαση και λογαριασμούς (ρεύματος, τηλεπικοινωνιών, κ.α.) στην Ευρώπη. Γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση σχεδίαζε τους τελευταίους μήνες το πρόγραμμα για τη λεγόμενη «προσιτή κατοικία» που παρουσίασε, σε γενικές γραμμές, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το Σάββατο στην ομιλία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ).
Οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες ξεκινούν από τη στήριξη της οικοδομής, ώστε να αυξηθούν τα καινούργια διαμερίσματα που μπαίνουν στην αγορά και να διατηρηθεί το θετικό momentum της τελευταίας τριετίας μετά από δέκα χρόνια κατάρρευσης. Ειδικά όταν η έκρηξη στις τιμές των υλικών απειλεί το σχεδιασμό των κατασκευαστών και καθυστερεί πολλά αντίστοιχα έργα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έτσι ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε πως η αναστολή της επιβολής ΦΠΑ (24%) στις νέες οικοδομές παρατείνεται μέχρι το τέλος του 2024.
Για την ενίσχυση της συγκατοίκησης φοιτητών (πράγμα δύσκολο στην Ελλάδα, ενώ είναι σύνηθες στην υπόλοιπη Ευρώπη!) ο πρωθυπουργός εξήγγειλε το Σάββατο πως όσοι συγκατοικούν θα λαμβάνουν επίδομα στέγασης 2.000 ευρώ έκαστος, αντί για 1.500 ευρώ που θα λαμβάνουν οι υπόλοιποι.
Στους φοιτητές απευθύνεται και το σχέδιο κατασκευής περίπου 8.150 διαμερισμάτων σε πέντε σύγχρονα συγκροτήματα που θα κατασκευαστούν και θα συντηρούνται μέσω πολυετών συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Οι τρεις διαγωνισμοί, για τις φοιτητικές κατοικίες στα Πανεπιστήμια Κρήτης, Θράκης και Θεσσαλίας, έχουν ήδη προκηρυχθεί αλλά προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς καθώς αναζητείται χρηματοδότηση. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας θα καταθέσει εκ νέου φάκελο για έγκριση αντίστοιχου έργου ΣΔΙΤ, ενώ φάκελο ετοιμάζει και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Δεσμευτικές προσφορές για το διαγωνισμό του Πανεπιστημίου Κρήτης, προϋπολογισμού άνω των 210 εκατ. ευρώ, αναμένονταν μέσα στο μήνα. Πρόκειται για έργο που διεκδικούν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ακτωρ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Intrakat, και η κοινοπραξία Μυτιληναίος – ΑΤΕΣΕ. Τα ίδια σχήματα διαγκωνίζονται για τους άλλους δύο εν εξελίξεις διαγωνισμούς σε Θράκη και Θεσσαλία, συνολικού ύψους κοντά στα 250 εκατ. Οι ανάδοχοι θα κατασκευάσουν φοιτητικές κατοικίες και άλλες κτιριακές υποδομές και θα τις διαχειρίζονται για τρεις δεκαετίες (μαζί με την περίοδο κατασκευής).
Το συνολικό σχέδιο για την «προσιτή στέγη» που ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης φτάνει τα 1,8 δισ. και απευθύνεται σε περίπου 100.000 δικαιούχους που θα ενοικιάσουν ή θα αγοράσουν φθηνότερο σπίτι. Το σχέδιο προβλέπει και πρόγραμμα ύψους 550 εκατ. ευρώ για χαμηλότοκα δάνεια (με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο) σε 10.000 ωφελούμενους ηλικίας μέχρι 39 ετών «σε περιοχές που υπάρχουν παλαιά κτίρια». Οι συγκεκριμένοι θα μπορούν να αποκτήσουν αυτά τα παλαιά ακίνητα με μηνιαία δόση δανείου που δεν θα ξεπερνά τα 275 ευρώ.
Σύντομα ανακοινώνεται και πρόγραμμα «Ανακαινίζω», αντίστοιχο με το «Εξοικονομώ» που επιδοτεί παρεμβάσεις σε κατοικίες για εξοικονόμηση ενέργειας, που θα απευθύνεται σε 20.000 ιδιοκτήτες παλαιών σπιτιών. Θα λαμβάνουν 3.000 ευρώ για ανακαίνιση ιδιόκτητης παλαιάς κατοικίας και άλλα 7.000 ευρώ σε χαμηλότοκο δάνειο ώστε να την αναβαθμίσουν και να μπορούν να μείνουν σ’ αυτήν.Σε ιδιοκτήτες κλειστών κατοικιών απευθύνεται και το πρόγραμμα επιδότησης 10.000 ευρώ για ανακαίνιση υπό την προϋπόθεση πως στη συνέχεια θα τα μισθώνουν με μακροχρόνια συμβόλαια και δεν θα τα διαθέτουν μέσω των γνωστών πλατφορμών βραχυχρόνιων μισθώσεων (Airbnb,κλπ). Ο πρωθυπουργός υποστήριξε πως μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος θα καλύπτεται μέχρι και το 40% του κόστους ανακαίνισης.
Για πρώτη φορά ετοιμάζεται να εφαρμοστεί στην Ελλάδα και ένα μοντέλο ανάπτυξης της αγοράς «προσιτής κατοικίας» που είναι συνηθισμένο εδώ και χρόνια σε πολλές αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Το είχαν ζητήσει και επενδυτές οι οποίοι έχουν ήδη τοποθετηθεί ή θέλουν να επενδύσουν σε οικιστικές αναπτύξεις στη χώρα μας. Το συγκεκριμένο μοντέλο προβλέπει πως το ελληνικό δημόσιο θα διαθέτει δικά του οικόπεδα ή κτίρια σε ιδιώτες, μέσω της λεγόμενης «κοινωνικής αντιπαροχής». Οι ιδιώτες θα κατασκευάζουν κατοικίες (ακόμα και με μετατροπή κτιρίων γραφείων που βρίσκονται π.χ. στο κέντρο της Αθήνας) αλλά θα είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν τα μισά διαμερίσματα κάθε κτιρίου με χαμηλό ενοίκιο σε φτωχότερα νοικοκυριά. Τα υπόλοιπα διαμερίσματα θα διατίθενται με εμπορικές τιμές, με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς.
Ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε πως σύντομα ξεκινάει και το πρόγραμμα «Εστία ΙΙ» μέσω του οποίου το δημόσιο θα μισθώσει 1.000 ακίνητα και στη συνέχεια θα τα επαναμισθώσει σε ευάλωτα νοικοκυριά. Ως γνωστόν, το πρώτο πρόγραμμα, το «Εστία», είχε προχωρήσει ώστε να βρουν επιδοτούμενη στέγη πρόσφυγες και μετανάστες.
Να αυξήσει το διαθέσιμο στοκ κατοικιών που απευθύνεται στα ελληνικά νοικοκυριά επιδιώκεται και με το τελευταίο από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός. Πρόκειται για το διπλασιασμό του ορίου επένδυσης ώστε να αποκτήσει ένας αγοραστής από τρίτη χώρα (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) τη «Χρυσή Βίζα», στην ουσία μόνιμη άδεια παραμονής στην Ελλάδα. Στο εξής οι επενδυτές πρέπει να αγοράσουν ακίνητο αξίας άνω των 500.000 ευρώ αντί για 250.000 ευρώ που ισχύει σήμερα.
Φώτης Κόλλιας
